Dit artikel verscheen oorspronkelijk op 29 december 2021.

“Waarom heb ik hem niet geblokt? Nu zou ik dat waarschijnlijk doen. Op mijn negenendertigste. En in dit klimaat. Maar vijftien jaar geleden kon ik dat niet.” In Het proces dat niemand wilde voel je hoe Liesa Naert nog altijd worstelt met wat er is gebeurd. “Ik was 24 jaar, ik kreeg de kans die ik zo graag wilde. Ik ging alles doen om die niet te verpesten.” De documentaire is gefilmd tussen december 2020 en december 2021 en komt, nu de beroepstermijn is verstreken, op Streamz. Acht betrokken vrouwen vertellen wat ze hebben meegemaakt en hoe ze het proces hebben beleefd. “Omdat het op de juiste manier de geschiedenis zou ingaan”, zegt actrice Lize Feryn.

De vrouwen moeten vechten tegen commentaar en vooroordelen. “De voorbije drie jaar waren de slechtste uit mijn leven”, zegt actrice Maaike Cafmeyer. Feryn: “Je wordt blootgesteld aan zoveel haat. Lize, je bent walgelijk. Ik heb ook dreigbrieven gekregen. Dat is erg, want ze kennen je adres.”

Achter gesloten deuren

Ze wílden nochtans niet naar buiten komen, vertellen ze. Actrice Ella-June Henrard: “We wilden het achter gesloten deuren regelen. Het was veel beter en gemakkelijker geweest als hij gezegd had: Ik geef toe en ik heb spijt. Ik verdwijn een jaar of twee van de radar. Maar door zijn filmpje is het een circus geworden waar geen eind aan komt.”

Cafmeyer, die als eerste naar de vertrouwenspersoon van de VRT is gestapt, vertelt hoe moeilijk dat was. “De VRT zette mij en Bart samen voor een brainstorm. Hij begon weer: Kijk jij porno, Maaike? Ik dacht: What the fuck, begin jij nu weer? Ik kon mezelf niet vergeven dat ik niets gezegd had tegen Ella-June Henrard (toen ze haar kort voordien op een set hoorde huilen, red). Toen heb ik besloten: Nu vertel ik het. Maar dat deed pijn. Zo hard had hij geïnstalleerd dat we maar beter konden zwijgen.”

Ex-man gebeld

Het proces noemen ze heel lastig. “Ik heb getwijfeld om te gaan”, zegt Henrard. “Maar ik dacht dat het sterk zou zijn om wel te gaan.” Ellen Lloyd, kleedster in 2014: “Als we niet gingen, zouden we zwak overkomen. Het was nodig om met velen aanwezig te zijn.” De tweede procesdag noemt Henrard “de ergste uit mijn leven”. “’s Avonds heb ik mijn partner gebeld: Kom mij halen.”

De verdediging deed er alles aan om de vrouwen als vals en onbetrouwbaar af te schilderen. Cafmeyer: “Je moet je in schelletjes laten snijden. Hij maakte van mij iemand die vrienden verraadt. Terwijl we nooit een echte vriendschap hebben gehad. Hij is zelfs nooit bij mij thuis geweest. We hadden een geheim, dat is iets anders dan vriendschap.” Dat geheim was nooit een langdurige relatie, benadrukt ze. Wel een soort van platonische relatie, waarin wel dingen gebeurd zijn, maar die zo raar was, dat ze het op den duur aan haar lief vertelde. “Ik hield het niet meer vol. Ik zei tegen Bart: Ik heb het verteld, het is einde verhaal. Maar dat is toch niet zo erg? Je kunt verliefd worden, laat ons daarover praten. Maar dat wilde hij niet.” Ze getuigt in de documentaire ook over de methodes van de verdediging. “Op zoek naar ‘lelijk’ materiaal heeft zijn advocaat mijn ex-man opgebeld. Na een moeilijke scheiding had ik die zeventien jaar niet gezien. Er was hem op het hart gedrukt om te zwijgen, maar hij heeft mij een berichtje gestuurd: Ik wilde dat je dat wist.”

Afhankelijke positie

Allemaal hebben ze het over hoe moeilijk de afhankelijke positie was, waar ze in zaten. “Bart zei letterlijk: Never bite the hand that feeds you”, zegt Naert. Feryn: “Als je buurman dickpics stuurt, blokkeer je die inderdaad. Maar met Bart De Pauw zeg je niet: Een raar bericht, kan mij niets schelen. Je moet je grens aangeven, maar je kunt niet alles afblokken. Ik heb niet meteen gezegd: Fuck you, domme kloot. Dat is waar, en dat is iets waar ik mij slecht over voel.” Helena De Craemer, stagiaire in 2017: “Ze vroegen me: Waarom heb je zoveel teruggestuurd? Maar een verliefde ziel vergeef je. Plus: ik moest nog met hem werken. Ik heb alles gedaan om het naar vriendschap te duwen.”

Verschillende vrouwen getuigen over hoe slecht ze zich vaak nu nog voelen omdat ze soms meegingen in De Pauws avances. “Ik heb dingen gedaan die ik nu nog lastig vind”, zegt Dymphne Poppe, stagiaire in 2014. “Niet ‘neen’ gezegd. Maar je zit opgezogen in iemand zijn macht, iemand die weet welke knopjes hij moet induwen.” Naert: “Hij stond onverwacht voor mijn deur. Hij zei: Je gaat me toch niet helemaal naar Lier laten rijden zonder kus? Ik dacht: Whatever, dan is hij weg. Ik kan nu milder zijn voor mijzelf, omdat ik de mechanismes herken. Maar het verwerken blijft work in progress, heel pijnlijk.”

Niet meer vrouwelijk kleden

Ze zijn blij dat hij veroordeeld is. Al zijn er gemengde gevoelens. Els Talloen, stagiaire in 2008, is een van de vijf vrouwen jegens wie de rechter belaging bewezen acht. “Ik heb zo vaak gedacht: Wat heb ik gedaan dat hij zo doet? Het vonnis geeft opluchting. En erkenning. Neen, het lag toch niet aan mij.” Ook Cafmeyer is positief, hoewel de rechter de feiten jegens haar niet bewezen achtte. “Er staat duidelijk dat ons verhaal waarachtig is”, zegt ze. “Justitie heeft helaas geen antwoord op de grijze zone. Dat is jammer. Hoe kan een jonge vrouw als Helena nu haar baas afwijzen?”

Ze hopen allemaal dat het ergens toe zal leiden. “Ik heb vaak gedacht: Had ik maar gezwegen”, zegt Naert. “Maar neen, want dan doet hij voort.” Feryn: “Ik kreeg een bericht van een vader van vier dochters om te zeggen dat hij dankbaar is. Daarvoor doe je het.” Cafmeyer: “Je doet het niet voor de strontgooiers, maar voor de mensen in dezelfde shit.”

Blijvende impact

Toch zal het blijvende impact hebben, denkt Henrard. “Het heeft me getekend in wie ik ben als vrouw en actrice. Je zult me nooit meer vrouwelijk gekleed naar een set zien gaan.” Naert: “Hij heeft veel van mijn leven genomen.” Of ze nog iets van Bart De Pauw verwachten? Els Talloen: “Hij mag nog altijd zijn excuses aanbieden. Het is nooit te laat.” Feryn: “Als hij dat nog doet, kan hij zijn rol nog omdraaien.”