Chaos op de ochtend van een belangrijk akkoord: een traditie van Vivaldi

Donderdagochtend. De klok geeft zes uur aan. Na een hele nacht onderhandelen over het geladen dossier van de kernuitstap is de federale regeringstop er eindelijk uit. Het compromis: de kerncentrales sluiten tegen 2025, zoals voorzien. In ruil komen er extra investeringen in de nucleaire technologie van de toekomst: SMR-reactoren.

Zo wordt het althans aan de journalisten gecommuniceerd. Die maken het nieuws meteen wereldkundig. Het dossier van de kernuitstap veroorzaakt al meer dan een jaar hoogspanning binnen de regering. De groenen ijveren voor een sluiting. De Franstalige liberalen willen dat de twee jongste kerncentrales tien jaar langer openblijven.

Het lijkt er donderdagochtend op dat MR is geplooid en de kernuitstap aanvaardt. Lijkt, want dat is buiten partijvoorzitter Georges-Louis Bouchez gerekend. Als een blauwe duivel in een wijwatervat begint hij te tweeten dat er helemaal geen akkoord is over de kernuitstap. De beslissing wordt uitgesteld tot in maart, schrijft hij. Meer zelfs: Bouchez verzekert dat het openhouden van de kerncentrales nog altijd op tafel ligt.

Chaos

Chaos op de ochtend van een langverwacht akkoord, het lijkt stilaan een traditie van Vivaldi. Ook de begrotingsdeal midden oktober is op die manier al in de soep gedraaid. Hetzelfde met het akkoord over de vaccinatieplicht voor het zorgpersoneel.

Hoe zit het dan met de kernuitstap? Hiervoor is het op donderdag wachten tot 11 uur. Tot een persconferentie van premier Alexander De Croo (Open Vld) en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen). Zij zeggen dat plan A – de sluiting van de kerncentrales – is bekrachtigd door de regering. Maar om de stroombevoorrading na 2025 te garanderen is er wel nog werk.

Op dinsdag 15 maart moet duidelijk zijn of de nieuwe gascentrale in Vilvoorde een vergunning krijgt of niet. Als dat het geval is, dan is er geen probleem en kan de kernuitstap doorgaan zonder meer. Als dat niet het geval is, dan moeten de subsidies waar het project vandaag aanspraak op maakt herverdeeld worden. Ten zuiden van de taalgrens hebben nieuwe gascentrales in Manage en Seraing al een vergunning beet. Mogelijk komt daar straks nog een project in Tessenderlo bij.

Op vrijdag 18 maart wil de federale regering de nucleaire knoop definitief doorhakken. De Croo: “Deze federale regering neemt zoals altijd beslissingen met de nodige voorzichtigheid.” Van der Straeten: “Bevoorradingszekerheid is een ernstige zaak en we nemen daar geen risico mee.”

Het klopt dus wat Bouchez zegt: de facto is er nog geen beslissing. Die komt er pas in het voorjaar. Het klopt ook dat nucleair uitstel nog niet helemaal van tafel is. Binnen de regering is afgesproken dat indien de gascentrale in Vilvoorde in maart nog geen vergunning heeft en indien ook de herverdeling van de subsidies op niets uitdraait, dat er dan alsnog gesproken moet worden over het openhouden van de jongste kerncentrales.

Het is aan de nucleaire waakhond FANC en de federale overheidsdienst Economie om tegen midden januari op te lijsten wat hiervoor nodig is.

Onwaarschijnlijk

De kans dat de regering in het voorjaar de kernuitstap terugdraait, lijkt echter bijzonder klein. Het zit zo: het kan goed zijn dat de gascentrale in Vilvoorde nog geen vergunning heeft tegen maart. In amper drie maanden het hele administratieve proces doorlopen lijkt bijna onmogelijk. Tegelijk is er vandaag niet meteen een gegronde reden om te twijfelen aan de herverdeling van de subsidies. Netbeheerder Elia ziet geen enkel probleem.

Bovendien is de kerncentrales langer openhouden ook niet evident. Technisch is het zo goed als zeker mogelijk, met een aantal grondige renovatiewerken. Het probleem is dat de klok tikt. Uitbater Engie Electrabel zelf heeft al meermaals gezegd dat de tijd op is. Het bedrijf is niet meer geïnteresseerd in het openhouden van zijn kerncentrales. Een samenvatting van een interne bestuursvergadering die sinds woensdag online de ronde doet en waarin gesteld wordt dat het bedrijf wel langer wil openhouden, is volgens bronnen binnen Engie Electrabel misleidend.

De groene coalitiepartijen aanzien het verzet van Bouchez als “een allerlaatste stuiptrekking” tegen de sluiting van de oude kerncentrales. Ook De Croo laat dit uitschijnen: “Dat je op dit moment iets achter de hand houdt in het weinig waarschijnlijke geval dat er toch iets fout loopt, dat lijkt me goed bestuur. We voorzien een vangnet voor in uiterste nood, maar we focussen nu op plan A. Er is geen reden om te denken dat er iets fout zal gaan.”

Niet toevallig verwijst de premier nadrukkelijk naar het Energiepact uit 2018, waarin de sluiting van de kerncentrales is bevestigd door de toenmalige regeringspartijen. Waaronder MR.