Ondanks aangepaste regels en goede voornemens: na vier jaar staan op geen enkele sociale huurwoning al zonnepanelen

Tot 2018 moesten sociale verhuurmaatschappijen de volledige investering van zonnepanelen op sociale huurwoningen dragen. Ze mochten de installatie ervan niet doorrekenen aan de sociale huurders. Daardoor was dit voor de sociale verhuurmaatschappijen geen interessante investering. In 2018 is de regelgeving echter veranderd en het financieel model aangepast. Toen kwam er de belofte snel werk te maken van zonnepanelen op sociale woningen. Het zou goed zijn voor het klimaat en de oplossing zijn tegen de stijgende energieprijzen.

Het is de sociale huisvestingsmaatschappij die de zonnepanelen plaatst en ook betaalt. Zij recupereert haar investering door die, gespreid over 25 jaar bijvoorbeeld (de minimale levensduur van de zonnepanelen, red.), te verrekenen in de huurprijs. De huurder geniet van de opbrengst van de zonnepanelen in de vorm van een lagere elektriciteitsfactuur. Die verlaging ligt een pak hoger dan de verhoging van de huurprijs. Per saldo bespaart een huurder al snel enkele honderden euro's per jaar.

Om de realisatie van dit project goed te laten verlopen werd in oktober 2020 de coöperatieve vennootschap ASTER opgericht. ASTER is een initiatief van de Vlaamse sociale huisvestigingsector waarin 76 sociale huisvestigingsmaatschappijen en de Vereniging van Vlaamse Huisvestigingsmaatschappijen de krachten bundelden om tussen 2021 en 2025 ongeveer 60 procent van de sociale woningen in Vlaanderen uit te rusten met zonnepanelen. Met een investering van 231 miljoen euro over 4 jaar worden bijna 650.000 zonnepanelen op zowat 60.000 gebouwen (meer dan 90.000 woningen) geïnstalleerd, goed voor een productie van 207.286 MWh per jaar.

Ruim een jaar na de oprichting van ASTER en drie jaar na de aanpassing van de regelgeving voor zonnepanelen, ligt er nog geen enkel zonnepaneel op een sociale woning. 

De coöperatieve vennootschap ASTER had nochtans verwacht de zonnepanelen te kunnen plaatsen in de tweede helft van 2021. Dat komt volgens Björn Mallants (gedelegeerd bestuurder ASTER cv en directeur VVH) omdat de aanloop er naartoe complexer was dan eerst gedacht.

"Tussen droom en daad, staat heel wat in de weg. Niemand werkt natuurlijk moedwillig tegen, maar we hadden de complexiteit van dit dossier onderschat. De financiering (231 miljoen euro) rond krijgen bij de banken duurde langer dan verwacht. Banken zijn van nature risicovermijdend en hadden dan ook tijd nodig om overtuigd te worden. Daarbij komt nog eens het afschaffen van de terugdraaiende teller (én het opnieuw aanpassen van de wetgeving). Daardoor moesten ook onze plannen bijgestuurd worden, wat weer wat extra tijd met zich meebracht. Ook mag de omvang van dit project niet onderschat worden."

Toch maken ze zich bij ASTER weinig zorgen: "De financiering is sinds eind 2021 volledig rond. We verwachten dat de gunning van de opdracht binnen maximaal 1 tot 2 maanden zal plaatsvinden en de eerste zonnepanelen tegen de zomer geplaatst zullen worden."

ASTER maakt zich ook sterk dat ze alle 650.000 panelen binnen de voorziene periode zullen kunnen installeren. 

Volgens Alex Polfliet, energieconsulent en oprichter van "Zero Emission Solutions" is dit een gemiste kans. Volgens hem is het project gewoon te groot om vlot te kunnen verlopen. Hij had liever meerdere kleinschalige initiatieven gezien. ASTER zelf blijft fier over het project dat ze realiseren. "We doen hier één van de grootste investeringen in duurzame energie voor heel lange tijd. Dat is iets om fier over te zijn", aldus Björn Mallants.

Toch blijft hij ervan overtuigd dat zonnepanelen dé manier zijn om minderbedeelde mensen te behoeden voor te hoge energiefacturen. "Ik denk dat dat het allerbeste en eenvoudigste is om voor 25 tot 30 jaar te besparen. Ook vandaag nog: zonnepanelen zijn in prijs gezakt en met de stijgende energieprijzen, is dit de beste optie. Het is financieel interessanter dan een sociaal tarief of een btw-verlaging."