Kreeg een onschuldige man 28 jaar cel voor roofmoord op Leopoldine De Decker? ‘Anonieme vriend. Dit is de ware moordenaar’

De auteur van de mysterieuze boodschap moet even bezig zijn geweest met het uitknippen van lettertjes, en die een voor een op een kartonnen bord te plakken. De tekst: ‘Anonieme vriend. Dit is de ware moordenaar. Je hebt 24 uur of verdwijnt. Haast u. A.’ Daar achteraan een gsm-nummer dat begint met 0467.

Donka Stankovski (55) treft het stuk karton in de nacht van 1 op 2 juni 2020 aan in haar brievenbus in Heist-op-den-Berg. Donka, in België geboren met Servische ouders, ex-actrice en ooit te zien in Boer zkt. vrouw, hoeft geen seconde na te denken over de betekenis. Op haar Facebook-profiel is ze al weken in ellenlange posts vol blokletters en uitroeptekens aan het foeteren tegen justitie. Berichten als: “Echte moordenaar, ik weet dat mijn zoon onschuldig is. Ik zal jullie wel vinden. Kom maar af, ik ben niet bang van jullie.”

Na het vinden van het bord belt Donka de politie.

Speelgoeduurwerkje

Donka is de moeder van Daniel Florojkic. Hij stond begin maart 2020 met vier anderen voor het Antwerpse assisenhof terecht voor de roofmoord op Leopoldine De Decker (76). Zij werd op 18 mei 2013 dood aangetroffen in haar woning in de Lange Lobroekstraat 117 in Antwerpen. De schippersweduwe was gekneveld en haar gezicht was afgeplakt met ducttape, waardoor ze was gestikt. De daders moet hebben gedacht dat ze schatrijk was. Alle kasten en laden waren doorzocht en schilderijen hingen scheef of waren van de muur afgehaald. In werkelijkheid leefde Leopoldine van een pensioentje van 800 euro. Haar echtgenoot was drie maanden eerder overleden. Ze had enkel nog Snuffel. Het 14-jarige schoothondje heeft wellicht nog voor zijn bazin gevochten, maar kreeg een stamp op z’n snuit, en enkele dagen later een spuitje bij de dierenarts.

Het assisenproces openbaarde de wat aparte leefwereld van de ten tijde van de moord 20-jarige Pieter V. en de 31-jarige Guus W., uitbaters van café Sint-Joris in Duffel. De zaken gingen slecht. Pieter en Guus dronken meer pintjes dan ze verkochten. Guus was ooit bouwvakker in het bedrijfje van een van de zonen van Leopoldine. Volgens Pieter liep Guus in het café rond te bazuinen dat zijn ex-baas op een grote berg zwart geld zat, en dat die verborgen lag in een kluis bij zijn moeder. Na de moord getuigden meer dan twintig caféklanten dat ze ooit over ‘de kluis’ hadden horen spreken.

De Antwerpse moordsectie bleef niettemin eerst een jaar en drie maanden in het duister tasten, ook nadat Faroek er eind 2013 een uitzending aan wijdde. Met bewakingsbeelden van een nachtwinkel waarop de ruggen van de vermoedelijke daders zichtbaar waren.

De doorbraak kwam er toen Pieter V. zich op maandag 18 augustus 2014 met zijn moeder spontaan meldde bij de lokale politie in Heist-op-den-Berg. Hij vertelde hoe hij voor de kluis op zoek was gegaan naar ‘professionals’ en via zijn vriend Seppe in contact was gekomen met twee ‘kleerkasten’ uit het Servische milieu. Hijzelf, zei Pieter, was de dag van de moord met een van die kleerkasten naar Antwerpen gereden om het huis van Leopoldine aan te wijzen.

Later die avond, rond elven, waren de kleerkasten volgens Guus en Pieter in café Sint-Joris neergestreken met de buit: een plastic speelgoeduurwerkje en een metalen potje met kleingeld. De twee waren woest, en riepen dat ze “twee illegalen” hadden ingehuurd en die hadden moeten betalen. Ze eisten “nog voor middernacht twintigduizend euro”.

Pieter bedong een afbetalingsplan en zette daarna maandelijks wat geld opzij. Hij gaf dat aan Seppe, die het dan aan kleerkast Branko zou geven. Pieter zat tegen juli 2014 aan 3.800 euro, Seppe aan 6.800, maar daar zat ook de 3.800 euro van Pieter bij. Toen Branko dat ontdekte, werd hij nog woester. Eerst werd Seppe in elkaar getimmerd, daarna enkele klanten in het danscafé waar Pieter intussen ober was geworden.

Dit was nu de situatie, zei Pieter: hij liet zich liever in de gevangenis opsluiten dan nog een stap in dat café te zetten. Zijn verklaring werd opgetekend door hoofdinspecteur Manuela Cauwenberghs van de lokale politie Heist. Zij noteerde: ‘Volgens Vermeersch is de ‘klus’ volledig uit de hand gelopen. Branko Stankovski en zijn neef ‘Alex’ zouden de feiten hebben gepleegd.’

Alex, zo staat er, dat is Alexander Florojkic. Maar dat is niet de man die zes jaar later naast Branko, Pieter, Guus en Seppe in de beklaagdenbank plaatsneemt. Ergens onderweg heeft Pieter in zijn verklaringen Alex ingeruild voor diens drie jaar oudere broer Daniel Florojkic. “Ik denk dat Daniel beter bij de beelden van Faroek paste dan Alex”, zegt Donka, die haar hand in het vuur zegt te steken voor beide zonen. Helemaal perfect past Daniel overigens - anders dan Branko - niet in dat plaatje, zo erkent de akte van beschuldiging: “Voor Florojkic leek er wel een verschil in lichamelijke spiermassa ten opzichte van de bewakingsbeelden.”

Op 28 juli 2015 wordt Daniel Florojkic, dan al 10 maanden aangehouden, bij de federale politie geconfronteerd met Guus W. Die zegt: “Ik heb de dag van de feiten, 17 mei 2013, de persoon hier aanwezig gezien in café Sint-Joris rond 23 uur. Hij was in het gezelschap van Branko Stankovski.” Florojkic antwoordt: “Ik ken deze persoon niet. Ik heb hem de eerste keer gezien op de rechtbank (hij bedoelt de raadkamer, ddc), en nu hier. Ik ben nog nooit in café Sint-Joris in Duffel geweest. Ik kom niet in zulke cafés.”

Ook tijdens zijn ondervraging op het proces herhaalt Guus, net als Pieter, dat Daniel een van de twee kleerkasten was.

Rechterlijke dwaling?

Het proces valt halfweg maart 2020 stil door corona. Het wordt zeven weken later hervat met de pleidooien. De twee kleerkasten blijven aangehouden tijdens het proces, de drie Duffelse caféfiguren volgen het in vrijheid. Nadat de jury op donderdag 7 mei Branko en Daniel schuldig acht aan roofmoord en Pieter en Guus aan medeplichtigheid, klampt die laatste bij het verlaten van de rechtszaal Donka aan. “Ik had die man nog nooit gesproken”, zegt Donka. “Nu begon die Guus opeens te vertellen dat Daniel er niks mee te maken had en dat hij onder druk van de politie Daniel had aangewezen.”

Er waren maar twee getuigen à charge van haar zoon. Nu liep een van hen doodleuk het complete tegendeel te verkondigen van wat hij in de rechtszaal tegenover rechtbankvoorzitter Jo Daenen had verklaard. “Had ik dit maar op tape”, denkt Donka.

Op vrijdag 8 mei worden Branko en Daniel veroordeeld tot 28 jaar gevangenisstraf. Pieter V. krijgt 5 jaar, waarvan 2 effectief, en Guus W. 3 jaar. Hierdoor moeten zij niet terug naar de gevangenis. Seppe al helemaal niet, want die wordt vrijgesproken. “Vooral voor Pieter was de jury mild, deels omdat hij goed meegewerkt heeft aan het onderzoek”, zo bericht Gazet van Antwerpen die dag.

Een van de voornaamste argumenten tegen assisen is dat er geen beroep mogelijk is. De bedenkers gingen er ten tijde van de Franse revolutie van uit dat als je twaalf burgers laat oordelen, je de stem van God te horen krijgt, zoals bij Jezus’ apostelen. Intussen is aan de Belgische strafwet gesleuteld. Na publicaties over de ten onrechte veroordeelde zakenman Filip Meert en de Luikse broers Marco en Francis Gottschalk adviseerde de Hoge Raad voor Justitie in 2016 de oprichting van een Commissie Herzieningen in Strafzaken (CHS). Die kwam er bij wet van 11 juli 2018. In het hoogst uitzonderlijke geval dat er een onschuldige wordt veroordeeld, kan die sindsdien bij het Hof van Cassatie een verzoekschrift tot doorverwijzing naar de CHS neerleggen. Er moet wel  een novum zijn, een nieuw feit dat ten tijde van het eerste proces niet bekend was, of de veroordeling moet aantoonbaar zijn gestoeld op een valse getuigenis.

Erg veel CHS-verzoeken zijn er sinds 2018 nog niet geweest. Vier, legt advocaat-generaal Henri Vanderlinden bij het Hof van Cassatie ons uit: “Twee zaken werden niet-ontvankelijk verklaard. Twee zaken werden overgemaakt voor onderzoek door de commissie. In één van deze zaken werd de aangevochten beslissing vernietigd.”

Navraag leert dat het gaat om een correctionele verkrachtingszaak in Bergen waarbij een man zichzelf vals betichtte uit angst voor de echte dader. Waarna die werd veroordeeld, en het parket zelf de nodige stappen zette. En zo staat de teller van het aantal verbroken assisenverdicten nog steeds op nul. Maar dat zou in 2022 weleens kunnen veranderen.

Filmpje

De lokale politie van Heist-op-den-Berg kent Donka Stankovski als een extraverte figuur. Het parket in Mechelen durft niet uit te sluiten dat ze het kartonnen bord aan zichzelf heeft gepost, als onderdeel van een nog te doorgronden wanhoopsplan. Het parket beveelt een grondig onderzoek, en stelt een onderzoeksrechter aan. Die vraagt bij Lycamobile een lijst op van alle nummers met wie het 0467-nummer recent heeft gebeld. Eén nummer springt eruit. Vanuit een cel in de Antwerpse gevangenis is tussen 16 mei en 11 juni zes keer naar het 0467-nummer gebeld . Ook op 2 juni, drie uur voor Donka het bord ontdekt, is vanuit die cel gebeld. Het is de cel van Branko Stankovski.

De gebruiker van de telefoon is een zekere A. P., een Bosniër die geseind staat vanwege een cannabisplantage. Het valt niet uit te sluiten dat hijzelf, uit gewetensnood of op aandringen van Branko, heeft gereageerd op Donka’s Facebook-post en daarna België is ontvlucht.

A. is ook de naam die Branko Stankovski noemt als een van de werkelijke moordenaars van Leopoldine De Decker, als hij na zijn transfer naar de gevangenis van Leuven-Centraal in gesprek geraakt met Daniel. In hun verzoekschrift voor Cassatie vermelden advocaten Johan Verbist en Sanne De Clerck de naam van een derde gedetineerde die dat gesprek zou hebben bijgewoond. Ze vragen dat de CHS hem hoort. Ze vragen ook een vergelijking van het DNA van A. P. met de in de woonkamer van Leopoldine gevonden sporen. Daar was dader-DNA, maar het matchte niet met Daniel, en ook niet met Branko. Die beweert nu dat hij niet in de woning is geweest en enkel op de uitkijk stond.

Als halve BV maakt en post Donka dagelijks filmpjes. Van danspasjes voor op TikTok tot zelfgemaakte hamburgers in haar fastfoodzaak in Mechelen. Op een dag in april 2021 zat ze geheugen vrij te maken op haar telefoon en stootte ze op een 16 minuten en 52 seconden durend filmpje, gemaakt op 7 mei 2020. Ze herinnert zich plots dat ze in de rechtszaal het verdict stiekem heeft gefilmd. Nu blijkt dat ze is vergeten het rode bolletje aan te vinken. Plots beseft Donka ook weer hoe dat kwam: “Omdat die Guus opeens naast mij kwam lopen.”

Wat ze zo graag op tape wou, heeft ze op tape.

We konden kennis nemen van de intussen door een gerechtsdeurwaarder uitgeschreven geluidsfragmenten. De eerste zeven minuten is de stem van Jo Daenen te horen, daarna volgen meerdere stemmen, onder wie naar verluidt die van Guus W. Terwijl het gezelschap over de kasseien van de Waalse kaai wandelt, zegt hij: “Ze hebben mij op de bureau getrokken en ze hebben gezegd: ‘Dieje was het, dieje was het.’”

In hun verzoekschrift citeren de advocaten een door de deurwaarder gemiste uitspraak van Guus in fragment 8.54: ‘Daniel eta nie gedaan.’ De gerechtsdeurwaarder akteert wel nog deze woorden: “Dit moet rechtgezet worden, want inderdaad: ik heb me daarna echt slecht (onverstaanbaar)...”

Guus wil tegenover Donka ook nog iets kwijt over de confrontatie met Daniel in 2015: “Ik had toen zo’n schrik, want ze zeiden: ‘Daniel is een gevaarlijke.’ Ze hebben gezegd dat Daniel mijn kinderen zou kapot maken. Dat is het enige moment waarop Daniel ooit tegen mij heeft geklapt. Die zei: ‘Manneke, ge moet daar echt geen schrik voor hebben.’ Dat apprecieer ik nog altijd.”

Frank Scheerlinck, de advocaat van Guus, was niet op de hoogte van het bestaan van het filmpje: “Ik val een beetje van mijn stoel, maar wil opmerken dat mijn cliënt op het proces weinig affirmatief is geweest in het betichten van anderen. Zijn rol was beperkt.”

Het Hof van Cassatie buigt zich op 4 januari over de ontvankelijkheid het verzoek tot CHS-doorverwijzing van Daniel Florojkic.