De feminist die tegen abortus is: tegenstanders vinden de nieuwe voorzitter van het Europees Parlement nu al een ‘schande’

De nieuwe voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola, is een feminist die op de bres staat voor de positie van de vrouw, zich sterk maakt voor persvrijheid en LGBT-rechten, en strijdt tegen corruptie. Ze heeft echter één standpunt dat uit de toon valt: ze is tegen abortus. Metsola komt uit het conservatieve en katholieke Malta, waar abortus absoluut taboe is. De linkse Franse Europarlementariër Leïla Chabi noemde de kandidatuur van Metsola “een schande, terwijl het recht van de vrouw op lichamelijke autonomie in heel Europa steeds meer wordt aangevallen”.

De wetgeving over abortus is geen Europese bevoegdheid, maar het Europees Parlement (EP) heeft herhaaldelijk gepleit voor universele toegang tot abortus. In zulke gevallen stemde Metsola tegen. De liberale Franse Europarlementariër Bernard Guetta noemde Metsola’s kandidatuur daarom “een zeer slecht teken voor vrouwenrechten en het imago van het EP”.

Ondanks deze controverse werd Metsola met grote meerderheid tot voorzitter van het EP gekozen. Al in de eerste ronde haalde zij 458 stemmen, tegenover 101 stemmen voor Alice Bah Kuhnke uit Zweden (Groenen) en 57 voor Sira Rego uit Spanje (Links). De rechtse kandidaat Kosma Zlotwoski, lid van de regerende PiS-partij uit Polen, trok zich voor de stemming terug.

Politiek steekspel

Roberta Metsola is de opvolger van de sociaaldemocraat David Sassoli, die vorige week overleed. Aan haar kandidatuur ging een politiek steekspel vooraf. In 2019 was afgesproken dat Sassoli in januari 2022 plaats zou maken voor een christendemocraat. De sociaaldemocraten dreigden op deze afspraak terug te komen, maar brachten uiteindelijk geen tegenkandidaat in stelling. De kans op een nederlaag werd te groot geacht.

Metsola is pas de derde vrouwelijke voorzitter van het Europees Parlement, na Simone Veil (1979-1982) en Nicole Fontaine (1999-2001). Ze werd 43 jaar geleden in Malta geboren als Roberta Tedesco Triccas. Op een internationaal studentenfestival in Malta leerde ze haar echtgenoot kennen, de Fin Ukko Metsola, tegenwoordig topmanager bij een cruisemaatschappij. Met hem kreeg ze vier kinderen.

Roberta Metsola is een product van de Brusselse binnenwereld. Ze studeerde aan het Europacollege in Brugge, een opleiding voor hoge Europese ambtenaren. Daarna werkte ze als jurist voor de permanente vertegenwoordiging van Malta bij de EU en voor de toenmalige EU-buitenlandchef Catherine Ashton.

Haar politieke carrière kwam haperend op gang. In 2004 deed ze vergeefs een eerste poging om in het EP te worden gekozen. In 2009 stelden Metsola en haar echtgenoot zich beiden kandidaat, Roberta in Malta en Ukko in Finland. Het was de eerste keer dat een echtpaar een Europese campagne voerde in twee verschillende landen. Als een van hen gekozen zou worden, spraken ze af, zou de ander de politiek verlaten. Uiteindelijk werden ze geen van beiden gekozen. “Ik herinner me hoe we neervielen met tranen in onze ogen. We hadden zo hard gewerkt en het was niet gelukt”, zei ze naderhand.

Via de achterdeur binnen

In 2013 kwam Metsola via de achterdeur alsnog het EP binnen, toen een partijgenoot zijn zetel opgaf. Ze ontwikkelde zich tot een gewaardeerd Europarlementariër. Metsola is een netwerker die haar talen spreekt, anders dan haar voorganger Sassoli, die weliswaar als zeer aimabel werd beschouwd, maar gehandicapt werd door het feit dat hij slechts Italiaans sprak in een wereld waar Engels de voertaal is.

De opvattingen van de overtuigde Europeaan Metsola worden mede gekleurd door haar ervaringen in Malta. Zo pleitte ze voor verdeling van erkende asielzoekers over Europa, omdat de last nu eenzijdig door de landen aan de Middellandse Zee wordt gedragen.

Ze keerde zich ook tegen corruptie. In 2017 werd de Maltese journalist Daphne Caruana Galizia vermoord. Volgens Metsola illustreerde de aanslag “de urgentie van een situatie waarin de regerende partij haar meerderheid gebruikt om over de rechtsstaat heen te walsen”. In 2019 weigerde ze de hand van de Maltese Labour-premier Joseph Muscat te schudden, uit protest tegen de corruptie en de criminaliteit in het land.

In Malta wordt Metsola soms als een nestbevuiler gezien. Critici verwijten haar dat ze corruptie gebruikt als wapen tegen haar Maltese tegenstanders, terwijl ze veel milder zou zijn voor corrupte machthebbers die aan de christendemocraten zijn gelieerd, zoals de vorige Bulgaarse regering van Boyko Bori

“Het is moeilijk deze zieke vrouw niet te haten”, twitterde filmregisseur Mario Azzopardi. Bij de Europese verkiezingen van 2019 verloor haar partij, maar Metsola zelf haalde meer stemmen dan ooit. En nu is ze gekozen tot de eerste Maltees in een hoge Europese functie.