Soepeler testbeleid roept vragen op bij experts: ‘Het beleid dat we nu kiezen, is wel héél liberaal’

“Of dit een berekend risico is? Nee, zeg maar gewoon een risico.” Viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven) heeft toch wat twijfels bij het nieuwe test- en quarantainebeleid dat dinsdag werd aangekondigd door de ministers van Volksgezondheid. De nieuwe regels geven zowat een vrijgeleide aan al wie de afgelopen vijf maanden een tweede of derde dosis van het coronavaccin heeft gekregen. Zij moeten niet meer in quarantaine na een hoogrisicocontact, op voorwaarde dat ze geen symptomen hebben. Ook een PCR-test is niet meer nodig.

Wie langer dan vijf maanden geleden een tweede prik kreeg, moet zeven dagen in quarantaine. Vanaf dag vier mag je wel al naar buiten, op voorwaarde dat je tot dag zeven dagelijks een negatieve zelftest afneemt. Ook in dat geval is geen PCR-test meer nodig. Hetzelfde systeem geldt voor niet-gevaccineerden, die mits zelftests al na zeven in plaats van tien dagen uit quarantaine kunnen. “Een strikte toepassing van de preventieve maatregelen, zoals het dragen van een mondmasker, is wel nodig”, benadrukken de ministers en coronacommissaris Pedro Facon in een gezamenlijke mededeling.

Ook voor wie zelf besmet raakte, versoepelen de regels. Vanaf 10 januari moet je zeven dagen in isolatie in plaats van tien. Daarna mag je weer naar buiten, op voorwaarde dat je al minstens drie dagen koortsvrij bent.

Minder detecteren

De versoepelingen zijn opmerkelijk, want ze gaan verder dan wat de specialisten van de Risk Assessment Group (RAG) hadden geadviseerd. Zij waren van mening dat na ieder hoogrisicocontact een quarantaine nodig blijft, gevaccineerd of niet. 

“We weten dat de vaccins goed werken tegen ernstige symptomen, maar minder tegen verspreiding. Ook wie een booster heeft gehad, kan dus nog altijd besmet raken en de besmetting doorgeven”, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt/KU Leuven). “Als we nu minder gaan testen, zullen we deze besmettingen minder detecteren. Maar dat neemt niet weg dat de verspreiding nog altijd sneller zal toenemen. Dat is toch een risico.”

Ook Van Ranst is “niet onverdeeld gelukkig” met de beslissing. Hoewel omikron minder ziekmakend is, leidt het grote aantal zieken al tot een toename van de ziekenhuisopnames. Volgens Sciensano gaat het om een stijging van 15 procent tegenover vorige week. Bovendien liggen de ziekenhuizen op dit moment nog altijd vrij vol met patiënten met de deltavariant. Van Ranst: “Het beleid dat we nu kiezen, is wel héél liberaal.”

Shutdown

In politieke hoek valt te horen dat de nieuwe strategie het resultaat is van een aantal praktische afwegingen. Zo stuwt de omikronvariant het aantal besmettingen fors omhoog. Zonder aangepaste teststrategie begeven de testcentra, de huisartsen en de laboratoria het onder de druk. Ook bedrijven dreigen stil te vallen omdat er zodanig veel werknemers op hetzelfde moment in isolatie of quarantaine zitten. Deze bijsturing moet een shutdown vermijden.

De politiek rekent nu vooral op de verantwoordelijkheidszin van burgers die afstand moeten houden, mondmaskers dragen en contact met kwetsbare personen vermijden. Of dat zal lukken, moet volgens Van Ranst blijken. “Je kunt het gedrag van mensen niet voorspellen.”