Minister Vandenbroucke: "Vorige Overlegcomité was voor mij reden om op 'reset' te drukken” - KU Leuven verplicht FFP2-masker bij mondelinge examens

Als antwoord op het zeer besmettelijke omikronvariant van het coronavirus raadt de overheid risicopatiënten vanaf nu aan om een FFP2-masker te dragen. Ook wie recent een hoogrisicocontact had, draagt best zo'n masker. 

De Leuvense universiteit gaat nu nog een stapje verder en verplicht het dragen van een FFP2-masker bij het afleggen van een mondeling examen, zowel voor de docent als voor de student. Tijdens schriftelijke examens volstaat een chirurgisch mondmasker.

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) verdedigt in de studio van VTM Nieuws de beslissing van het Overlegcomité om ondanks de explosieve stijging van het aantal besmettingen, geen bijkomende maatregelen te nemen. "We hebben op het laatste Overlegcomité voor kerst wel een aantal verstrengingen doorgevoerd, en de bedoeling is nu om stabiliteit te hebben wat betreft de maatregelen", klinkt het. Daarbij is het volgens de minister wel van belang dat iedereen de nodige voorzichtigheid aan de dag legt en de voorzorgsmaatregelen strikt naleeft. 

Dat de regering het telewerken niet volledig verplicht heeft gemaakt, zoals de experts wel hadden aanbevolen, heeft volgens Vandenbroucke te maken met het feit dat 100 procent thuiswerken voor sommigen bijzonder zwaar is. Daarnaast wordt de huidige richtlijn, waarbij er maximaal 1 terugkomdag per week is, goed nageleefd. "Ik voeg er wel aan toe: dit zijn dagen waarop je maximaal van thuis zou moeten werken", klinkt het. 

Dat er na het vorige Overlegcomité zoveel discussie is ontstaan, heeft er volgens Vandenbroucke voor gezorgd dat hij is beginnen werken aan een stappenplan voor onder meer de cultuursector en de sport. "De politiek heeft geen goede beurt gemaakt", geeft Vandenbroucke toe. "De fouten die toen gemaakt zijn, waren voor mij redenen om te zeggen: 'laat ons nu eens op de reset knop drukken wat de methode betreft'". Dat stappenplan, de langverwachte coronabarometer, hoopt Vandenbroucke op het volgende Overlegcomité te laten goedkeuren. 

De Filipijnse president Rodrigo Duterte heeft donderdag opgeroepen mensen die niet gevaccineerd zijn, op te pakken als ze de verplichting om thuis te blijven, niet naleven. De coronabeperkingen zijn verscherpt in de Filipijnen om de sterke toename van de besmettingen door de omikronvariant in te dammen.

De regering dreef de beperkingen in de hoofdstad Manilla en verscheidene andere streken deze week op, na een verdrievoudiging van de coronagevallen de twee voorbije dagen. Niet-gevaccineerde inwoners moeten tot half januari thuis blijven en mogen hun woning enkel verlaten voor noodzakelijke inkopen en lichaamsbeweging. 

"Ik geef de opdracht de niet-gevaccineerden op te sporen en hen op te roepen zich niet te verplaatsen. Als ze weigeren, als ze het huis uit gaan, mogen de autoriteiten de weerspanninge mensen arresteren", zei de president in een opgenomen boodschap. 

Ongeveer 70 procent van de inwoners van de regio Manilla, waar ruim 13 miljoen mensen wonen, is volledig gevaccineerd, maar meer dan de helft van de nationale bevolking is dat niet volgens gegevens van de regering. Sinds het begin van de pandemie tekende de archipel 51.000 sterfgevallen door Covid-19 op. 

Alle reizigers, ook zij die gevaccineerd, zullen al zeker tot 9 februari een negatief coronatestresultaat moeten voorleggen als ze per vliegtuig Portugal binnenkomen. Dat heeft premier Antonio Costa donderdag gezegd tijdens een persconferentie.

Ook de telewerkverplichting, die geldt sinds het begin van het jaar, wordt verlegd, tot eind volgende week. Vanaf 14 januari wordt telewerk slechts een aanbeveling, en mogen ook de bars en nachtclubs weer de deuren openen voor klanten die een negatieve test aflegden. De regering bevestigde ook dat de scholen maandag weer opengaan, nadat de kerstvakantie met een week werd verlengd werd om besmettingen te vermijden na de eindejaarsfeesten. 

Portugal telt net als veel andere Europese landen een recordaantal coronabesmettingen. Woensdag en donderdag werden telkens meer dan 39.000 gevallen gesignaleerd. Portugal heeft echter ook een van de hoogste vaccinatiegraden ter wereld - 89 procent van de volledige bevolking is gevaccineerd. 

Volgens premier António Costa laten die hoge vaccinatiegraad en lage ziekenhuisbezetting versoepelingen toe. Er lagen donderdag 1.251 coronapatiënten in de Portugese ziekenhuizen, tegenover ruim 6.800 tijdens de vorige coronapiek vorig jaar februari. "Vaccineren tegen de omikronvariant is effectief geweest", zei hij.

Portugezen die een boosterprik hebben gehad, hoeven ook niet langer in isolatie na een coronabesmetting in hun omgeving.

Op een dag tijd zijn in het Verenigd Koninkrijk 179.756 nieuwe coronabesmettingen vastgesteld, zo hebben Britse media donderdag op gezag van officiële cijfers gemeld. De dag voordien was sprake van 197.747 nieuwe gevallen.

Er waren 231 nieuwe sterfgevallen tegen 334 woensdag. 

Op een dag tijd zijn 2.708 mensen in het ziekenhuis opgenomen.

"De cultuursector vraagt perspectief, en daar zijn we aan aan het werken", aldus Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) na het Overlegcomité. "Hopelijk zullen we die werkzaamheden eerstdaags kunnen afronden, en zullen we kunnen zeggen: als de economie zó evolueert, dan zullen dát de set van maatregelen zijn die ofwel versoepeld, ofwel verstrengd kunnen worden", klinkt het. 

Dat de beslissing om de cultuursector te sluiten na een week teruggedraaid werd door de Raad van State, daar heeft de minister zich naar eigen zeggen bij neer te leggen. "Als de Raad van State een oordeel velt en zegt 'dit was niet proportioneel', dan moeten we denk ik als politici allemaal op de borst kloppen (sic) en zeggen 'daar hadden we geen rekening mee gehouden'."

Israël zal zijn onderdanen ondanks de wereldwijde uitbraak van omikron weer toelaten naar bijna alle landen te reizen. Ook de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Zwitserland moeten van de lijst met "rode" landen worden geschrapt, zo klinkt het donderdag in een advies van het ministerie van Gezondheid. De regeling moet nog door de regering en het parlement worden goedgekeurd, maar zou in de nacht van donderdag op vrijdag al in werking treden. 

Het ministerie wees er tegelijk op dat de besmettingscijfers in veel landen hoger liggen dan in Israël. Bijgevolg zou men er "zonder goede reden" beter niet naartoe reizen. Bovendien zijn er een reeks vijandige staten als Iran en Libanon waar Israëliërs sowieso niet naartoe mogen.

Israël voerde na de ontdekking van de omikronvarant van het coronavirus strenge reisbeperkingen in. Die helpen volgens deskundigen nog maar weinig omdat omikron zich ondertussen ook in Israël sterk verspreid heeft. Het aantal nieuwe coronabesmettingen dat dagelijks opgetekend wordt in het land met 9,4 miljoen inwoners, bereikte donderdag met 16.115 het hoogste niveau. 

Voor de tweede dag op rij zijn er in Nederland bijna 25.000 coronabesmettingen vastgesteld. Tussen woensdagochtend en donderdagochtend kwamen er 24.700 meldingen van positieve tests binnen bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dat is een nieuw record. Door een technische storing zijn niet alle meldingen binnengelopen. Het werkelijke aantal positieve tests kan dus nog hoger zijn geweest.

In de afgelopen zeven dagen zijn 132.209 positieve tests geregistreerd, gemiddeld 18.887 per dag. Dat is het hoogste niveau sinds 11 december, ongeveer vier weken geleden. Het gemiddelde stijgt voor de negende dag op rij. Ten opzichte van de week ervoor is het aantal nieuwe gevallen met 50 procent gestegen. dat is de grootste toename op weekbasis sinds 21 november.

Op het Overlegcomité donderdag zijn geen nieuwe maatregelen aangekondigd. Er wordt met andere woorden niet verstrengd, maar ook niet versoepeld. Ook viroloog Marc Van Ranst merkte in de VRT-studio's op dat er niet echt veel nieuwe dingen werden meegedeeld. "Ongeveer evenveel als Sinterklaas die zegt dat er geen stoute kindjes zijn", klonk het.

Van Ranst was wel te spreken over het feit dat Sciensano-woordvoerder Steven Van Gucht mee aan tafel mocht aanschuiven en ook op de persconferentie aan bod kwam om de huidige situatie toe te lichten. "Wij lezen elke dag de rapporten. Het is daarom ook niet slecht dat onze boodschap af en toe een wat groter forum krijgt", aldus Van Ranst, die eraan toevoegde dat op die manier ook wat voorstellen van de GEMS die het uiteindelijk niet hebben gehaald toch werden meegedeeld.

Ondertussen blijkt meer en meer dat de omikronvariant minder ziekmakend zou zijn, iets wat Van Gucht ook aanhaalde in zijn presentatie. Daarom zou die variant, volgens Van Ranst, wel eens de oplossing voor de coronacrisis kunnen worden "als de variant dominant wordt wereldwijd". Maar, voegde hij er in één adem aan toe, "de coronacrisis heeft ons geleerd om het onverwachte te verwachten". 

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke legt tijdens de persconferentie uit waarom begin deze week werd beslist om de test- en quarantaineregels te versoepelen, ondanks de vijfde golf. "We willen dat kinderen naar school kunnen gaan en dat de bedrijven blijven draaien, en dat is wat we met elkaar moeten verzoenen", legt hij uit.

Dáárom werd begin deze week beslist om de quarantaineregels te versoepelen, en niet omdat we denken dat omikron een minder groot probleem is, klinkt het. "De komende week willen we de testcapaciteit prioritair richten op mensen die symptomen hebben", voegt hij daar nog aan toe. 

Aansluitend geeft de minister nog mee dat de regering er niet over nadenkt om de zelftesten gratis te maken. En dat is volgens hem niet omdat de overheid er principieel tegen is, en ook niet omdat de federale regering de armste is. "Het argument is wel praktisch: we stellen de testen massaal beschikbaar in supermarkten, waar je ze kan kopen vanaf 3 a 3,5 euro. Wij kunnen geen terugbetalingssysteem maken voor supermarkten, dat gaat niet. Daarnaast is er een aanbod in apotheken, waar de testen vandaag tussen 6 en 8 euro kosten. Heb je een laag inkomen? Dan heeft iedereen in het gezin recht op 4 testen per twee weken aan 1 euro", legt Vandenbroucke uit. 

Wie volgens de minister wel gratis zelftesten zou kunnen aanbieden, zijn lokale overheden zoals OCMW's of bijvoorbeeld de onderwijsoverheden. "Dat men het doet", aldus Vandenbroucke. 

"We staan voor moeilijke weken", besluit premier De Croo. "Wij zullen in de komende dagen en weken waarschijnlijk records breken op het gebied van het aantal besmettingen. Een zeer grote groep mensen zal uiteindelijk besmet raken. Het is duidelijk: de situatie zal eerst slechter worden voor ze weer beter wordt", klinkt het. "De boosters zijn onze beste verdedigingsmuur, maar we weten ook hoe we elkaar nog beter kunnen beschermen: door elkaar zo weinig mogelijk te ontmoeten, door ventilatie, door mondmaskers en door afstand te houden." 

Het stappenplan of de coronabarometer dat op dit moment wordt uitgewerkt, moet de komende maanden een belangrijk beheersinstrument zijn, aldus De Croo. "We zullen de komende maanden nog ups en downs kennen, en dan is het belangrijk dat we perspectief en voorspelbaarheid hebben", klinkt het. De barometer zou specifieke maatregelen moeten verbinden aan parameters rond besmettingen en ziekenhuisopnames. Het zou wel de bedoeling blijven dat de politiek het laatste woord houdt.

Volgens Frank Vandenbroucke moet het schema meer evenwicht brengen tussen de sectoren, voorspelbaarder zijn en meer proportioneel. "Het is een ensemble van maatregelen dat logisch en consistent moet zijn in functie van de epidemiologische situatie."

De minister gaf aan dat er al een eerste versie werd getoond aan de cultuur-, sport- en evenementensector. Een volgend Overlegcomité zou kunnen beslissen over een definitief systeem, al zal dat volgens hem geen eenvoudige opdracht worden. 

"Omikron is besmettelijker, het verspreid zichzelf een stuk sneller dan voorgaande varianten, maar het ziet er naar uit dat het minder ziekmakend is dan andere virusvarianten", vat de premier de toelichting van viroloog Steven Van Gucht samen. 

Het virus is echter nog steeds niet onschuldig, benadrukt de premier. "Op niveau van de samenleving kan de impact wel groot zijn. Daarom heeft het Overlegcomité beslist om de maatregelen zoals die vandaag bestaan aan te houden." 

Deze "set van stabiele maatregelen" moet ervoor zorgen dat de impact van de omikrongolf op onder meer de zorgsector en in het onderwijs beperkt blijft, aldus De Croo, die nogmaals het belang van de boosterprik onderstreept. 

Wie een hoogrisicocontact had mag vroeger uit quarantaine, op voorwaarde dat de algemene voorzorgsmaatregelen strikt nageleefd worden. "Breng in de 10 dagen na een hoogrisicocontact geen bezoek een een woonzorgcentra, werk zo veel mogelijk van thuis, ga niet op café of restaurant en draag liefst een FFP2-mondmasker", benadrukt Steven Van Gucht. 

"De vijfde golf is begonnen", was de niet mis te verstane boodschap van viroloog Steven Van Gucht, die zowel tijdens het Overlegcomité als op de persconferentie nadien een uitgebreide toelichting heeft gegeven over de situatie in ons land. Dat we begin deze week recordwaarden hebben opgetekend was al duidelijk, dinsdag zullen de besmettingscijfers volgens Van Gucht uitkomen op zo'n 28.000 a 29.000 positieve gevallen. "Het weekgemiddelde van de besmettingen is in een week tijd met 82 procent gestegen", klinkt het. 

80 tot 90 procent van de besmettingen wordt intussen veroorzaakt door de omikronvariant van het virus. "Met de eerste modellen die zijn gemaakt, verwachten we nog een verdere felle stijging", zei Van Gucht. "We verwachten dat de piek ergens half januari kan worden bereikt, met een vrij brede variatie tussen 30.000 en 125.000 besmettingen per dag."

De sterkste stijging van de besmettingscijfers zien we op dit moment bij de 20-ers en 30-ers, aldus Van Gucht. "Iets meer verontrustend, is dat er ook een stijging is bij de 65-plussers, vooral in Brussel", klinkt het. Ook in de woonzorgcentra is er een lichte stijging van het aantal besmettingen waar te nemen, al blijft het totale aantal besmettingen gelukkig eerder laag.  

"Jammer genoeg zijn ook de ziekenhuisopnames beginnen stijgen, sinds eind december", aldus Van Gucht. "En het ziet ernaar uit dat dit verder gaat doorstijgen." Vooral in het Brusselse is de stijging het sterkst (+60 procent op weekbasis). 

De piek in het aantal ziekenhuisopnames wordt eind januari verwacht. "We verwachten zo'n 400 tot 1.300 algemene ziekenhuisopnames per dag", klinkt het. "Dat is hoog. De totale bezetting in de ziekenhuizen kan dan variëren tussen de 2.500 tot 10.000 algemene bedden", aldus Van Gucht. Het gaat dan wel om algemene ziekenhuisbedden, waar meer flexibiliteit en capaciteit is dan specifieke Covid-19-bedden. 

Hoe de situatie op de afdelingen intensieve zorgen zal evolueren, dat is op dit moment moeilijk te voorspellen, maar rekening houdend met de verminderde ernst van de omikronvariant (50 tot 70 procent minder kans op ziekenhuisopname) en de goede werking van de boostervaccins, zal de capaciteit op de intensieve zorgen niet overschreden worden, verwacht de viroloog. 

Net als de partij Groen willen ook de Socialistische Mutualiteiten dat de regering zelftesten gratis ter beschikking stelt van de bevolking. Dat schrijft topman Paul Callewaert op Twitter. "Er is een groep mensen die zich die zelftesten niet kan permitteren en op die manier worden die ofwel uitgesloten van een aantal activiteiten of zullen ze zich niet aan de maatregelen houden, waardoor het indijken van de crisis gevaar loopt", verduidelijkt Callewaert.

Callewaert erkent dat er momenteel een sociaal tarief is, maar dat geldt slechts voor een beperkte groep en dan nog eens voor maximaal vier tests per veertien dagen. Met de nieuwe quarantaine- en testregels zou die frequentie echter wel eens een pak hoger kunnen liggen. "Op die manier zou dat wel eens een dure grap kunnen worden", aldus Callewaert.

De topman van de Socialistische Mutualiteiten pleit er dan ook voor dat de overheid haar verantwoordelijkheid neemt, ofwel door prijsafspraken of grote kortingen te bekomen ofwel door te schuiven met de financiering. "De PCR-testen die men tot nog toe moest afnemen na een hoogrisicocontact waren namelijk ook gratis", besluit Callewaert.

De Socialistische Mutualiteiten is de overkoepelende organisatie boven Bond Moyson in West- en Oost-Vlaanderen, De VoorZorg in Antwerpen en Limburg en FSMB in Brussel en Vlaams-Brabant.

Eerder pleitte Groen ervoor om zelftesten gratis ter beschikking te stellen voor gezinnen. 

De besmettingscijfers gaan in Oostenrijk en Zwitserland - net zoals bij ons - steil de hoogte in, wat leidt tot chaos in de toeristische regio’s. Verschillende hotels en restaurants moeten sluiten door besmettingen onder het personeel. “Als we nu niet in actie schieten, komt er hoe dan ook een lockdown”, klinkt het wanhopig. Lees er hier meer over.

Na ruim drie uur is het Overlegcomité nog altijd aan de gang. Dat komt omdat er deze keer met biostatisticus Geert Molenberghs en viroloog Steven Van Gucht twee experts uitgenodigd werden. Gedurende twee uur hebben ze uitgelegd wat de impact van de omikronvariant zou kunnen zijn op de ziekenhuiscijfers. Daarnaast ging het ook een hele tijd over de coronabarometer.