NAVO bereid om te praten met Rusland over wapenbeheersing, maar niet over wie er bij de NAVO mag

Het was al twee jaar geleden dat de NAVO-Rusland-Raad vergaderd had. Op zichzelf was de bijeenkomst op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel dus een bemoedigend signaal. Bovendien duurde de vergadering vier uur lang, langer dan gepland. Toch klonken noch de NAVO-topman, noch de Amerikaanse adjunct-minister van Buitenlandse zaken Wendy Sherman na afloop erg optimistisch.

Volgens NAVO-topman Stoltenberg wil de alliantie bekijken of en hoe er gesprekken kunnen worden gestart over wapenbeheersing, met name over raketten. Ook over procedures om misverstanden te voorkomen en risico's af te bouwen, wil de NAVO aan tafel zitten met Rusland. Maar van een belofte dat ze niet verder zal uitbreiden, kan geen sprake zijn. Het is aan landen zelf om te kiezen of ze willen aansluiten. De NAVO gaat dus niet in op de dwingende eis van de Russische president Poetin, dat lidmaatschap van Oekraïne of Georgië voor eens en altijd wordt uitgesloten. 

Volgens adjunct-minister Wendy Sherman, die voor de VS aan tafel zat, ligt de bal nu overduidelijk in het kamp van de Russen. De NAVO biedt aan om gesprekken te beginnen, Moskou moet nu kleur bekennen. "Als Rusland nu wegloopt van de onderhandelingstafel, dan zal het duidelijk zijn dat ze het nooit ernstig meenden met het diplomatieke pad. Daarom bereiden wij ons collectief voor op elke mogelijke ontwikkeling." 

Sherman gaf openlijk toe dat ze twijfelde aan de oprechtheid van de Russische diplomatieke inspanningen. Bovendien is het volgens haar moeilijk om in de diplomatieke goede bedoelingen van Moskou te geloven wanneer er tegelijk 100.000 Russische soldaten aan de grens met Oekraïne staan opgesteld en militaire oefeningen houden met echte munitie. "Waar gaat dit om? Gaat dit om een invasie, of om intimidatie? Is het hen te doen ondermijnend op te treden? Ik weet het niet", zei Sherman. "Maar het draagt er niet toe bij dat we diplomatieke oplossingen vinden." 

De Russische delegatie werd vandaag geleid door adjunct-minister van Buitenlandse Zaken Aleksandr Groesjko. Die was positief over de openheid en eerlijkheid van de gevoerde gesprekken, maar verder was zijn lezing van de situatie niet echt hoopgevend. 

Groesjko beschuldigde de Westerse alliantie ervan dat zij zelf juist voortdurend conflicten aanstookt. "De geschiedenis van de NAVO is een geschiedenis van oorlogen en interventies." De enige echt defensieve acties van de alliantie waren volgens Groesjko de acties die gericht waren tegen internationaal terrorisme, in de nasleep van de aanslagen van 11 september.  

Met die opstelling bedreigt de NAVO in de ogen van Moskou ook de veiligheid van Rusland. "De NAVO moet begrijpen dat een verdere uitbreiding meer risico's zal opleveren dan voordelen." Gevraagd naar de Russische positie tegenover een mogelijke toetreding van Zweden of Finland, zei hij dat die landen weten welk belang Moskou hecht aan het principe van neutraliteit of non-alignment. 

Of de Russische regering wil ingaan op de vraag van de NAVO om ruimere gesprekken te starten over wapenbeheersing, communicatie en de inperking van risico's  - daarover bleef Groesjko op de vlakte. De uitnodiging werd niet met zoveel woorden afgewezen, maar ook nog niet positief beantwoord. De indruk die deze NAVO-Rusland-Raad nalaat, is dat er opnieuw een rondje is gelopen in een lange maar gespannen onderhandelingsmarathon. Voorlopig voeren die rondjes geen meter dichter bij een overeenkomst.