Onderzoekers van Harvard analyseerden bloedstalen die gedurende twintig jaar bij tien miljoen Amerikaanse soldaten zijn afgenomen. 955 van die militairen kregen multiple sclerose (MS). Uit de bloedanalyse bleek dat al die mensen behalve één voordien ook een infectie hadden met het Epstein-Barr-virus (EBV), het virus dat klierkoorts veroorzaakt. De besmetting gebeurt dikwijls via speeksel, vandaar dat klierkoorts ook kissing disease of kusziekte wordt genoemd. De resultaten van het grootschalige onderzoek zijn gepubliceerd in het vakblad Science: wie een infectie met EBV kreeg en dus klierkoorts opliep, had 32 keer meer kans om MS te krijgen. Bij geen enkele andere infectie was dat risico zo hoog.

“Epstein-Barr staat al lang op de lijst van virussen waarvan we vermoeden dat er een link is met MS en nu is dat ook aangetoond”

Prof. dr. Piet Stinissen, MS-specialist UHasselt

Smoking gun

De ontdekking wordt een “smoking gun” genoemd, oftewel onweerlegbaar bewijs. “Ik denk dat het nu onomstotelijk vaststaat dat er een verband is tussen MS en EBV”, beaamt professor Piet Stinissen, immunoloog en MS-specialist van UHasselt. “Epstein-Barr staat al lang op de lijst van virussen waarvan we vermoeden dat er een link is met MS en nu is dat ook aangetoond. De cijfers zijn frappant.”

“Maar zoals vele onderzoeken opent dit weer nieuwe vragen”, gaat Stinissen verder. “De precieze oorzaak van MS kennen we nog niet. Want lang niet iedereen die geïnfecteerd is met EBV ontwikkelt uiteindelijk MS. 90 procent van de mensen heeft klierkoorts gehad, meestal op jonge leeftijd. Je bent dan even ziek maar meestal geeft dat op lange termijn geen probleem. Er moeten dus nog ontbrekende factoren zijn die mee MS veroorzaken. We weten al lang dat erfelijke factoren een rol spelen, naast omgevingsfactoren. Nu is het duidelijk heel belangrijk om EBV verder te bekijken.”

Vaccin

Bij MS valt je immuunsysteem je eigen zenuwstelsel aan. Dat kan onder andere leiden tot krachtverlies in de ledematen, verlamming en verminderd zicht. Een geneesmiddel is er nog niet.

“Maar er zijn wel heel wat producten die de ziekte-evolutie afremmen. Een van die producten is een stof die een bepaald type van B-cellen gaat onderdrukken. Een hypothese is dat B-cellen door EBV geïnfecteerd worden, in de hersenen terechtkomen en daar een rol spelen in de ontwikkeling van MS. Interessant om dat verder te onderzoeken”, vindt Stinissen. “In ons Universitair MS Centrum gebeurt onder leiding van professor Niels Hellings en professor Bieke Broux een studie in samenwerking met de Universiteit van Luik waarin we met betrekking tot MS kijken wat de rol is van EBV op bepaalde cellen van ons immuunsysteem.”

“Anderzijds is het zinvol om een vaccin tegen EBV te hebben, dat is er op dit moment nog niet. We hebben nu gezien dat we met mRNA-technologie hele sterke vaccins kunnen maken, zoals de vaccins van Pfizer en Moderna tegen corona. Heel toevallig heeft Moderna vorige week in de VS een eerste studie opgestart rond een mRNA-vaccin tegen EBV.”

In België lijden per 100.000 inwoners 90 personen aan MS. Elk jaar krijgen 450 mensen de diagnose.

LEES OOK. Forse uitbreiding Noorderhart: “Gloednieuw revalidatie- en MS-centrum in achtertuin”