Welzijnszorg: ‘Half miljard doorsluizen naar private huurmarkt is onaanvaardbaar’

Vlaams minister van Financiën en Begroting Matthias Diependaele (N-VA)

Het voorstel van Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) om een half miljard euro, bestemd voor sociaal wonen, door te sluizen naar de private huurmarkt is ‘volstrekt onaanvaardbaar’. Dat zegt Koen Trappeniers, voorzitter van Welzijnszorg.

‘Dit voorstel komt op geen enkele manier tegemoet aan de noden van mensen in armoede. Het beleid werkt zelf de bouw van extra sociale woningen tegen en gebruikt dat nu als een excuus om middelen daarvoor door te sluizen’.

Dat er een financieel overschot lijkt te zijn, heeft onder meer te maken met het feit dat middelen nu niet besteed raken omdat procedures soms heel lang kunnen aanslepen, zegt Welzijnszorg. Daarenboven legde de minister een verplichte fusie van de woonactoren, dat zijn de sociale huisvestingsmaatschappijen en sociale verhuurkantoren, op. Zo’n fusie gaat volgens Welzijnszorg gepaard met veel onzekerheid, waardoor investeringen vertraagd of uitgesteld worden.

Minister Diependaele verwijst zelf naar lokale besturen die geen extra sociale woningen willen. ‘Toch grijpt hij niet in om lokale besturen aan te sporen meer te doen. Er zijn geen sancties voor lokale besturen die hun minimum aantal sociale woningen niet halen. En lokale besturen die meer willen doen, worden tegengewerkt met extra procedures. Deze Vlaamse regering gaat er altijd prat op dat ze ‘nog nooit zoveel geïnvesteerd hebben in sociaal wonen’. Maar als het beleid zelf tegenwerkt, dan klinkt zo’n slogan natuurlijk heel hol’, aldus Trappeniers.

Welzijnszorg pleit al langer voor maatregelen, ook op de privéhuurmarkt. Toch kan dit voorstel niet op haar goedkeuring rekenen. ‘In het voorstel van de minister wordt gezegd dat er geen inkomenstoets komt. Dit is dus niet alleen het verschuiven van sociaal wonen naar de privémarkt, maar ook het verschuiven van middelen voor mensen in armoede naar groepen met hogere inkomens. Er zijn zoveel noden bij mensen die op de wachtlijst staan voor een sociale woning. Zij betalen soms zelfs de helft van hun inkomen aan huur, vaak voor woningen die kwalitatief niet in orde zijn en energievreters zijn. Hen ondersteunen moet de eerste prioriteit zijn van het beleid’, besluit Trappeniers.

‘Geen eurocent verloren gegaan’

Bij de Vereniing van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen (VVH) ontkennen ze dan weer dat er een cent verloren is gegaan voor investeringen in sociaal wonen. Het klopt wel dat het alsmaar moeilijker wordt om de beschikbare investeringsruimte tijdig te gebruiken. Dat zegt Björn Mallants, directeur van de VVH, donderdagavond.

Mallants reageert daarmee op het nieuws dat honderden miljoenen voor de bouw van sociale woningen dreigen verloren te gaan. Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele stelt voor om het geld door te schuiven naar investeringen in de privéhuurmarkt. De Mediahuiskranten schreven donderdag dat de Vlaamse regering vorig jaar ­1,1 miljard euro beschikbaar had voor leningen aan de socialehuisvestingsmaatschappijen. Slechts 660 miljoen euro daarvan is effectief toegekend. Ondanks de grote noden voor sociale woningen slaagde de sector er in 2021 niet in om het beschikbare geld op te nemen. En dat terwijl er ongeveer 170.000 gezinnen op een wachtlijst voor een sociale woning staan.

Volgens Mallants is dat niet correct. ‘Er is in 2021 geen enkele eurocent verloren gegaan voor investeringen in sociaal wonen. Het gaat voor alle duidelijkheid ook niet over budget vanuit Vlaanderen, wel over een leningsmachtiging. Het klopt wel dat het alsmaar moeilijker wordt om de beschikbare investeringsruimte tijdig te gebruiken. Maar dat is op veel vlakken vooral het gevolg van Vlaams en lokaal beleid’, benadrukt Mallants.

‘Als sector hebben we het gehad met dergelijke zinloze mirakeloplossingen voor sociaal wonen’, legt Mallants uit. ‘We kennen het fenomeen ondertussen: om de zoveel tijd komt het beleid met een ‘oplossing’ voor sociaal wonen. Meestal zijn die oplossingen dan ‘de private sector kan het beter’. Ten eerste werkt de socialehuisvestingssector vele malen efficiënter. Een euro geïnvesteerd via sociaal wonen is meerdere euro’s gewonnen in de economie.’

Volgens Mallants heeft de sector namelijk geen winstmarges die gehaald moeten worden. ‘In de private sector worden dergelijke zaken afgeroomd in functie van dividenden’, benadrukt hij.

Op de private sector rekenen om sociaal wonen te stimuleren, is volgens Mallants recentelijk nog uitgeprobeerd in de praktijk. ‘Met faliekante gevolgen: bijna 50 miljoen werd weggesluisd. Het strafrechtelijk onderzoek loopt nog. Wil de minister dit trucje nu met een tienvoud overdoen?’, vraagt hij zich af.

Mallants stelt vast dat men de middelen niet naar alternatieve investeringsprojecten wil doorsturen, maar een volledig andere doelgroep wil bedienen. Er staan meer dan 150.000 gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning. Ongeveer 250.000 gezinnen komen volgens onderzoek in aanmerking. ‘De conclusie is blijkbaar dat het verschuiven van geld naar de private sector dé oplossing gaat zijn. Meer nog: niet voor de doelgroep voor sociaal wonen, maar voor de ‘middenklasse’? Dat is geen beleid, dat is populisme.’

Partner Content