Minister Vandenbroucke: "Cultuursector stap voor stap heropenen", sector reageert ontgoocheld

Het overleg tussen de minister en de culturele sector verliep digitaal en werd gevolgd door zo'n dertig mensen uit verschillende geledingen van de cultuur- en eventsector. "Ik heb uitgelegd waarom de beslissing genomen is, maar ik heb ook geluisterd", zegt Vandenbroucke. "We erkennen dat de sector zwaar getroffen wordt en al heel veel inspanningen gedaan heeft om activiteiten veilig te kunnen laten doorgaan."

"De sector zal pas kunnen heropenen als de epidemiologische situatie het toelaat, als we geen nieuwe zware overlast op de ziekenhuizen verwachten. We zullen dan zo snel mogelijk een voorstel doen aan het Overlegcomité om opnieuw minimale activiteiten in de sector mogelijk te maken."

Vandenbroucke wil ook perspectief bieden op lange termijn en bekijken welke steunmaatregelen er moeten worden genomen. "De sector vraagt een stappenplan, om stap voor stap te kunnen toewerken naar een volledige heropening." 

"Ik zit volgende week opnieuw samen met de sector om heel concreet na te denken over hoe die eerste stap er zou kunnen uitzien en ook het verdere stappenplan vorm te geven. Parallel moet nagedacht worden over wat dat impliceert voor steunmaatregelen die moeten worden genomen."

De cultuur- en eventsector bevestigt dat er op 4 januari opnieuw overleg is met de minister, in de hoop dat het Overlegcomité in de daaropvolgende dagen een nieuwe beslissing kan nemen. 

Bij beide sectoren klinkt enerzijds opluchting, omdat de minister vanochtend naar hun grieven geluisterd heeft. "Het was een goed overleg waar we met beide sectoren als een verenigd front naar voren kunnen treden", schrijven ze in een gezamenlijk persbericht. 

Maar tegelijk is er ook teleurstelling, omdat een directe opening niet in overweging werd genomen. "Na zondag was iedereen er snel bij om toe te geven dat de beslissing van het Overlegcomité buiten proporties was. Wij verwachten dat dit nu ook hard gemaakt kan worden." 

"Het is belangrijk dat er een gesprek opgestart is", zegt Mike Naert van Het Depot in Leuven, die voor de livemuzieksector spreekt. Een kleinschalige heropstart is voor de sector onvoldoende. "Wij moeten een perspectief hebben op een volledige heropening. Daar gaan we volgende week verder over praten." 

"Met beperkte capaciteit is het voor de meeste organisaties niet mogelijk om het financieel haalbaar te maken. Onze kassa's zijn leeg. De sector is radeloos en moedeloos. Als we niet open kunnen, moet er een serieus pakket aan steunmaatregelen komen."

Op dit moment is er nog geen nieuwe datum voor een Overlegcomité. De huidige maatregelen lopen nog tot 28 januari. 

Stijn Snaet, van de Event Confederation, zegt dat de evenementensector vragende partij is voor een stappenplan. “Dat zal van de politiek moeten komen, maar de sector zal zich daar ook voor engageren”, klinkt het. 

Dat plan moet gedetailleerd uittekenen hoe de sector gaandeweg weer volledig open kan gaan, en moet gekoppeld zijn aan de zorgcijfers en aan de steunmaatregelen.

Het Overlegcomité besliste afgelopen woensdag om alle binnenactiviteiten te verbieden, om zo de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Vooral de snelle opmars van de nieuwe omikronvariant baart de beleidsmakers zorgen. Terwijl buitenevenementen zoals kerstmarkten wel nog kunnen doorgaan, moesten theaters, concertzalen en bioscopen de deuren sluiten.

Dat was een klap in het gezicht van de culturele sector, die de maatregelen een brug te ver vond. De afgelopen maanden nam de sector tal van voorzorgsmaatregelen om veilig te kunnen werken. 

De beslissing ging bovendien in tegen het advies van de experten van de GEMS, die vonden dat de sector voorlopig nog kon openblijven. Volgens het wetenschappelijk instituut Sciensano zijn theaters, concertzalen en bioscopen niet de plaatsen waar massaal besmettingen opgelopen worden.

Zondag kwamen duizenden mensen uit de culturele sector en sympathisanten samen aan de Kunstberg in Brussel om te betogen tegen de sluiting. 

Het protest van de sector kreeg ook bijval uit politieke hoek, ook van politici die behoren tot de meerderheidspartijen. Vanochtend reageerde PS-voorzitter Paul Magnette in de Franstalige krant L'Echo en dat herhaalde hij in de loop van de dag voor de camera van onze RTBF-collega's.

Magnette vindt dat de politici zich tijdens het laatste Overlegcomité "collectief vergist" hebben. "Als je aan politiek doet, moet je af en toe erkennen dat je niet de juiste beslissing hebt genomen en ze herevalueren." 

"Ik begrijp de kritiek van de culturele wereld en ben het er volledig mee eens", zegt hij. Hij erkent dat er geen objectieve reden is om de culturele sector te sluiten, maar dat is meegenomen in een beslissing die alle binnenactiviteiten viseerde.

"We hadden dat kunnen voorkomen als de minister van Cultuur op basis van criteria als ventilatie, maskergebruik en coronapas een certificaat had ingevoerd waarmee culturele instellingen hadden kunnen voortwerken."

Magnette vindt ook dat de huidige manier van werken, met het Overlegcomité, te veel gericht is op de korte termijn. Omdat we - zoals de experten ook zeggen - zullen moeten leren leven met het virus, moet er meer op de lange termijn worden gedacht, vindt Magnette.

De PS-voorzitter wijst voorts ook naar de Bénédicte Linard van Ecolo, de minister van Cultuur van de Franse Gemeenschap. Die had volgens hem de algemene maatregel kunnen voorkomen. Volgens Magnette moet de politiek de kerstvakantie gebruiken om het crisisbeheer in vraag te stellen, het vertrouwen te herstellen en werk te maken van algemene maatregelen. 

Ook Senaatsvoorzitter Stephanie D'Hose (Open VLD) heeft bedenkingen bij de maatregelen die de cultuursector zijn opgelegd, en uitte dat ook door aanwezig te zijn op de betoging in Brussel. "Hier is iets gebeurd wat noch ik, noch de mensen die ik spreek op straat begrijpen", zegt ze in "De ochtend" op Radio 1. "Dan moet je duidelijk een signaal durven te geven. Als mensen de (corona)regels niet legitiem vinden, dan denk ik dat we echt problemen krijgen." 

Gisteren hebben een aantal culturele organisaties een procedure opgestart bij de Raad van State om het koninklijk besluit dat de sluiting regelt nietig te laten verklaren. Er is ook een vordering tot schorsing bij uiterst dringende noodzakelijkheid ingediend. Die vraag wordt wellicht al vandaag behandeld. 

"Mogelijk wordt vandaag nog geoordeeld over de ontvankelijkheid ervan", zegt Eric Brewaeys, persmagistraat bij de Raad van State. "Een procedure ten gronde neemt in het beste geval een jaar tot 15 maand in beslag, maar als de Raad van State meegaat in de vordering tot schorsing, kunnen de maatregelen worden opgeschort tot er ten gronde wordt geoordeeld. Die procedure neemt enkele dagen in beslag." 

Het beroep bij de Raad van State wordt gesteund door de Liga voor Mensenrechten. Die stelt dat het recht om deel te nemen aan het culturele leven een grondrecht is en dat het koninklijk besluit een bron is van discriminatie. "Het treft de cultuursector harder dan andere sectoren", zegt Kati Verstrepen, de voorzitster van de Liga voor Mensenrechten. Verstrepen hoopt dat er deze week nog een uitspraak volgt over de schorsingsvordering.

Verschillende Franstalige organisaties hebben ook een kortgeding aangespannen tegen de Belgische Staat. De organisaties vragen om de verplichte sluiting van cultuurhuizen op te heffen en eisen dwangsommen van 100.000 euro.