‘Waarom zou je niet eens een vegan burger proberen?’: dit is ‘s werelds eerste veganistische voetbalclub
Een kleine profclub uit Engeland is de voetbalwereld van binnenuit langzaam maar zeker aan het veranderen. Maak kennis met Forest Green Rovers, de eerste veganistische en tevens groenste club ter wereld.
Dale Vince wijst vanaf de hoofdtribune van stadion The New Lawn trots naar de overzijde van het veld, waar een groep supporters van Forest Green Rovers voor de wedstrijd tegen Bristol Rovers een spandoek ophangt aan een hek. “Kijk, ze houden daar een actie tegen Black Friday”, zegt hij voldaan. “Mooi is dat.”
We zijn op bezoek in Nailsworth, een dorpje met zo’n zesduizend inwoners midden in de Cotswolds, op het Lake District na het grootste beschermde natuurgebied van Engeland. Nailsworth staat bekend om zijn heuvels en fraaie vergezichten en werd door de krant Sunday Times een plaats toebedeeld in de top honderd van beste plaatsen om te leven in Groot-Brittannië.
Sinds een jaar of tien trekt het dorp ook om een andere reden de aandacht, namelijk door de plaatselijke voetbalclub. Forest Green Rovers is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot groenste voetbalclub ter wereld. Het is een van de clubs die van diezelfde VN het certificaat CO2-neutraal heeft meegekregen en is tevens de eerste veganistische voetbalclub. En dit alles is te danken aan Dale Vince.
Promoveren
In de voetbalpiramide van Engeland speelt Forest Green Rovers, opgericht in 1889, slechts een marginale rol. Nog wel. Het land telt 92 profclubs, verdeeld over vier divisies. Onder de Premier League, waarin met Liverpool, Manchester City en Chelsea enkele van de beste clubs ter wereld spelen, hangen nog drie profdivisies: de Championship, League One en League Two. In die laatste klasse is Forest Green Rovers momenteel koploper. Het moet raar lopen wil de club dit seizoen niet promoveren naar League One.
Ruim een decennium geleden nog maar hielden de supporters dat voor onmogelijk. Forest Green Rovers ontsnapte destijds slechts aan degradatie naar de National League South (het zesde niveau) omdat een andere club failliet ging. Maar sinds Vince in 2010 eigenaar werd heeft Forest Green Rovers een transformatie ondergaan. Met zijn duurzaamheidsbeleid trekt hij inmiddels overal ter wereld de aandacht en op sportief gebied wist hij blijkbaar precies de juiste mensen aan te stellen, met promotie naar de rangen der profs tot gevolg.
“En nu spelen we komend seizoen misschien wel in League One de derby tegen Cheltenham Town”, vertelt een opgetogen Tom Curtis, die getooid met clubsjaal uit de bus stapt die hem naar het stadion heeft gebracht. “Dat we die derby mogen spelen, dat vind ik eigenlijk nog het mooist. Cheltenham ligt hier zo’n veertig kilometer vandaan en is in dit gebied altijd de grotere club geweest. Ik ben trots op Forest Green, ja, en ook op het shirt. Hier, voel maar eens: gemaakt van bamboe! Lekker spulletje, hé?!”
Ook dat shirt van bamboe kwam er op initiatief van eigenaar Dale Vince, een vreemde eend in de bijt van voetbalbestuurders. De inmiddels 59-jarige zoon van een vrachtwagenchauffeur uit Great Yarmouth was in zijn jongere jaren een New Age Traveller. Begaan als hij was met klimaatverandering zocht hij in de jaren negentig van de vorige eeuw al manieren om groene energie te produceren en 25 jaar geleden kocht hij zijn eigen windturbine. Inmiddels is Vince onder meer eigenaar van Ecotricity, een grote speler op het gebied van groene energie, en een bedrijf in veganistisch voedsel. Zijn nieuwste investering deed Vince in de productie van duurzame diamanten, gemaakt van CO2 dat uit de atmosfeer wordt gehaald.
Geen rood vlees
Bij Forest Green Rovers begon de transformatie elf jaar geleden met het uitbannen van rood vlees uit de kantine. Al was dat geen vooropgezet plan, vertelt Vince, die de club kende omdat hij lang in een omgebouwde brandweerwagen woonde in de heuvels bij Stroud, niet ver van Nailsworth. “Ik ben enkel en alleen in Forest Green Rovers gestapt om de club te redden. Niet meer dan dat. Ze verkeerden in 2010 in grote financiële problemen. Forest Green Rovers is geen grote club maar heeft wel een mooie, lange historie. Ik vond dat zo’n club niet verloren mocht gaan.
“Toen ik me eenmaal meer had verdiept in de club ging ik me steeds meer verbazen over een aantal zaken die tot dan heel normaal waren maar waarvan ik dacht: dat moet anders. Het eerste wat ik heb gedaan, is het schrappen van de verkoop van rood vlees in de kantine. Niet dat dat vanzelf ging, er waren natuurlijk ook supporters die het er helemaal niet mee eens waren. ‘Dus jullie gaan ons voorschrijven wat we moeten eten?’, riepen ze dan. En dan zei ik: ‘Nee hoor, wat je eet moet je zelf weten. Maar dit is waar wij in geloven. Jullie zijn doorgaans eens in de twee weken slechts twee uurtjes bij ons op de club. Waarom zou je niet eens een vegan burger proberen? Als je het niks vindt kun je altijd nog je eigen eten meenemen.
“Kranten gingen erover schrijven, dus het trok de aandacht. Daardoor kreeg ik langzaamaan het idee om een groene voetbalclub te creëren, om zo de boodschap van duurzaamheid te verspreiden. Die boodschap vind ik belangrijk en in de voetbalwereld kreeg ik de kans om een nieuw publiek te bereiken. Niet direct een heel makkelijk publiek – voetbalfans zijn in beginsel traditioneel en het bezoeken van een wedstrijd maakt onderdeel uit van hun manier van leven – maar dat maakt de uitdaging mooier. En als het lukt heb je wel iets bereikt.”
Inmiddels is niet alleen rood vlees uit de kantine verbannen, ál het verkochte voedsel is veganistisch. Maar er is meer, veel meer. Het speelveld van de club is organisch, wat inhoudt dat het niet wordt bestrooid met chemische middelen. Om het gras toch bespeelbaar te houden wordt het regelmatig bespoten met koeienmest. In grote bassins wordt regenwater opgevangen, waarmee het veld wordt besproeid. Op het parkeerterrein staan oplaadpunten voor elektrische auto’s en de clubleiding schaft binnenkort een spelersbus aan die ook elektrisch rijdt. Bijna tweehonderd zonnepanelen zorgen voor de stroomvoorziening. Een van de pareltjes is de grasmaaier van de terreinknecht, die ook werkt op zonne-energie. De laatste noviteit waar Forest Green Rovers en Dale Vince de aandacht mee weten te trekken zijn de nieuwe groen-zwarte tenues, die voorheen werden gemaakt van bamboe maar nu van koffieprut en gerecycleerd plastic.
Logisch denken
Terwijl buiten op het veld de spelers van Forest Green Rovers en Bristol Rovers zich klaarmaken voor de wedstrijd zegt Vince: “Voor alles geldt: het moet het beste van het beste zijn. Dat is mijn filosofie. Stel nu dat we een organisch veld zouden hebben waar amper op te voetballen is… Het werkt alleen als het goed is, anders slagen we er nooit in de supporters te overtuigen. Dus ons veganistisch eten is érg goed eten, zodat de supporters denken: mmh, dat is goed te doen!”
Intussen gaat het behalve op het gebied van duurzaamheid ook sportief dus goed met Forest Green Rovers. De kleine club greep vorig seizoen net naast promotie, maar is deze jaargang vrijwel onverslaanbaar onder leiding van trainer Rob Edwards. Sportief succes is óók belangrijk om de publiciteit te halen met de duurzame filosofie van de club, weet Vince. Bij een anoniem bestaan of degradatie zakt de aandacht weg.
“Ik vind altijd dat alles begint met logisch nadenken”, zegt Vince, terwijl hij een blikje met veganistisch bier openklikt. “Het is niet per se zo dat je een groot voetbalkenner hoeft te zijn om een logische organisatie neer te zetten. Als we als bestuur denken dat er op een punt iets niet helemaal goed gaat, of als we denken dat het gewoon nóg beter kan, dan trachten we daar iets aan te doen. Dat werkt op dit moment goed. We willen ook sportief geen gewone voetbalclub zijn, we willen a great football club zijn.”
Stadion van hout
Stadion The New Lawn van Forest Green Rovers ligt in Nailsworth op een heuvel. De tribunes bieden behalve een blik op het speelveld ook een fraai zicht op de rolling hills van de Cotswolds. Claire Gibbons is met haar auto net de heuvel op komen rijden om haar vriend af te zetten voor het stadion. Zelf kan ze vandaag de wedstrijd niet bijwonen. Het duo is fervent fan. Gibbons beaamt dat niet alle supporters blij waren met de veranderingen die Vince heeft doorgevoerd.
“Dat was wennen. Ik moet zeggen: de ene helft van de supporters is wel blij met Vince, de andere helft wat minder. Maar hij doet het erg goed met de club. Ik vind het alleen jammer dat er wat weinig lokale jongens in het eerste elftal spelen. Maar sportief gezien hebben we natuurlijk geen klagen. En ik ben wel benieuwd naar het nieuwe stadion.”
Want in het streven een “zo groot mogelijke” voetbalclub te worden heeft Vince het voor elkaar gekregen dat de club een nieuw stadion mag bouwen. Ook dit is weer een prestigieus project dat de nodige aandacht zal trekken. Het moet een uniek stadion worden dat volledig uit hout is opgetrokken. Sterker: het stadion moet het eerste in de wereld worden dat geen CO2-voetafdruk nalaat. Het wereldberoemde bureau Zaha Hadid Architects zorgt voor het ontwerp. De club moet er wel voor verhuizen naar Stonehouse, tien kilometer verwijderd van Nailsworth, waar de locatie al is bepaald. In 2025 moet de nieuwe accommodatie, die in eerste instantie waarschijnlijk aan 10.000 toeschouwers plaats zal bieden, er staan.
Topspeler als aandeelhouder
Hoewel niet de opzet: ook commercieel blijkt de duurzame filosofie van de club interessant te zijn, zegt Vince. “Op dit niveau kun je nooit rijk worden van een investering in een voetbalclub. Dat lukt misschien alleen in de Premier League, maar ik doe dit niet voor het geld. We lokken met ons beleid niettemin veel nieuwe bedrijven die zich aan ons willen binden. Het aantal sponsors hebben we de afgelopen jaren weten te verdubbelen.”
Inmiddels kreeg Forest Green Rovers de helpende hand toegestoken van een bekende profvoetballer. De Spanjaard Héctor Bellerín, die sinds 2013 voor Arsenal speelt en nu is verhuurd aan Real Betis Sevilla in zijn vaderland, is grootaandeelhouder van Forest Green Rovers geworden. Bellerín is overtuigd veganist en gelooft in de boodschap die Vince uit wil dragen.
Forest Green Rovers wint ook de wedstrijd tegen Bristol Rovers, met 2-0, en is weer een stap dichter bij promotie. Het uiteindelijke doel op sportief gebied, aldus Vince, is de Championship (de tweede klasse in Engeland). “Ja, de Premier League zelf zou natuurlijk helemaal mooi zijn, maar laten we ons eerst richten op de Championship. Dat is een groter platform dan League Two waarin we nu spelen, met meer publiciteit en dus een groter bereik om onze boodschap uit te dragen. Dat lukt nu ook best aardig hoor. We hebben bijvoorbeeld al supportersverenigingen in Frankrijk, Duitsland, Spanje, Noorwegen en Australië, en al drie in de Verenigde Staten.
“In de Britse voetbalwereld is duurzaamheid tot dusverre nog geen groot item, alleen van Hibernian in Schotland weet ik dat ze op dat gebied vooruitstrevend zijn, maar ik hoop en verwacht dat dat zal veranderen. We krijgen steeds vaker de vraag van andere voetbalclubs of ze een keer een kijkje bij ons mogen nemen. Laatst nog een club uit Polen, bijvoorbeeld. En uit Australië. Dat doet me goed. Ik denk dat het een kwestie van tijd is voordat meer clubs zich over hun beleid gaan buigen, om te kijken of het duurzamer kan.”