Hoe gaat de vaccinatie van uw kinderen in zijn werk? Uw vragen over de kinderprik beantwoord

Worden jonge kinderen ziek van covid?

Alle onderzoeken tonen aan dat jonge kinderen zelden zwaar ziek worden na een besmetting. Sinds het begin van de epidemie in België zijn 135 kinderen tussen de vijf en elf jaar oud in het ziekenhuis opgenomen door het coronavirus. Geen enkel kind in die leeftijdsgroep liet rechtstreeks het leven door covid. Het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) stelde vast dat er op meer dan 65.000 besmettingen in die leeftijdsgroep 0,6 procent van de kinderen naar het ziekenhuis moest en 0,06 procent intensieve verzorging kreeg. 

Een erg zeldzame maar mogelijk ernstige complicatie na een coronabesmetting bij kinderen is MIS-C. Dat kenmerkt zich door voortdurende koorts en ontstekingen, die tot orgaanfalen kunnen leiden. Het Amerikaanse geneesmiddelenagentschap FDA meldt echter dat dit slechts bij minder dan 1 procent van de kinderen met vastgestelde besmettingen voorkomt. 

Dan is er nog het risico op langdurige klachten na besmetting, zogenaamde long covid. Daarvan zijn al gevallen bekend bij kinderen, al gaat het ook daar om kleine aantallen. Hoe groot het risico op long covid voor kinderen is en in welke mate het vaccin daartegen beschermt, is op dit moment nog niet duidelijk. 

Uit cijfers van het ECDC blijkt wel dat kinderen met onderliggende aandoeningen twaalf keer meer kans lopen om door coronavirus in het ziekenhuis te belanden en negentien keer vaker op intensieve zorg terechtkomen. Vandaar dat de Hoge Gezondheidsraad in zijn advies schrijft dat vaccinatie aanbevolen is voor kinderen met onderliggende aandoeningen. Aan andere vijf- tot elfjarigen “zou het vaccin aangeboden moeten worden”. 

Als jonge kinderen amper ziek worden van covid, waarom zouden we hen dan vaccineren?

“Op individueel niveau zijn de risico’s van corona voor gezonde kinderen heel klein”, zegt kinderinfectioloog Koen Vanden Driessche, lid van de pediatrische taskforce en de Hoge Gezondheidsraad. “Maar de reden dat de vaccinatiecampagne aanbevolen wordt, is vooral dat we daarmee het risico’s op voortdurende quarantaines, tests of schoolsluitingen kunnen verminderen. Want die zijn nadelig voor hun welzijn.” 

Met andere woorden, de vaccins moeten helpen om de viruscirculatie te drukken. Niet alleen onder kinderen zelf, maar ook onder hun ouders, leerkrachten en zo in de rest van de samenleving. 

In de recente deltagolf bleek de incidentie op lagere scholen drie keer zo hoog te zijn als in het middelbaar. In de week van 29 november bijvoorbeeld bedroeg de incidentie op Vlaamse middelbare scholen 1.771, in de hele Vlaamse bevolking 2.415 en in lagere scholen maar liefst 5.551. 

“Dat verschil zagen we al vanaf de eerste schoolweken”, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt). “En die verhouding zagen we vorig jaar niet. Veel andere verklaringen dan het effect van vaccinaties kun je daar niet voor vinden.” Het ECDC becijferde dan ook dat vaccinatie bij kinderen het besmettingstempo in de hele bevolking met 10 tot 15 procent kan verminderen. 

De vraag is hoe goed die redenering standhoudt bij de omikronvariant. Die lijkt namelijk de bescherming van onze vaccins, althans bij twee prikken, deels te kunnen ontwijken. “Hoe goed vaccinatie de circulatie van omikron kan drukken, valt inderdaad nog af te wachten”, zegt vaccinoloog Pierre Van Damme (UAntwerpen) van de taskforce vaccinatie. Wat wel al duidelijk is, is dat opgebouwde immuniteit na een eerdere besmetting amper werkt tegen omikron. En dat is de enige immuniteit die een deel van de jongeren op dit moment heeft.

“Dan kun je twee dingen doen”, zegt Van Damme. “Ofwel doe je niks en laat je het virus vrij spel. Ofwel maken we de keuze om te vaccineren op basis van de gegevens die we hebben. We weten bijvoorbeeld dat de vaccins tot nu toe de duur dat iemand besmettelijk is verminderen en dat ook de virale lading dan vermindert. En we weten dat de combinatie van vaccinatie en immuniteit na een eerdere besmetting voor een hoge bescherming kan zorgen.” Aangezien biostatistici schatten dat de helft van de kinderen al corona heeft doorgemaakt, zou vaccinatie voor hen dus een ‘booster’ kunnen zijn. “Op het moment dat we het vaccin voor twaalf- tot zeventienjarigen adviseerden, wisten we ook niet zeker hoezeer dat de circulatie zou drukken. Nu blijkt dat het duidelijk impact had.” 

Welk vaccin krijgen de kinderen?

Kinderen krijgen een aangepast vaccin van Pfizer/BioNTech. Het bevat een derde van de actieve stof van de dosis voor volwassenen. Uit het onderzoek van Pfizer blijkt dat het vaccin bij kinderen de kans op een symptomatische besmetting met 90 procent vermindert, al was dat nog tegen de deltavariant. 

 Kinderen die gevaccineerd worden krijgen twee prikken in de bovenarm, met een tussenpoos van drie weken. Van een boostervaccin voor die leeftijdsgroep is voorlopig geen sprake. 

Van welke bijwerkingen kunnen kinderen last hebben?

Uit klinische proeven van vaccinproducent Pfizer blijkt dat kinderen minder vaak bijwerkingen hadden dan volwassenen. Als ze bijwerkingen hebben, gaat het alleen om milde effecten. Zeven van de tien gevaccineerde kinderen melden pijn of stijfheid op de plek van de prik, veruit de meest genoemde bijwerking. Ook andere klassieke bijwerkingen, zoals vermoeidheid, rillingen en hoofdpijn worden gemeld. De bijwerkingen komen vaker voor na de tweede dosis dan na de eerste. 

Er is wel waakzaamheid voor myocarditis, een erg zeldzame ontsteking van de hartspier die vooral bij jongens voorkomt. Bij de klinische proeven was daarvan geen sprake, maar dat gaat dan ook om een kleine groep. Op meer dan 7 miljoen gevaccineerde kinderen stelt het Amerikaans Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding 8 gevallen van myocarditis vast, 6 gevallen worden nog onderzocht. Het centrum meldt dat alle acht gevallen een mild ziekteverloop kenden: meestal blijft het beperkt tot pijn aan de borstkas. 

Sowieso moet nog onderzocht worden of er daadwerkelijk een verband is tussen myocarditis en vaccinatie. Een Amerikaanse studie toont bijvoorbeeld dat de kans dat twaalf- tot zeventienjarige jongens myocarditis ontwikkelen zes keer hoger ligt bij kinderen die besmet werden dan bij hen die gevaccineerd werden. 

Zal ik mijn kind niet opzadelen met negatieve effecten op lange termijn?

“Op basis van wat we vandaag weten over de vaccins is die kans erg klein”, zegt Vanden Driessche. “De levensduur van die vaccins in ons lichaam is erg kort. Als er zich negatieve effecten voordoen, verwacht je dat dus snel na de prik. Bijwerkingen die maanden later opeens opduiken, komen eigenlijk nooit voor bij vaccinaties.” 

Hoe gaat de vaccinatie van kinderen in zijn werk?

Net als de volwassenen krijgen kinderen een uitnodiging om naar het vaccinatiecentrum te komen. De eerste uitnodigingen zijn al verstuurd, eind februari zouden alle 927.000 kinderen aan de beurt gekomen moeten zijn. 

Als uw kind zich laat vaccineren, moet u naast de uitnodiging ook het kids-ID of de ISI+-kaart van uw kind meenemen naar de afspraak. 

Kinderen mogen zich trouwens alleen laten vaccineren met toestemming van de ouders of voogd. Als ouder of voogd kunt u toestemming geven door uw kind te begeleiden naar het vaccinatiepunt. Kunt u er zelf niet bij zijn, dan mag u een andere volwassene aanduiden om uw kind te begeleiden. Die moet dan wel schriftelijke toestemming voorleggen.