De Hunga-Tonga-Hunga-Ha’apai, een onderzeese vulkaan op zo’n dertigtal kilometer van het eiland Fonuafo’ou (ook bekend als Falcon Island), dat bij Tonga hoort, barstte zaterdagochtend (Belgische tijd) uit. De uitbarsting duurde acht minuten. Inwoners van Tonga zeiden dat het klonk alsof er vlakbij meerdere bommen tot ontploffing kwamen. Zelfs op het 800 kilometer verderop gelegen Fiji was de uitbarsting te horen, daar klonk het als een serie heftige donderslagen. De vulkaan bevindt zich ongeveer 2.000 kilometer ten noordoosten van Nieuw-Zeeland, en zelfs inwoners van dat land zeiden op sociale media dat ze de uitbarsting konden horen.

“Het was gigantisch. Ons huis begon te schudden. Enkele minuten later werd het huis gevuld met water. Bij de buren was een muur ingestort”, zegt een bewoner van Tonga. “Je hoorde overal mensen schreeuwen. Iedereen wilde naar hoger gelegen gebieden.” Na de uitbarsting was een grote aswolk zelfs vanuit de ruimte te zien: satellietbeelden van de Japanse Himawari-satelliet tonen hoe een grote wolk zich steeds verder uitbreidt boven de vulkaan.

Onduidelijkheid over schade of slachtoffers

Tonga werd kort na de uitbarsting getroffen door een tsunami met hoogtes van 1,2 meter, ook in hoofdstad Nuku’alofa, dat aan de kust ligt. Koning Tupou VI werd geëvacueerd uit zijn paleis, vele van zijn onderdanen probeerden hogergelegen grond te bereiken. Het Nieuw-Zeelandse leger zei de situatie in Tonga op te volgen, en bereid te zijn om te helpen. Tot dusver is nog niet zo’n verzoek binnengelopen, aldus Radio New Zealand.

Lokale media op de eilandengroep berichtten over vloedgolven die overstromingen veroorzaakten, over as die op het eiland valt, en telefoonverbindingen die uitvielen. De omvang van de schade is echter nog niet duidelijk.

De vulkaan barstte ook vrijdag al eens uit. De meteorologische dienst van Tonga maakte toen melding van kleine tsunamigolven tot 30 centimeter. De vulkaan barstte meermaals uit in december, maar de uitbarsting van vrijdag zou tot zeven keer krachtiger zijn geweest dan de voorgaande.

Tsunamialarm

De autoriteiten in onder meer Samoa, Fiji en Nieuw-Zeeland hebben inmiddels een tsunamialarm afgekondigd. Mensen kregen de raad om de kustgebieden te vermijden, aangezien daar sterke en ongewone stromingen kunnen zijn. “Mensen in of nabij de zee moeten weg van het water, de stranden en kustgebieden en weg van havens, rivieren en mondingen”, zei het Nieuw-Zeelandse rampenagentschap.

Uit Hawaï, 5.000 kilometer verderop gelegen, kwamen al meldingen van overstromingen. Ook voor de westkust van Amerika geldt een tsunamiwaarschuwing, al worden daar geen vloedgolven verwacht.

(avh, jvh)