Kinderen kunnen voortaan ook gevaccineerd worden: waar en wanneer gebeurt dat en wat als ik het niet wil?

LEES OOK. “Ouders zullen mogen kiezen, maar situatie op scholen spreekt boekdelen”: Van Gucht blij met advies over vaccinatie vanaf 5 jaar

Welk vaccin zullen kinderen kunnen krijgen?

Momenteel heeft het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) enkel groen licht gegeven voor het Pfizer-BioNTech-vaccin voor kinderen van vijf tot elf jaar.

Hoe verschilt het kindervaccin van dat voor volwassenen?

Voor het kindervaccin wordt slechts een derde van de dosis voor volwassenen gebruikt. “Maar studies tonen aan dat die verminderde dosis wel even doeltreffend is bij kinderen als de volledige dosis bij volwassenen. Dat komt doordat kinderen een beter immuunsysteem hebben en dus beter reageren op het vaccin”, zegt pediater Tyl Jonckheer, coördinator van de pediatrische coronataskforce.

Hoeveel weken zit er voor kinderen tussen de eerste en de tweede dosis?

“De vaccinatie voor de kinderen tussen vijf en elf jaar werd goedgekeurd voor twee dosissen, met tussen elke prik drie weken”, zegt epidemioloog Pierre Van Damme (Universiteit Antwerpen). Dat is hetzelfde voor volwassenen die een Pfizerprik krijgen.

Is het vaccin voor kinderen verplicht?

“Het vaccins is niet verplicht voor kinderen, maar wij bevelen het wel aan”, zegt Joris Moonens, woordvoerder van het Agentschap Zorg & Gezondheid.

Waarom is het nodig dat kinderen gevaccineerd worden?

“De onmiddellijk voordelen voor het kind zijn gering, maar ze bestaan wel. Er zijn nog altijd kinderen die opgenomen worden in de ziekenhuizen. Sommige kinderen komen zelfs op de dienst intensieve zorg terecht. Dat is allemaal heel uitzonderlijk, maar het gebeurt. Het vaccin gaat waarschijnlijk wel een bescherming bieden tegen deze uitzonderlijke gevallen”, zegt Jonckheer.

“Daarnaast zal je kind ook minder gemakkelijk geïnfecteerd geraken als je het laat inenten. Het zal dus minder lang het virus dragen en ook minder kans hebben om anderen te besmetten. Daardoor is er ook minder kans op quarantaine”, zegt hij. “En als het kind samenleeft met een risicopatiënt, is die ook opnieuw beter beschermd tegen infecties. Maar voordat je je kind laat vaccineren moet je je goed informeren, bij uw huisarts of kinderarts, of via officiële kanalen, zodat je een goed doordachte beslissing kunt nemen.”

LEES OOK. Je kind laten vaccineren, of toch maar niet? Ouders leggen hun keuze uit: “We zijn er heel eerlijk en open over”

Is het niet beter om het afweersysteem van kinderen hun werk te laten doen? Verstoort het vaccin het natuurlijke immuniteitsproces van kinderen niet?

“Neen. Die stelling is niet correct. Je hoort dat soms ook bij het vaccin voor de mazelen: het is beter om de mazelen te krijgen, dan het vaccin tegen mazelen. Maar dat is helemaal niet het geval. Niet bij mazelen en niet bij corona. Dat klopt niet, bij mazelen is de mortaliteit 1/2000”, zegt Jonckheer.

Wat zijn de mogelijke bijwerkingen? En hebben kinderen daar evenveel kans op als volwassenen?

“Uit studies blijkt dat de frequentie van de nevenwerking gelijkaardig is bij vijf- tot elfjarigen als bij jongeren en volwassenen. Het kan bijvoorbeeld in zeer zeldzame gevallen gaan om myocarditis, een ontsteking van de hartspier. Die treedt meestal binnen twee of drie dagen op en is heel mild. Er zijn ook nevenwerking van het vaccins zoals hoofdpijn en koorts”, zegt Jonckheer. “Maar als je de balans opmaakt, dan is de kans om zwaar ziek te worden van Covid-19, alhoewel heel klein, veel groter dan ernstig ziek te worden van het vaccin. Ernstige ziektebeelden bij kinderen komen heel zelden voor en ze komen vooral voor bij kinderen met onderliggende aandoeningen. Maar ernstige nevenwerkingen van het vaccin werden nog niet waargenomen, ondanks de meer dan 5 miljoen al toegediende dosissen. In het algemeen gesproken heb je altijd voordeel aan het vaccin.”

Wat met kinderen die bijna 12 jaar zijn? Wachten zij beter nog even zodat ze de volledige dosis kunnen krijgen?

“Dat is moeilijk te beantwoorden. In de studies werd er gewerkt met kinderen tussen vijf en elf jaar. Er moeten ergens limieten gesteld worden in zulke studies. Maar ik denk dat de respons van de lagere dosis voor een kind van elf jaar even goed zal werken dan als je zou wachten en de volledig dosis zou nemen”, zegt Jonckheer. “Maar als je je kind wilt laten vaccineren, dan zou ik niet wachten. Doe dat onmiddellijk.”

Ook Van Damme vindt dat wachten weinig nut heeft: “Neem het eerste aanbod dat je krijgt. Want veel verschil zal het niet uitmaken. De dosis zal in beide gevallen werken en het kan zeker niet kwaad als die kinderen een volwassenen-dosis krijgen. Schrik voor de neveneffecten moet er zeker niet zijn.”

Speelt het gewicht van een kind een rol?

“Neen, het gewicht maakt niet uit. Deze kinder-dosissen kunnen trouwens ook gebruikt worden voor kinderen onder de vijf jaar. Bij vaccins gelden namelijk niet dezelfde regels als bij de medicatie waarbij er met het gewicht rekening moet worden gehouden”, legt Van Damme uit.

“Er bestaan trouwens ook heel wat kindervaccins die hoger gedoseerd zijn dan die voor volwassenen. Dat is bijvoorbeeld het geval voor tetanus, difterie en kinkhoest. Bij hepatitis B ligt het dan weer lager bij de kinderen. Er is dus geen standaard regel”.

Wachten kinderen beter op het aangepaste omikronvaccin?

“Ik zou niet wachten indien je beslist om uw kind te laten vaccineren”, zegt Jonckheer. “Als je je kind laat inenten zal het een betere bescherming hebben. En bovendien kan het nog wel even duren eer die aangepast omikronvaccins er zijn.”

“We mogen niet naïef zijn”, zegt Pierre Van Damme. “Er wordt gewerkt aan zo’n vaccin en sommigen beweren dat die er tegen maart zal zijn, maar we moeten realistisch zijn. Die moeten nadien nog goedgekeurd en geproduceerd worden. Als er tegen juni een nieuws vaccin is voor volwassenen, dan duurt het nog even voor er een nieuwe is voor de kinderen.”

Hoe zit het met toestemming?

“De toestemming zal op dezelfde manier verlopen als bij twaalf- tot vijftienjarigen”, zegt Moonens. “Een kind kan niet alleen naar een vaccinatiepunt komen. Een ouder komt dus mee en die aanwezigheid geldt als toestemming. Eén ouder is voldoende. Als de ouders zelf niet kunnen meekomen, mag een grootouder, een tante of nonkel, maar ook een buurman of goede familievriend meekomen. In dat geval moet er wel een schriftelijke toestemming zijn. Daarvoor zal voorbeeldbrief beschikbaar worden gemaakt op laatjevaccineren.be.”

Hoe werkt de toestemming bij gescheiden ouders?

“Dat is iets dat we zelf niet kunnen controleren”, zegt Moonens. “In de uitnodiging zal staan dat ouders zelf in overeenstemming moeten komen. Ook bij co-ouderschap. Beide ouders moet in dat geval de toestemming geven.”

Wanneer zal er geprikt worden?

“We verwachten dat de eerste vaccins begin januari gegeven zullen worden ”, zegt Moonens. “We moeten eerst de uitnodigingen uitsturen en meestal zitten we dan met een looptijd van twee weken. Daarna kunnen de eerste prikken gezet worden.”

Zijn de aangepaste vaccins er al? Zullen we er voldoende hebben om alle kinderen te prikken?

“De eerste levering is al gebeurd. In Vlaanderen hebben we ongeveer 180.000 vaccins gekregen en in januari komen er nog toe”, zegt Moonens. “Op dit moment is dat niet voldoende als je weet dat er ongeveer 500.000 kinderen tussen vijf en elf jaar kunnen geprikt worden. Maar we zouden in januari voldoende dosissen moeten hebben om iedereen een eerste prik te geven. We verwachten binnen die leeftijdscategorie ook geen vaccinatiegraad van 100 procent. Er zijn veel twijfels bij ouders en dat begrijpen we ook. Het is dus nog een beetje afwachten hoeveel we er nodig zullen hebben.”

Waar zal er geprikt worden?

De vaccinatie van kinderen zal naar alle waarschijnlijkheid niet op school gebeuren. “We hebben overleg met het departement Onderwijs en daar is duidelijk aangegeven dat de scholen niet willen dat het vaccineren in de scholen zelf gebeurt, wat logistiek de makkelijkste oplossing zou zijn”, zei Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) eerder al. “Daarom dat we uitgekeken hebben naar alternatieven. Het zal gebeuren in de vaccinatiecentra. En als zij dat niet kunnen doen door gebrek aan capaciteit, of als ze zich niet op die manier kunnen organiseren, zijn er andere mogelijkheden die we onderzoeken. Het zou bijvoorbeeld in Het Huis van het Kind kunnen worden georganiseerd.”

LEES OOK. Hoe en waar krijgt u de boosterprik? Uw vragen over de derde prik beantwoord

Worden kinderen op dezelfde manier uitgenodigd als hun ouders?

“Op dit moment voorzien we inderdaad dat de uitnodigen op dezelfde manier zullen verlopen zoals bij de volwassenen. De uitnodiging zal per brief gericht aan de ouders verstuurd worden op het domicilie-adres van de kinderen. Maar ze zullen ook een elektronische uitnodiging krijgen”, zegt Moonens. “Het idee is om opnieuw per leeftijd te werken en dus van elf naar vijf jaar toe te werken.”

Wat met kinderen met onderliggende aandoeningen? Krijgen zij voorrang?

Kinderen met onderliggende aandoeningen krijgen inderdaad voorrang, zo werd maandag beslist op de Interministeriële Conferentie.

Als ik mijn kind niet laat vaccineren, zal het dan in de toekomst uitgesloten worden voor bepaalde zaken? Zal er voor hen ook een CST komen?

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) liet eerder in De afspraak weten dat het “niet de bedoeling is om een onderscheid te maken tussen gevaccineerde en niet-gevaccineerde kinderen”.

“Dat hebben trouwens ook de Hoge Gezondheidsraad en het Bio ethisch comité in hun advies geschreven. Dat zijn sterke aanwijzingen die aangeven dat het niet zomaar zal gebeuren”, zegt Van Damme.

Hoe zit het met andere vaccins voor kinderen in ons land?

“Enkel het poliovaccin is in ons land verplicht”, zegt Nele Wouters, woordvoerder van Kind en Gezin. “Dat is verplicht omdat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat samen met Unicef zou uitroeien. Het is momenteel wel nog niet helemaal uitgeroeid. Er worden momenteel nog gevallen gemeld in Afghanistan. En met de taliban die nu aan de macht zijn, blijft die verplicht vaccinatie aangeraden door de WHO.”

“In Vlaanderen is de vaccinatiegraad voor polio dan ook erg hoog. Wij rapporteren een vaccinatiegraad van 98 procent in het eerste levensjaar. En dat zijn enkel de bevestigde gevallen, dus dat kan nog een kleine onderschatting zijn.”

Daarnaast zijn er in ons land nog verschillende vaccins aangeraden. Denk bijvoorbeeld aan tetanus, difterie, kinkhoest, rodehond, mazelen, bof, hepatitis B en het vaccin voor hersenvliesontsteking. “Die zijn niet verplicht maar we volgen daar het aanbevolen vaccinatieschema van de WHO. Ouders zijn vrij om daar gebruik van te maken. En tot op vandaag zien we geen daling in het aantal ouders dat daarvoor kiest. Er blijft een hoge vaccinatieovertuiging.”