Academici hekelen in Wintermanifest dominantie virologen in adviesraden, Van Ranst reageert: ‘Niet bijzonder respectvol’

“Wat in maart 2020 leek te beginnen als een sprint, is een marathon geworden.” Bijna twee jaar na de start van de eerste lockdown is het volgens de ondertekenaars van het Wintermanifest tijd voor een open debat over de omgang met het virus.

De ondertekenaars hekelen niet enkel het gebrek aan langetermijnperspectief, maar vinden ook dat de coronagerelateerde adviesraden kwetsbaar zijn voor groepsdenken. Het risico op tunnelvisie zou vooral ontstaan omdat de belangrijke commissies gedomineerd worden door virologen en epidemiologen. Volgens het manifest worden andere takken van de wetenschap zo onvoldoende gehoord of slechts geïnstrumentaliseerd om de doeleinden van virologen te dienen, zoals wanneer motivatiepsychologen meedenken over strategieën om mensen te overtuigen om de maatregelen te volgen. 

De achtergrond van de ondertekenaars is divers. Het gaat om medische experts als kinderarts Tyl Jonckheer en gezondheidspsycholoog Stefaan Van Damme, maar ook om filosofen Ignaas Devisch en Tinneke Beeckman. Ook Heidi De Pauw, CEO van Child Focus, en pedagoog Pedro De Bruyckere plaatsen hun handtekening onder het manifest, net zoals psychiater Dirk De Wachter en kerkjurist Rik Torfs. 

De komende weken wil het collectief aan een symposium werken dat in de lente zal plaatsvinden. Daarbuiten is het voornaamste doel om een debat op gang te brengen waarin onderbouwde wetenschappelijke standpunten en maatschappelijke standpunten niet gemarginaliseerd worden, ook als ze niet overeenkomen met de standpunten van beleidsmakers of aangestelde experten.

Viroloog Marc Van Ranst, lid van de GEMS, vindt de suggestie dat er in de adviesraden onvoldoende aandacht besteed wordt aan de gevolgen van de coronamaatregelen onterecht. Hij wijst erop dat ook econoom Mathias Dewatripont in de expertengroep zit en herinnert zich lange overlegsessies met vertegenwoordigers van jeugdkoepels. “Die kritiek pik ik niet, tijdens een vergadering van de GEMS praten we misschien eerst tien minuten over epidemiologie. Daarna hebben we het over de impact van die maatregelen en hoe mensen daarmee om moeten gaan. Ik vind dit niet bijzonder respectvol.”

In het Wintermanifest staat ook dat de wetenschappelijke onderbouwing van adviezen vandaag te vaak ontbreekt. Van Ranst merkt echter op dat experten vaak beslissingen moeten nemen wanneer ze slechts over 20 procent van de informatie beschikken. Achteraf is het volgens hem makkelijk om met alle kennis voorhanden een oordeel over die vroege beslissing te vellen. Hij heeft wel begrip voor de vraag om langetermijnperspectief. De coronabarometer die in ontwikkeling is, kan daar volgens hem bij helpen.