De Raad van State schorst de sluiting van de cultuursector, waartoe het Overlegcomité vorige week besloot. Dat vernam onze zusterkrant De Standaard. “De Raad heeft voorlopig geoordeeld dat die maatregel disproportioneel is en dat de bestreden handeling niet steunt op adequate motieven waaruit opgemaakt zou kunnen worden waarom het bezoeken van culturele voorstellingen bijzonder gevaarlijk zou zijn voor de volksgezondheid.”

De sluiting van de andere binnenactiviteiten blijft behouden. De gevolgen gaan onmiddellijk in, blijkt uit het arrest van de Raad van State. Dat betekent in principe dat culturele instellingen vanaf nu de deuren opnieuw kunnen openen. Het arrest, afkomstig van een Franstalige kamer, telt 38 pagina’s en is ruim gemotiveerd.

Pandemiewet

De Raad van State wijst er om te beginnen op dat beperkingen op fundamentele rechten en vrijheden noodzakelijk, pertinent en proportioneel moeten zijn. Die voorwaarden zijn ook opgenomen in de pandemiewet, waarop de coronamaatregelen steunen. Diezelfde pandemiewet legt ook veel nadruk op expertenadvies.

De expertengroep Gems had in een eerste fase geadviseerd om enkele ingrepen te doen maar onder meer de toenmalige maatregelen in de cultuursector in stand te houden, tot de besmettingen opnieuw de hoogte in zouden gaan. Als de overheid van die aanbeveling wil afwijken, moet het dat ‘bijzonder’ motiveren, stelt de Raad van State.

“Het wordt niet bestreden dat de omikronvariant erg besmettelijk is en kan leiden tot overbelasting ziekenhuizen”, stelt de Raad. “De sluiting van voorzieningen kan gerechtvaardigd zijn, als andere minder aantastende maatregelen de verspreiding niet gevoelig kan vertragen.” Maar dat bewijst de overheid volgens de Raad niet.

LEES OOK. Cultuursector reageert: “Als regering onrecht niet rechtzet, moet Raad van State het maar doen”

Niet zoals feesten of evenementen

Volgens de Raad kan de cultuursector niet zomaar gelijkgesteld worden met andere binnenactiviteiten, zoals feesten of evenementen, wegens maatregelen als afstand, mondmaskers, ventilatie en het gebruik van het CST. “Het bestreden besluit verklaart niet hoe deze sluitingsmaatregel voor cultuurruimtes de enige mogelijke was om het doel te bereiken.”

“Het bestreden besluit toont niet hoe theaterzalen bijzonder gevaarlijk zouden zijn voor de volksgezondheid en het leven van personen, in die mate dat een sluiting noodzakelijk is. Ook al is de omikronvariant besmettelijker, moet nog concreet worden aangetoond dat de sluitingsmaatregel onontbeerlijk is.”

Bioscopen moeten dichtblijven

Het koninklijk besluit dat de beslissingen van het Overlegcomité van vorige week omzet, bevat een artikel dat het volgende stelt: “De binnenruimten van inrichtingen of van onderdelen van inrichtingen die behoren tot de culturele, feestelijke, recreatieve of evenementensector zijn gesloten voor het publiek, behoudens voor de door dit besluit toegelaten activiteiten.”

De Raad van State besliste dat het woord ‘culturele’ daaruit geschrapt wordt. Een tweede deel van het artikel somt op welke binnenruimtes zeker toe moeten, zoals pretparken, bowlingzalen of casino’s, maar ook bioscopen. Aan dat tweede deel van het artikel raakt de Raad van State niet. Cinema’s moeten dus voorlopig gesloten blijven. Te verwachten valt wel dat de regering nu een nieuw besluit zal maken, waarbij ze eventueel de hele beslissing van vorige week heroverweegt.

De Raad van State heeft zich tot nu toe redelijk mild opgesteld voor de vrijheidsbeperkende coronamaatregelen. Eind vorig jaar veegde de Raad wel het verbod op religieuze erediensten van tafel, de eerste nationale coronamaatregel die hij verwierp. Tientallen spoedprocedures leidden de afgelopen maanden allemaal tot een afwijzing, op een lokale schorsing na.

Veel van die arresten over de coronamaatregelen sprak de Raad uit in algemene vergadering, waarbij een grote groep van Nederlands- en Franstalige rechters een oordeel velt. Dit arrest is afkomstig van één Franstalige kamer binnen de Raad.