Asielzoekers vaak jarenlang vast in Australië: ‘Ik hoop dat Djokovic de wereld vertelt over onze uitzichtloze situatie’

Voor het Park Hotel in Melbourne, een saai, onopvallend gebouw, vatten de afgelopen dagen honderden antivaxers en/of supporters van Djokovic post. Ze zwaaiden met Servische vlaggen, sommigen hielden kaarsen vast, zondag hielden Servische priesters er zelfs een ceremonie. 

Allen vroegen ze aandacht voor het jammerlijke lot van hun sportieve held: die is vorige week voor de Australian Open zonder vaccinatiebewijs naar Australië afgereisd, wat niet mag volgens ’s lands strenge coronaregels. Maandag wordt in een spoedhoorzitting beslist of Djokovic’ visum al dan niet wordt ingetrokken en of hij het Park Hotel, waar hij in afwachting zijn quarantaine doorbracht, mag verlaten. Maar: “Novak zit niet in quarantaine, hij wordt gevangen gehouden”, fulmineerde zijn vader. Zelfs de Servische president Aleksandar Vucic riep op om de atleet te verhuizen uit “dat beruchte hotel”.

Martelkamer

De martelkamer, zo wordt het Park Hotel ook wel omschreven door de mensen die er al jaren vast zitten – asielzoekers die er zogezegd tijdelijk worden ondergebracht, maar niemand die weet wat dat betekent. Sommigen zitten jarenlang opgesloten in Australische detentiecentra, zonder enig perspectief. “Hier is geen frisse lucht, het eten is niet goed en we hebben geen toegang tot een ruimte om te bewegen”, vertelde Jamal Mohamed (38) aan The Guardian. “Dit is een vreselijke plek.” 

De meeste hotelbewoners – er zouden nu ongeveer 33 mensen verblijven – zijn eind 2020 om medische redenen naar het hotel overgebracht vanuit Nauru, het eiland in de Stille Oceaan waar de Australische regering sinds 2001 een eveneens controversieel detentiecentrum heeft voor vluchtelingen. Ze hebben medische zorg nodig, maar de meesten zouden die nooit gekregen hebben. 

Vol verbazing keken ze de afgelopen dagen naar de commotie op de stoep voor het hotel. “Ik heb nog nooit zoveel camera’s gezien”, zei Mehdi, een 24-jarige Iraanse vluchteling die 15 was toen hij in Australië aankwam en al 9 jaar in gesloten centra wordt vastgehouden, aan de Britse krant.

Zijn asielaanvraag werd destijds snel goedgekeurd, maar hij is nog steeds niet vrijgelaten. Hij komt ook in aanmerking voor een hervestigingsprogramma in de Verenigde Staten maar heeft geen concrete vooruitzichten. “Er zijn geen updates, geen deadlines. Ik kan er niet op rekenen dat het snel gebeurt. Er is geen enkele garantie dat ik ooit kan vertrekken.” 

Djokovic was de afgelopen dagen Mehdi’s onverwachte onderbuur, al was het uitgesloten dat hij de topsporter tegen het lijf zou lopen: op elke verdieping houdt een bewaker de wacht. “Het is een grote teleurstelling: iedereen stelt mij vragen over Novak en wil weten hoe zijn verblijf hier is. Maar wij zitten hier al maanden en jaren opgesloten en niemand vraagt ons iets.” Hij hoopt, zegt hij, dat Djokovic zich zal uitspreken over hun uitzichtloze situatie. 

Maden in het eten

Mostafa Azimitabar, een man van Koerdische afkomst die eerder twee maanden in Park Hotel verbleef, omschreef zijn kamer aan BCC als “een doodskist”. Hij moest 23 uur per dag in een kleine kamer verblijven, die hij deelde met een kamergenoot. De ramen waren getint en op slot. 

Vorige maand doken er in de Australische media al foto’s op van ongedierte in het eten en beschimmeld brood. “We moeten eten wat ze ons geven, we hebben niet veel keuze”, zei een bewoner aan BBC. Er brak die maand ook een brand uit waarbij minstens één asielzoeker in het ziekenhuis belandde. En in oktober was er een stevige corona-uitbraak: de helft van de bewoners testte positief. 

Pittig detail: in de beginmaanden van de pandemie diende het hotel, dat toen nog Rydges Hotel heette, als quarantainehotel voor reizigers die het land in wilden. Maar door slecht beheer, zoals gebrekkige hygiëne en een tekort aan beschermingsmateriaal voor het personeel, werd het hotel de aanstoker van de coviduitbraak die de staat Victoria in mei 2020 trof, zo bracht een parlementair onderzoek aan het licht. De uitbraak leidde tot een langdurige en strenge lockdown in Melbourne. 

‘Wreed en illegaal’

Hoe het verblijf van Djokovic in het hotel verloopt, is niet duidelijk. Maar activisten hebben zijn situatie inmiddels aangegrepen om aandacht te vragen voor de uitwassen van het Australische vluchtelingenbeleid. “De manier waarop dit land asielzoekers behandelt is onmenselijk, verschrikkelijk wreed en illegaal”, tweette Sophie McNeill van de Australische Human Rights Watch.

Ishmael, een andere vluchteling, zegt het zo. “We weten dat de Australische overheid een sterk signaal wil uitsturen door Djokovic’ visum te weigeren: we behandelen iedereen gelijk. Maar dat is niet waar. In dit hotel zitten de mensen die per boot kwamen, de meest kwetsbaren zonder andere opties.” 

Met graffiti en spandoeken roepen hun sympathisanten op om een einde te maken aan de jarenlange opsluiting van de vluchtelingen. Demonstrant Aster kijkt meewarig naar die andere demonstranten, die posters van Djokovic in de lucht houden. Ook hij heeft een protestbord vast: ‘Aussie Open? More like Aussie endlessly abusing refugees’. “Het is vreselijk dat we Djokovic nodig hadden om enige aandacht te krijgen voor hun lot”, citeert The Guardian hem.