Hof van beroep buist Luchtbeleidsplan Vlaamse regering - Demir: “Dwangsommen eisen van belastingbetaler zorgt niet voor propere lucht”

Greenpeace had in 2017 de Vlaamse overheid gedagvaard omdat ze van mening was dat het Vlaams Gewest te weinig deed om de luchtkwaliteit in Vlaanderen te controleren, daarover niet de correcte en volledige informatie doorgaf aan de Europese Unie en er dan ook nood was aan een luchtsaneringsplan. De Brusselse rechtbank van eerste aanleg gaf Greenpeace in oktober 2018 gelijk en verplichtte de overheid om binnen het jaar na de betekening van het vonnis, een luchtkwaliteitsplan op te stellen. Daarop stond een dwangsom van 1.000 euro per dag.

Het Vlaams Gewest stelde tijdig een Luchtbeleidsplan op maar dat plan voldeed volgens Greenpeace niet aan de eisen die de rechtbank had opgelegd. Daarom stuurde de organisatie begin november 2019 een deurwaarder naar het kabinet van Vlaams minister van Omgeving en Energie Zuhal Demir (N-VA) om de dwangsommen op te eisen die de rechtbank voorzien had. Volgens Greenpeace bedraagt die intussen al meer dan 750.000 euro, maar het hof van beroep moet zich nog uitspreken over het exacte bedrag.

“Meer dan vier jaren gingen verloren sinds onze oorspronkelijke ingebrekestelling en nog steeds heeft de Vlaamse overheid geen werk gemaakt van een degelijk luchtactieplan”, zegt Joeri Thijs, expert Mobiliteit bij Greenpeace. “Een echte schande als je weet dat in ons land jaarlijks meer dan 9.000 mensen vroegtijdig sterven ten gevolge van de slechte luchtkwaliteit. Onze longen, het klimaat en de natuur hebben nu nood aan gedurfd beleid dat onze mobiliteit gezonder, duurzamer en inclusiever maakt. Het afscheid van voertuigen op fossiele brandstoffen, het vergroenen en herwaarderen van het openbaar vervoer en maatregelen om meer mensen uit de auto te halen: dit arrest moet dit alles nu in een stroomversnelling brengen.”

Volgens minister Demir stelt het hof van beroep de aard van de maatregelen uit het Luchtbeleidsplan niet in vraag. “Het zegt zelf uitdrukkelijk dat onze maatregelen ernstig en onderbouwd zijn en het Luchtbeleidsplan op een ernstige manier tot stand is gekomen", aldus Demir. "Dat is goed nieuws en ook wat we verwacht hadden.”

"Wel oordeelt het hof dat er geen bindend tijdsschema bij het Luchtbeleidsplan werd gevoegd, enkel prognoses", vervolgt ze. "Ze oordeelt dat dit wél zou moeten gebeuren. De tijdige uitvoering van elke concrete actie is evident cruciaal voor het welslagen ervan. We analyseren dan ook het arrest, ook in functie van andere dossiers, en bekijken wat mogelijke vervolgstappen zijn.”

Over het feit of er al dan niet dwangsommen zijn verschuldigd, wordt in het voorjaar gepleit. "Aangezien de rechtbank enkel oordeelt dat een tijdsschema ontbreekt bij het Luchtbeleidsplan, zou Greenpeace beter afstand doen van de eis tot dwangsommen. Maar dat is uiteraard aan hen", aldus Demir.

“Wij stappen niet naar de rechter om dwangsommen te krijgen, maar om beleidsmakers op hun plicht te wijzen en verandering af te dwingen”, reageert Joeri Thijs. “We zullen het geld gebruiken om het Fonds Gezonde Lucht op te starten, in samenwerking met BePlanet. Hiermee gaan we actiegroepen en verenigingen ondersteunen bij lokale projecten die de luchtkwaliteit verbeteren. De overheid beschermt ons onvoldoende, dus we steken zelf een tandje bij.”