Holmes moest voor de rechtbank in San Jose, Californië, verschijnen omdat ze ervan verdacht werd investeerders en patiënten jarenlang voor de gek te hebben gehouden met technologie die niet bestond. Haar biotechbedrijf Theranos beloofde een revolutie op het gebied van bloedtests. Met een paar druppels bloed – en voor een fractie van de normale prijs – zou het plots mogelijk worden een hele reeks medische testen uit te voeren op allerlei ziektes, van diabetes over verhoogde cholesterol tot kanker. Zonder daarvoor echt bloed te moeten afnemen in het ziekenhuis, zoals nu nodig is. Een revolutionaire technologie die de medische wereld drastisch zou veranderen, beloofde Holmes jarenlang aan potentiële investeerders.

Vrouwelijke Steve Jobs

Met succes, zo leek het. Theranos haalde uiteindelijk meer dan 700 miljoen dollar (592,5 miljoen euro) aan investeringen binnen en op de piek werd het bedrijf op een waarde van 10 miljard dollar geschat. Holmes zelf (die altijd een zwart pak en coltrui droeg en zich daarmee slim in de markt zette als de ‘vrouwelijke Steve Jobs’) groeide daardoor uit tot de jongste vrouwelijke selfmade miljardair ooit in Silicon Valley. Tot de extreem waardevolle technologie niet bleek te bestaan, waardoor Theranos in 2018 werd failliet verklaard en Holmes uiteindelijk voor de rechter moest verschijnen voor negen aanklachten wegens fraude en twee wegens samenzwering met oplichting als doel.

Schuldig bevonden

Holmes werd door de jury schuldig bevonden aan drie klachten wegens fraude en één klacht van samenzwering voor het plegen van fraude. Over de straf die ze daarvoor krijgt, volgt een latere uitspraak. In theorie kan ze tot 80 jaar cel krijgen - 20 jaar voor elk van de vier aanklachten - al zal dat in de praktijk waarschijnlijk minder zijn. De verwachting is ook dat Holmes in beroep zal gaan tegen de uitspraak.

Holmes werd ook vrijgesproken van vier aanklachten, waarvan drie over het plegen van fraude tegenover patiënten die een bloedtest ondergingen en valse resultaten kregen. Over nog eens drie aanklachten kon de jury geen consensus bereiken.

De inmiddels 37-jarige Elizabeth Holmes was jarenlang de lieveling van Silicon Valley en de feministische beweging in de VS. Door dit vonnis valt ze niet alleen zelf van haar voetstuk, maar brengt ze ook forse reputatieschade toe aan de start-upmythe van Silicon Valley.

Misbruik door voormalige vriend

Holmes en haar verdediging hebben altijd gezegd onschuldig te zijn en probeerden de afgelopen maanden een beeld te schetsen van een hardwerkende ondernemer, die het simpelweg niet gelukt is om Theranos succesvol te maken. Dat is geen misdaad, hield de verdediging hardnekkig vol. Holmes en haar advocaten probeerden de schuld ook in de schoenen te schuiven van haar toenmalige vriend en rechterhand, Ramesh ‘Sunny’ Balwani, die Holmes zou hebben misbruikt.

De twaalfkoppige jury - die al sinds vorige week samenzit en de beslissing uiteindelijk bij gebrek aan consensus over Kerstmis tilde - had veel tijd nodig om tot een verdict te komen. Net voordat de jury zich terugtrok voor deliberatie werd op de expliciete vraag van de juryleden nogmaals een geheim opgenomen tape afgespeeld van een omstreden telefoonconferentie met Holmes uit december 2013. In die tape (die in deze rechtszaak werd opgenomen als bewijsmateriaal en toen ook al werd afgespeeld) pochte Holmes luidop over niet-bestaande samenwerkingsakkoorden met grote geneesmiddelenfabrikanten en potentiële contracten met het Amerikaanse leger.

“Ik sprak daarover omdat die potentiële investeerders niet geïnteresseerd waren in vandaag of morgen, maar over wat het bedrijf over vijf of tien jaar zou kunnen doen”, was naar het eind van het proces de verklaring van Holmes voor haar toenmalige uitspraken. Maar dat kon de jury niet echt overtuigen. Tegen Holmes en Balwani lopen ook nog aparte strafzaken.