President Kazachstan geeft ordediensten opdracht om zonder waarschuwing op demonstranten te schieten

President Kassym-Jomart Tokajev riep de overwinning uit nadat de politie en de nationale garde gisteren keihard optraden tegen de betogers. Tokajev zei in een toespraak tot de bevolking dat betogers die zich weigeren over te geven zullen worden “vernietigd”. Ook verklaarde de president dreigend dat hij opdracht had gegeven direct het vuur te openen, zonder waarschuwing vooraf, als het opnieuw onrustig wordt. Hij noemde de demonstranten “goed voorbereide, gewapende bandieten”.

Tokajev had ook een bijzonder woord van dank voor de Russische president Vladimir Poetin. Die stuurde donderdag de eerste Russische militairen. Zij maken deel uit van een ‘vredesmacht’ van buurlanden die het Tokajev-bewind in het zadel moeten houden. 

“Een antiterreuroperatie is gestart”, verklaarde Tokajev eerder. “De troepen van recht en orde werken hard. De constitutionele orde is grotendeels hersteld in alle regio’s van het land. De plaatselijke autoriteiten hebben de situatie onder controle. Maar terroristen gebruiken nog steeds wapens en beschadigen eigendommen van burgers. Daarom moeten antiterreuracties worden voortgezet, totdat de militanten volledig zijn geëlimineerd.”

‘Terroristen’

Tokajev en zijn regering noemen de demonstranten voortdurend ‘terroristen’. De protesten braken uit vanwege de verhoging van de brandstofprijzen in Kazachstan, maar de president zegt dat de demonstranten gesteund worden door het buitenland, zonder te noemen om welke landen het zou gaan. 

Op het centrale plein van de grootste stad van het land Almaty, de afgelopen dagen het epicentrum van de betogingen, leek het vrijdag rustig. Wel werd er melding gemaakt van enkele schoten. Op belangrijke plekken in de stad zijn veel pantserwagens en zwaar bewapende veiligheidstroepen aanwezig. Een dialoog met de betogers, waarvoor de EU heeft gepleit, wees Tokajev resoluut af. “Wat voor een gesprek kan je hebben met criminelen en moordenaars?”, aldus de president tot de bevolking.

Ook uit Rusland, een belangrijke bondgenoot van Tokajev, klinken optimistische geluiden dat de rust weer zal keren in het buurland. Staatssecretaris Alexander Groesjko van Buitenlandse Zaken zegt er zeker van te zijn dat Tokajev en zijn regering de situatie onder controle zullen krijgen. Volgens het Russische ministerie van Defensie worden meer dan zeventig transportvliegtuigen continu ingezet om Russische militairen over te brengen.

Volgens het ministerie hebben de Russen, samen met lokale veiligheidstroepen, het vliegveld van Almaty in handen om de luchtbrug uit Rusland uit te voeren. De eerste Russische eenheden die donderdag arriveerden waren luchtlandingstroepen. De veiligheidsmacht die gestuurd wordt door de vijf buurlanden moet gaan bestaan uit 2.500 militairen. Tokajev bedankte in zijn toespraak de Russische president Vladimir Poetin voor zijn snelle steun, evenals de leiders van onder andere China en Turkije.