Nationale munt in vrije val leidt tot schrijnende situatie in Turkije: bevolking kan amper nog brood kopen

Turken worstelen met de stijgende inflatie en zien tot hun ontzetting de prijzen dagelijks oplopen, terwijl de waarde van de lira ten opzichte van de dollar blijft dalen en hun salarissen en pensioenen zelfs niet langer volstaan om in hun basisbehoeften te voorzien.

Mensen staan in lange rijen aan te schuiven voor goedkoop brood van de overheid om hun magen mee te vullen. Het gemopper over de gang van zaken in hun land klinkt steeds luider. Dat blijkt uit een reportage van ‘The New York Times’.

“Je hoeft niet te vragen hoe het gaat, je kunt de rij mensen zien”, verklaart een jonge vrouw. “We zien de prijzen dag en nacht stijgen”, zegt een oudere man.

De voedselprijzen zijn wereldwijd enorm gestegen tijdens de pandemie, maar de sterk dalende waarde van de Turkse munt - die sinds februari ongeveer met 50 procent in waarde is gedaald ten opzichte van de euro en de dollar - maakt dat het probleem in Turkije bijzonder schrijnend is.

Als het gaat om brood, een hoofdbestanddeel van een Turkse maaltijd, heeft de regering aanzienlijk ingegrepen door de bakkerijen onder druk te zetten om het traditionele witte brood te verkopen tegen een lagere prijs dan het kost om te maken. Hierdoor kijken veel bakkerijen in Turkije tegen een faillissement aan, want ook de verkoop draait in de soep omdat de klanten zich nog amper een brood van een traditionele bakker kunnen veroorloven.

“De prijs van meel blijft stijgen”, vertelt de 39-jarige bakker Ahmet Ucar. Zijn kosten stijgen voortdurend, niet alleen de prijzen van meel, maar ook die van gist en sesamzaad, elektriciteit en gas. De verkoop is, zoals in de meeste bakkerijen, met ongeveer een derde gedaald. “De stad verkoopt goedkoop brood om stemmen te winnen, en de regering houdt de prijzen laag om stemmen te behouden”, besluit hij.

De Turkse centrale bank heeft donderdag de rente in het land opnieuw verlaagd, al voor de vierde keer sinds september. De belangrijkste rentevoet gaat van 15 naar 14 procent. En dat ondanks de hoge inflatie, van meer dan 21 procent. De lira zakte vervolgens naar een nieuw laagterecord. 

De renteverlagingen komen er onder druk van president Recep Tayyip Erdogan. Hij is een grote tegenstander van hoge rentetarieven, die hij ziet als de oorzaak van inflatie. Dat is in tegenspraak met de economische consensus, die renteverhogingen nét beschouwt als een middel om de hoge inflatie te bestrijden.

Een dag na de aankondiging was voor het eerst meer dan 16 lira nodig om een dollar te kopen. Daarna zette de daling stevig voort en benaderde de Turkse munt de grens van 17 stuks voor een dollar, waarmee de daling voor de dag al 7,5 procent bedraagt. Voor een euro moeten voor het eerst 19 lira worden betaald. Sinds begin dit jaar werd de munteenheid al meer dan 55 procent minder waard. Interventies van de centrale bank om de lira te stutten, haalden de afgelopen maand herhaaldelijk weinig uit.

De centrale bank gaf bij het laatste rentebesluit donderdag wel aan voorlopig geen ruimte te zien om de rente verder te verlagen. Een reactie daarop van Erdogan of de minister van Financiën is nog uitgebleven.

Lees ook: Turkse politie ontdekt bom voor bijeenkomst waarop president Erdogan toespraak zou houden