Is de zelfrijdende auto wel veilig? ‘Als er ongelukken gebeuren, is dat meestal nog door menselijke fouten’

Wat maakt deze wagen anders dan wat we al kennen?

Tony Verhelle: “Dit is een zogeheten level 3-auto. Dat is een zelfrijdende auto die hier alleen op de snelweg en onder bepaalde omstandigheden autonoom kan rijden. De auto screent zijn omgeving aan de hand van radars, camera’s en microfoons, en schat op basis daarvan de verkeersomstandigheden in. De bestuurder blijft de controle houden, voor het geval er iets onverwachts gebeurt. Dit systeem van Mercedes laat toe dat je voor langere tijd het stuur veilig kan loslaten, onder de 60 kilometer per uur weliswaar. Bij andere wagens schakelt het systeem zichzelf uit als er geen handen op het stuur liggen. Als het autopilotsysteem is ingeschakeld, doet de auto alles zelf: afstand houden, op de eigen rijstrook blijven, inhalen en tijdig remmen.”

Is dit revolutionair in de ontwikkeling van zelfrijdende wagens?

“Er zijn verscheidene niveaus van autonome wagens. Je hebt cruisecontrol, dan level 2-wagens, die accelereren, sturen en remmen. Level 3 is gesofisticeerder omdat de wagen enkele rijtaken overneemt, maar de bestuurder moet nog altijd alert kunnen reageren. Level 5 is de grote droom. Dat is de echt volledig autonome versie van de zelfrijdende auto, waarbij de bestuurder feitelijk passagier wordt.”

Hoever staan we af van dat niveau?

“Goh, daar is men allang van aan het dromen. Het vergt veel onderzoek en budget. Het is zowel een kwestie van techniek als van wetgeving. Ik denk dat de techniek sneller klaar zal zijn dan de wetgever. Maar vandaag zijn we zover nog niet. 

“De techniek is gebaseerd op artificiële intelligentie, maar die is nog niet zo ontwikkeld als het menselijk brein. Wij kunnen context inschatten, de techniek niet - of nog niet. Dat betekent dat als wij iemand zien staan aan de kant van de weg, we kunnen inschatten of die persoon aanstalten maakt om over te steken of niet. Een autonome wagen zal vanzelf vertragen want hij merkt een persoon op, punt. Als je vandaag zo’n wagen naar Parijs stuurt, staat hij maanden stil op de Champs-Élysées: de omgevingsfactoren zouden hem tilt doen slaan.”

Dergelijke technische besturingssystemen moeten leiden tot minder ongevallen. Zijn ze te vertrouwen?

“Het komt eigenlijk niet zo vaak voor dat de techniek van een semizelfrijdende wagen het laat afweten. Ik heb het tot nu nog maar één keer geweten, een Tesla die inreed op een oplegger voor hem. Ter verdediging van die level 2-Tesla: de oplegger had de kleur van de grijze lucht van die dag, waardoor het systeem hem eigenlijk niet zag. Als er ongelukken gebeuren, is dat meestal nog te wijten aan menselijke fouten. De bestuurder moet immers altijd kunnen ingrijpen.”

Hoe zit het met de wetgeving? Kan zo’n Duitse wagen ook hier gewoon rondrijden?

“In principe wel, want de homologatie van nieuwe voertuigen gebeurt in een enkel Europees land en geldt dan voor heel Europa. Voor dergelijke autonome voertuigen is men die automatische goedkeuring wel aan het bekijken. Er zijn verschillende constructeurs bezig met het ontwikkelen van zulke zelfrijdende auto’s, dus de wetgeving moet ook volgen. Het is natuurlijk geen sinecure. Als er iets gebeurt, is het dan de constructeur, de bestuurder of de techniek die aansprakelijk moet worden gesteld?”