Waarom Noord-Korea weer volop raketten afvuurt

Nu de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un 10 jaar in het zadel zit, maakt hij een nieuwe vuist. Vorige week lanceerde hij een hypersonische raket, vannacht was het de beurt aan een ballistische raket die mogelijk nog meer geavanceerd is, volgens experten van het Zuid-Koreaanse leger.

"De nieuwe test zou bedoeld kunnen zijn om Zuid-Korea een boodschap te sturen nadat de autoriteiten hier zeiden dat de test van vorige week een mislukking was en geen hypersonische raket betrof", aldus Kim Dong-yup, een voormalige officier van de Zuid-Koreaanse marine, aan het Zuid-Koreaanse persbureau Yonhap.

De lancering volgde kort nadat zes landen, waaronder de Verenigde Staten en Japan, er bij Noord-Korea op hadden aangedrongen om een einde te maken aan "destabiliserende acties". Ze deden dat net voor een bijeenkomst achter gesloten deuren van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties om de test van vorige week te bespreken.

Tijdens een belangrijke vergadering afgelopen december had de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un de modernisering van het leger als een van zijn beleidsprioriteiten voor 2022 aangeduid. Noord-Korea moet volgens Kim kunnen meedoen aan de internationale hypersonische wapenwedloop.

Die wedloop is ontstaan tussen nucleaire grootmachten om hypersonische raketten af te vuren. Zo testte China in oktober nog een hypersonisch wapen, nadat ook de VS en Rusland dat eerder al gedaan hadden.

In tegenstelling tot ballistische raketten die de ruimte in vliegen en dan terugkeren op steile trajecten, vliegen hypersonische wapens naar doelen op lagere hoogtes en kunnen ze bewegen met meer dan vijf keer de snelheid van het geluid - of ongeveer 6.200 kilometer per uur.

Dat is trager dan een intercontinentale ballistische raket, maar door hun vorm zijn de hypersonische wapens wendbaarder en ze kunnen langere afstanden afleggen zonder gedetecteerd te worden door een radar. Vorig jaar testte Noord-Korea naar eigen zeggen ook een nieuw type ballistische onderzeeërraket, een langeafstandskruisraket en een wapen dat vanuit een trein wordt gelanceerd.

Noord-Korea is volgens waarnemers ook verwikkeld in een intensieve wapenwedloop met buurland Zuid-Korea. Beide partijen werken aan de perfectionering van kleinere, nauwkeurigere en dodelijkere raketsystemen waarmee ze elkaars leiders kunnen bedreigen.

De nieuwe testen komen op een moment dat de Noord-Koreaanse economie steeds meer onder druk komt te staan, niet alleen door internationale sancties, maar ook door strenge grenssluitingen als gevolg van de COVID-19 pandemie.

Sinds de start van de pandemie heeft Noord-Korea angstvallig de grens met China dichtgehouden om besmettingen te voorkomen. Maar daarmee is ook de belangrijkste levensader van het land afgesneden, want de handel met China hield het land de voorbije decennia overeind.

Volgens verschillende bronnen bij de VN dreigt er een zware hongersnood in Noord-Korea, vooral bij kwetsbare kinderen en ouderen. Het land worstelt met grotere voedseltekorten dan vorige winters. Kim beseft dat de situatie ernstig is, want tot huilens toe had hij vorig jaar meegedeeld dat zijn land voor een "grote strijd op leven en dood" staat. Mogelijk wil Kim Jong-un met de testen dan ook de aandacht van zijn eigen volk afleiden van de barre situatie.

Een andere mogelijke verklaring is om de aandacht van de Amerikaanse president Joe Biden te trekken en de onderhandelingen te hervatten. Die waren vastgelopen na de laatste mislukte top tussen voormalig president Donald Trump en Kim Jong-un in 2019. Kim had gehoopt dat de economische sancties zouden verminderen in ruil voor stappen om het nucleair arsenaal af te bouwen.

Maar Biden lijkt zich niet snel te laten verleiden of uitdagen, in tegenstelling tot zijn voorganger. Hij heeft eerder al laten weten enkel open te staan voor gesprekken "zonder voorwaarden vooraf" en zonder het doel van volledige denuclearisatie op te geven.

Noord-Korea wil dan weer enkel aan tafel als de VS en andere landen hun "vijandige beleid" laten vallen, waarmee de sancties en gezamenlijke militaire oefeningen bedoeld worden. Alle kernwapens opgeven zal het regime nooit doen, want die zijn Kims levensverzekering.

Volgens het Amerikaanse leger vormen de nieuwe lanceringen geen onmiddellijke bedreiging voor de Verenigde Staten of hun bondgenoten, maar onderstrepen ze wel "de destabiliserende impact van het illegale wapenprogramma van Noord-Korea".  

De Amerikaanse VN-ambassadeur Linda Thomas-Greenfield vreest dat de acties het risico verhogen op misrekening en escalatie. "Ze vormen een aanzienlijke bedreiging voor de regionale stabiliteit. Noord-Korea toont hiermee ook wat het illegale wapenklanten en -handelaars over de hele wereld kan aanbieden", voegde ze eraan toe.

In elk geval heeft Kim Jong-un het nieuwe jaar resoluut ingezet, waarmee hij wil duidelijk maken dat er behalve Rusland en China nog andere onberekenbare factoren zijn waarmee het Westen rekening moet houden in 2022.