Gabriel Shipton, broer van Assange, vreest uitlevering aan de VS na uitspraak Brits Hof: ‘Julian gaat ten onder aan dit langgerekte proces’

Wat lang voor onmogelijk werd gehouden, komt nu toch dichterbij: de uitlevering van Julian Assange aan de VS. Assange wordt er beschuldigd van hoogverraad en heulen met de vijand na het lekken van honderdduizenden confidentiële overheidsdocumenten via de klokkenluiderssite WikiLeaks. “De VS willen hiermee in de eerste plaats een duidelijk signaal sturen naar alle journalisten die een ongemakkelijke waarheid over de VS publiceren”, zegt broer Gabriel Shipton in een gesprek met De Morgen.  “Het gevolg is dat iedereen die nu nog iets aan het licht wil brengen, twee keer zal nadenken vooraleer hij zal overgaan tot publicatie. Hij zal zich afvragen of hij hierdoor riskeert om gestraft te worden, zijn familie niet meer te kunnen zien, zijn reputatie te verliezen of nooit meer als journalist te kunnen werken. Dat is de echte reden waarom mijn broer nu zo hardnekkig wordt achtervolgd: de VS willen vermijden dat hun oorlogsmisdaden bekendgemaakt worden.”

Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft wel beloofd om Julian niet onder een superbeveiligd gevangenisregime te plaatsen in afwachting van zijn proces. 

“Zo lang Julian in de Ecuadoraanse ambassade zat, heeft de VS geen uitleveringsbevel verzonden. Twee uur nadat hij door de Engelse politie was gearresteerd in de ambassade, lag er een uitleveringsbevel klaar. Het is dus niet omdat er nu beloofd wordt dat Julian niet naar een superbeveiligde gevangenis gaat, dat de rechtbank zich hier ook aan gaat houden. Mochten de VS vinden dat Julian een hoog risicoprofiel heeft voor de nationale veiligheid, dan kunnen ze elk moment overgaan tot extreme maatregelen. 

“Het gevangeniswezen moet zelf juridisch niet verantwoorden waarom ze deze beslissing heeft genomen. Kijk naar klokkenluider Daniel Hale, die openbaar heeft gemaakt dat de VS burgerslachtoffers maakt met zijn drones tijdens de oorlog in Afghanistan. Hij zit momenteel vast in de federale gevangenis USP Marion in Illinois, en hij wordt daar opgesloten in de communications management unit. In deze cellen worden zo goed als alle communicatiemiddelen met de buitenwereld verboden. Mensen die hier terechtkomen, worden als terroristen beschouwd. Dit zou betekenen dat Julians telefoongesprekken worden gelimiteerd en afgeluisterd, zijn mails worden nagelezen en hij geen toegang heeft tot media.”

Moet hij de doodstraf vrezen?

“Op dit moment ziet het er niet naar uit dat hij daarvoor moet vrezen. De doodstraf wordt niet toegepast in dit soort van zaken.”

Ooit publiceerden Amerikaanse kranten als The New York Times en The Washington Post de informatie die Wikileaks had vrijgegeven over de oorlogsmisdaden in Irak. Over het proces-Assange schrijven ze daarentegen verrassend weinig.

“Ik denk dat ze dit doen uit angst om lezers te verliezen. Het is onbegrijpelijk dat ze niet meer aandacht geven aan de zaak-Assange en de schending van de persvrijheid. Door nu te zwijgen, besparen ze zich op korte termijn misschien miserie, maar op lange termijn zullen ze hiervoor boeten. Alle media hebben er belang bij om op te komen voor de rechten van journalisten en het publiceren van waarheden, ook al zijn die ongemakkelijk voor het beleid van het land.”

De behandeling van Assange kan ook impact hebben op de houding tegenover journalisten elders?

“De regimes van Saoedi-Arabië en Iran kijken natuurlijk ook naar de zaak-Assange. Het geeft hen legitimiteit om journalisten op dezelfde manier te behandelen als de VS dat doen. Ze zeggen hierover: kijk wat jullie met een journalist als Assange doen. Dat is iemand langzaamaan de dood injagen. En dat voor de ogen van de wereldpers. Het geeft autoritaire regimes de licentie om journalisten gevangen te nemen, psychologisch te folteren en te doden. 

“De regering-Biden geeft met deze vervolging het signaal dat ze persvrijheid niet ernstig neemt. Je kunt immers geen kritiek geven op andere landen als je zelf buitenlandse journalisten veroordeelt die een pijnlijke waarheid aan het licht brengen.”

VS-minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken prees onlangs het buitengewone werk van journalisten, onder meer van Nobelprijswinnaars Ressa en Muratov.

“Soms vraag ik mij af hoe het personeel in zijn administratie naar hun baas moet kijken. Terwijl ze de uitlevering van Assange mee moeten opvolgen, horen ze hun baas lovende woorden spreken over journalisten die de moed hebben om de waarheid te publiceren. Weerom hebben de VS een uniek moment gemist om de daad bij het woord te voegen. Naar aanleiding van deze Nobelprijs voor de Vrede voor journalisten zou het een krachtig signaal zijn mocht het machtigste land ter wereld de vervolging van Julian Assange stopzetten. Ze zouden kunnen tonen dat ze niet alleen mooie woorden spreken en andere landen misprijzen om de misdaden die ze zelf ook plegen. In feite zou Julian de Nobelprijs voor de Vrede moeten winnen, voor alle inspanningen die hij heeft gedaan om de waarheid aan het licht te brengen. Jammer genoeg wordt hij achtervolgd door de machtigste staat ter wereld.”

Hoe voelt Julian zich op dit moment?

“Dit wordt zijn derde Kerstmis in de Belmarsh-gevangenis. Hij had zo gehoopt om met zijn vrouw, kinderen en familie kerst te kunnen vieren. Daarvoor zat hij in de Ecuadoraanse ambassade. Hij heeft al elf jaar geen kerstfeest thuis gehad. Het zou zo fijn geweest zijn om hem rond de tafel te hebben, maar helaas klinkt dit surreëel. Julian is sterk en hij is een doorzetter, maar in feite wordt hij als sinds 2011, na het lekken van Cablegate, achtervolgd. Het is een lange weg en het eist zijn tol. 

“Ik zag hem op de camera tijdens de uitspraak in de rechtbank, en in vergelijking met vorig jaar, de laatste keer dat ik hem in levenden lijve zag, is hij alweer vijf jaar ouder geworden. Hij gaat ten onder aan dit proces. In oktober heeft hij ook een kleine beroerte gehad in de gevangenis. Dat gebeurde op de dag dat het hoger beroep van de VS over zijn uitlevering begon. Hij heeft hierdoor nu een hangend rechterooglid en wat hersenschade opgelopen. Mocht hij aan de VS uitgeleverd worden, dan zal hij dit niet overleven. De VS hebben al vaker moeten laten weten dat ze er niet in geslaagd zijn om de veiligheid van bepaalde gevangenen te garanderen.

Mocht Julian in 2010 geweten hebben welk leed zou volgen, denkt u dat hij er dan nog steeds voor zou kiezen om deze documenten te publiceren?

“Het is niet gemakkelijk om op die hypothetische vraag te antwoorden in naam van mijn broer, maar ik denk dat hij toch zou kiezen voor publicatie. Uiteindelijk hebben zijn publicaties veel teweeggebracht. De oorlogsmisdaden van de VS zijn aan het licht gekomen, de oorlog in Afghanistan kent eindelijk een einde, en het gevangenenkamp Guantanamo Bay zal binnenkort sluiten. Julians strijd zal uiteindelijk het leven van vele mensen verbeteren. Als je naar deze effecten kijkt, dan kun je niet triest zijn over de resultaten van de publicaties. Hij is erin geslaagd om de samenleving te veranderen.”

Tot slot: hoe gaat het met uw vader?

“Mijn vader is een sterke en rationele man. Hij kan naar het bredere plaatje kijken en slaagt er daardoor wonderwel in om niet al te emotioneel te worden. Na de uitspraak dacht hij onmiddellijk over what’s next. Wat is de volgende stap die we kunnen zetten? Dat is hoe mijn vader is, het helpt om te beletten dat hij overspoeld wordt door emoties.”