Bedrijven waar een grote kans is op arbeidsongevallen moeten een extra bijdrage betalen voor preventie. Maar in de praktijk komt daar amper iets van terecht, zegt het Rekenhof, de financiële waakhond van de regering. Begin dit jaar betaalden nog maar 89 ondernemingen de bijdrage en vooral grote bedrijven ontspringen de dans. “De bestaansreden van het stelsel komt daardoor op de helling te staan”, klinkt het in het rapport.

In principe moet Fedris, het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s, jaarlijks 200 ondernemingen selecteren die het slechtst presteren op het vlak van arbeidsongevallen. Dat is op zich al minder dan 0,1 procent van het totaal, maar al sinds 2015 haalt Fedris zelfs dat vooropgestelde aantal niet meer. Volgens het Rekenhof schort er iets fundamenteels aan de selectiecriteria, die vooral kleine ondernemingen viseren. “Grote ondernemingen van meer dan 200 werknemers kwamen de voorbije vijf jaar maar twee keer voor in de selectie, terwijl daar nochtans de helft van de arbeidsongevallen gebeurt.” Belangrijke risicosectoren met veel zware arbeidsongevallen, zoals de uitzendsector of de havenarbeid, vallen op dit moment zelfs buiten het stelsel.

Al half miljoen mislopen

Van de bedrijven die dan toch de selectie haalden, betaalde de voorbije jaren maar gemiddeld 62,2 procent ook effectief de extra preventiebijdrage. De slechte betalers situeren zich dan ook nog eens vooral in de hoogrisicosectoren, zoals de houtindustrie of de bouwsector. “De inning is moeilijk afdwingbaar, omdat er geen sanctie staat op het niet-betalen”, zegt het Rekenhof. Op vraag van het Rekenhof berekende Fedris ook eens uitzonderlijk het bedrag aan misgelopen bijdrages: tussen 2017 en 2019 kwam dat al op 555.445 euro.

Bovendien blijkt ook dat de bevoegde overheidsdiensten “onvoldoende op elkaar zijn afgestemd”, waardoor de besteding van die extra preventiebijdragen ook niet wordt gecontroleerd. Vanaf 2023 wil de regering bedrijven met opvallend veel langdurig zieken sanctioneren volgens hetzelfde systeem als dat van de arbeidsongevallen. Maar nu dat niet blijkt te werken, komt ook dat plan op de helling te staan.

(san)