Hoe Stromae keer op keer blijft stunten: ‘Vergis je niet, het is de maestro zelf die de touwtjes in handen heeft’

Maar liefst 7 miljoen kijkers zagen zondag hoe Stromae halverwege een ernstig interview plots het belangrijkste avondjournaal van Frankrijk kaapte en in zingen uitbarstte. De lancering van zijn nieuwe single ‘L’enfer’ wekt de indruk van een spontane ingeving, maar is duidelijk doorgesproken met de TF1-redactie. 

“Meteen erna kreeg ik al het persbericht van Universal binnen”, zegt Thierry Coljon, muziekjournalist bij Le Soir en auteur van het overzichtsboek over Franse chanson uit België De Brel à Stromae. “Maar vergis je niet, het is de maestro zelf die de touwtjes in handen heeft.”

Stromae, artiestennaam van de 36-jarige Paul Van Haver, doet alles samen met zijn halfbroer Luc Junior Tam en zijn echtgenote Coralie Barbier. Ze hebben de firma Mosaert opgericht: onder meer een muzieklabel, modemerk en productiehuis.

Coljon is ervan overtuigd dat het Mosaert-team dus ook zelf gedaan kreeg dat Stromae een maand eerder zijn single ‘Santé’ mocht voorstellen in “The Tonight Show with Jimmy Fallon”. Daarvoor moest Stromae niet eens naar de VS. Hij stuurde een video in, opgenomen in een Belgische studio.

Het verrassingseffect is des te groter omdat het de afgelopen jaren stil was rond de man, sinds hij worstelde met de neveneffecten van malariapillen die hij slikte voor een Afrikaanse tournee in 2015. Toch zat hij niet stil. Ook na deze luwe periode boekte Mosaert alles opgeteld in 2020 een half miljoen euro nettowinst (dit gezegd: in zijn topjaar 2014 ging het om bijna 6 miljoen euro). 

Stromae bracht geen platen meer uit, maar nam een clip op met Coldplay in Jordanië, bracht met zijn echtgenote nieuwe kledingcollecties uit en regisseerde met zijn broer videoclips voor sterren als Billie Eilish, Yael Naim, Major Lazer en Dua Lipa.

Televisie heruitgevonden

Beeld en muziek gaan altijd samen voor de Brusselaar, die ooit filmschool volgde. In 2009, vlak voor ‘Alors on danse’ zijn leven zou veranderen, experimenteerde de jonge twintiger met ludieke tutorials op YouTube waarin hij toonde hoe gemakkelijk hij nummers componeert in zijn thuisstudio. Een van zijn leçons gebeurt op verplaatsing, in het Koning Boudewijnstadion, want “niet enkel Johnny Hallyday doet stadions”. 

Vier jaar later volgt er een knipoog voor de fans. De wereldberoemde clip van ‘Formidable’ met een dronken Stromae op het Louizaplein heeft als ondertitel ‘Ceci n’est pas une leçon’, dit is geen les. 

Stromae experimenteerde intussen verder met virale video’s, onder meer met sketches met Jamel Debbouze. Deze Franse acteur, bekend van onder meer de Amélie Poulain-film en Asterix, was zogezegd het ware genie achter ‘Alors on danse”. 

In tegenstelling tot de meeste artiesten van het moment zet Stromae echter niet al zijn geld op succes via sociale media, maar blijft hij inzetten op de klassieke media, spelend met hun strakke formats. “Stromae is iemand die televisie heruitvindt”, zegt Coljon.

De truc in het journaal van TF1 deed Stromae eigenlijk al eens eerder, in de studio van Canal+. Twee versies van hemzelf, een mannelijke en vrouwelijke, zitten aan tafel en zetten ‘Tous Les Mêmes’ in.

Op de NRJ Music Awards in 2013, live uitgezonden op TF1, komt Stromae op de rode loper aan in een felgekleurd autootje. De zanger is stijf als een pop en de bewaking draagt hem het podium op. Op een andere prijsuitreiking brengt hij ‘Putain Putain’ met Arno, die hij voor een volledig Frans publiek in het Nederlands aankondigt, gevolgd door een militaire choreografie. 

Vorm niet boven inhoud

De vele stunts van Stromae zijn zowat elke keer een succes omdat hij het publiek niet enkel met de vorm verrast, maar ook met de inhoud. Zijn muziek is een eigen stijl, een hutsepot van Frans chanson, rap en opzwepende elektronica. Zelf benadrukt hij de invloed van de typisch Belgische new beat uit de jaren 90.

Coljon: “Of hij nu op een podium staat in Brussel, Parijs of Montréal, telkens zal hij het hebben over new beat uit de jaren nonante, wat zijn belgitude in de verf zet. Net als Angèle is hij verknocht aan Brussel.”

Terwijl identitaire debatten de politiek domineren, is Stromae de belichaming van meerdere identiteiten tegelijkertijd. Half Rwandees, half Vlaams, een kosmopolitische Brusselaar, die in navolging van David Bowie ook met gender speelt. Ging Stromae op Racine carrée op zoek naar zijn wortels, dan zal die diversiteit op zijn nieuwe plaat Multitudes pas helemaal tot uiting komen, zo verkondigde hij zelf op TF1.

Geen buzz zonder kritiek natuurlijk. Moet een tv-journaal zich wil laten gebruiken voor de promocampagne van een single? 

“Een valabel punt, maar dat mist wel het sterke inhoudelijke studiogesprek, met een duidelijke journalistieke insteek”, vindt Coljon. ““Als hij buzz creëert, zit er altijd iets achter.” 

Stromae praatte uitvoerig over de depressie waarmee hij kampte, die - zoals ook blijkt uit ‘l’Enfer’ - zelfs tot zelfmoordgedachten leidde. Enkele jaren geleden zei Stromae al in een documentaire dat zijn broer op een bepaald moment zijn leven heeft gered. “Ik denk dat als hij er toen niet was, ik me zonder twijfel die avond van kant had gemaakt. Dat is zeker.”

Wie vragen heeft rond zelfdoding, kan terecht op de Zelfmoordlijn via het gratis nummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be.