De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zit met de handen in het haar. Uit voorlopige resultaten blijkt dat de huidige coronavaccins minder goed werken tegen de nieuwe omikronvariant. “De nieuwe variant is besmettelijker en ook de kans op herbesmetting zou groter zijn. We hebben meer onderzoek nodig”, zegt de WHO. “De omikronvariant is bijzonder risicovol.”

LEES OOK. Overheden zetten alle zeilen bij: “Er komt een muur van besmettingen op ons af”

Intussen zijn 4.691 besmettingen met de nieuwste virusvariant omikron gedetecteerd. Naast België zijn er 57 andere landen waar omikron in teststalen gevonden werd. Dat blijkt uit de recentste cijfers van Gisaid. Zuid-Afrika (900 cases), waar de variant op 24 november ontdekt werd, en het Verenigd Koninkrijk (2338 cases) spannen de kroon in het aantal omikrongevallen in absolute aantallen. België telt volgens de Gisaid-cijfers zeker 91 besmettingen met omikron.

Afrika telt in absolute aantallen de meeste besmettingen. Dat is vooral te wijten aan de hoge en razendsnel stijgende cijfers in Zuid-Afrika. Daar is de r-waarde, het cijfer dat aangeeft hoeveel personen iemand besmet, gestegen van 0,8 naar 3. Als de r-waarde hoger ligt dan 1, neemt de epidemie in kracht toe.

Het weekgemiddelde aandeel van omikron in Afrika bedraagt intussen 72 procent. Daarmee ligt het (voorlopig) ver op kop, voor Oceanië (33,2 procent), Zuid-Amerika (6,5 procent) en Noord-Amerika (5,2 procent). In Europa is het weekgemiddelde aandeel van omikron 4,5 procent. België scoort met 2,9 procent iets onder het Europees gemiddelde.

Al is die ranking snel achterhaald, waarschuwt biostatisticus Tom Wenseleers (KU Leuven) in onze zusterkrant Het Nieuwsblad. 10 dagen geleden waren in België nog 0,3 procent van de besmettingen met omikron. Vandaag is dat al 3 procent. “De snelheid waarmee omikron overneemt, is overal gelijk. Of het nu gaat om landen met een hoge vaccinatiegraad of niet: het maakt niet uit. De variant verdubbelt om de paar dagen”, zegt Wenseleers.

Aan de vooravond van een mogelijke omikrongolf zijn alle ogen daarom gericht op de boosterprik. “Brits onderzoek geeft aan dat een tweede Pfizerprik maar 30 à 40 procent bescherming meer geeft tegen omikron. AstraZeneca biedt zelfs helemaal geen bescherming meer. Maar een derde prik biedt weer 70 à 75 procent bescherming”, vertelt Wenseleers.

De Hoge Gezondheidraad kan elk moment het advies leveren waarin staat dat er meer en vroeger ‘geboosterd’ kan worden. Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V) maakt zich intussen op voor een razendsnelle vaccinatiecampagne in de race tegen omikron. Deze namiddag komen de ministers van volksgezondheid vervroegd samen om de vaccinatiecampagnes te bespreken.