Gewone mensen over ‘Normal People’: ‘Dit heb ik nooit eerder gezegd, maar ik vond de serie beter dan het boek’

“Wat kan ik erover zeggen, ik ben sowieso fan van mensen die als normaal worden bestempeld”, lacht acteur en programmamaker Joris Hessels (41). “Simpelweg omdat dat over iedereen gaat. De titel sprak mij dus aan en toen mijn omgeving het boek aanprees, ben ik beginnen lezen. Ik raakte in de ban: de rauwheid, de kille personages, de complete miscommunicatie tussen hen. Ik heb meteen de serie ook bekeken op BBC en wat ik nu ga zeggen heb ik nooit eerder over een serie gedaan: ik vond ze beter dan het boek, de vertaling althans.”

Net als de voorbije jaren pakt Canvas tijdens de kerstvakantie uit met beloftevol kijkvoer. Na Big Little Lies en My Brilliant Friend valt de eer dit jaar te beurt aan Normal People, een bitterzoet liefdesverhaal gebaseerd op de gelijknamige bestseller van millennialboegbeeld Sally Rooney (30). De Ierse Rooney, een rijzende ster aan het literaire firmament, is intussen een veelbesproken figuur. Geen boeken zijn de laatste jaren meer over twintigertongen gegaan dan haar debuut Conversations with Friends, alsook haar tweede gooi Normal People.

Schrijfster Sally Rooney schreef zelf mee aan de BBC-bewerking van het boek. In de serie volg je net als in het boek het on-off-liefdesverhaal van twee tieners in het kleine fictieve stadje Carricklea in het westen van Ierland. De Ierse acteur Paul Mescal (24) speelt de onzekere Connell Waldron, een populaire sportman met ontluikende angststoornissen. Connell valt voor Marianne Sheridan, pijnlijk gevoelig gespeeld door de Engelse actrice Daisy Edgar-Jones (21). Marianne is een intelligente loner uit een rijke familie die in het landhuis woont waar de moeder van Connell de vloeren schrobt. Dat verschil in sociale rangen zorgt voor heel wat spanning tussen beide personages. Hun overeenkomsten - hoe belezen ze zijn en hun nieuwsgierigheid naar de wijde wereld - worden ondermijnd door hun absolute onvermogen om op kritieke momenten met elkaar te communiceren, wat leidt tot hartverscheurende misverstanden.

Geen millennialdingetje

“Normal People bezorgde een mokerslag”, vertelt StuBru-presentator Sander Vandenhende (24). “Het boek ligt zo dicht bij mijn persoonlijke leefwereld dat het een onuitwisbare indruk achterliet. Ik begreep de gevoelens van die twee hoofdpersonages gewoon zo hard. Soms wou ik bijna roepen naar hen: zeg het gewoon, zeg het! Het boek bracht ook zelfreflectie, en dat vond ik zeer waardevol.”

In het voorjaar van 2020 kwam BBC Three met de serie op de proppen, en toen moest Vandenhende even zijn trots opzij etten. Als student taal- en letterkunde gelooft hij dat het boek altijd beter is dan de serie die erop volgt. “Omdat je in je hoofd een bepaald beeld vormt van de personages en dat zelden overtroffen kan worden”, benadrukt hij. “Als het visueel gemaakt wordt, stelt het altijd een beetje teleur. Bij Normal People echter stoorde me dat minder dan anders. Ik vond de serie ronduit straf, met sterke acteurs en dito soundtrack. De ongemakkelijke sfeer in het boek komt terug in de mimiek van de acteurs. De communicatie verloopt via ogen en lichaamstaal, waardoor dezelfde sfeer wordt gecreëerd als in het boek.”

Een gesprek verder schudt freelance vormgever Katrien Schuermans (45) het hoofd. “De serie was echt absoluut niet dat. De protagonisten irriteerden me, tot vervelens toe. In het boek had ik sympathie voor hen, in de serie dacht ik: get a life. Ik heb mij door de eerste helft geworsteld en de rest gelaten voor wat het was. Een gemiste kans, want het boek heb ik verslonden. Van Conversations with Friends was ik zelfs weken niet goed. Prachtig hoe ze steeds weer het nihilisme van vandaag weet te beschrijven, van jongeren die niet goed in hun vel zitten en zoveel over zich heen laten gaan.”

Schuermans is zelf geen millennial, maar herkent zich sterk in de personages. Een van de vele redenen van het succes van Sally Rooney, wellicht. “Het boek is toch geen millennialdingetje? Zou ik er te oud voor zijn?”, vraagt ze verbaasd. “Nee geloof me, dit boek kon evengoed in de jaren 80 geschreven zijn.”

De schrijfster maakt dingen los bij haar lezers, van gelijk welke leeftijd. Een van hen was zelfs zo onder de indruk dat hij er prompt zijn thesis over schreef. Jente Goddemaer (24) is een studiegenoot van Vandenhende aan de UGent. Hij had Rooneys boeken gelezen en was vooral gefascineerd door de gevoelswereld van de personages. De  thesis gaat voor een stuk over de underperformance van emoties. “Er is een groot narratief in het verhaal over mannelijkheid, en over hoe het uiten van emoties voor mannen nog steeds zo’n uitdaging is”, stelt Goddemaer. “Het blijft vandaag de norm om niet te veel te laten zien. De underperformance is algemeen een kenmerk dat je je niet goed voelt in je vel. Hoe de personages van Rooney zeer slecht communiceren, en dat telkens weer in hun nadeel speelt, sprak me enorm aan. Vanuit het globale concept van hoe belangrijk het is hoe je je voelt, breekt dit boek een lans voor een heel brede tak van de bevolking, en dat draagt ook bij tot het grote succes.”

Normal People is vanaf vanavond te zien op Canvas om 22.15 uur.