Door luchtvervuiling vinden de bijen de bloemen niet meer: ze kunnen niet meer ruiken

Luchtvervuiling maakt het voor bijen, zweefvliegen en vlinders lastig om bloemen te ruiken. Blootstelling aan dieseluitlaat en ozon, in concentraties die je ook langs drukke wegen aantreft, doet volgens een nieuwe studie het aantal insectenbezoeken aan planten kelderen.

In een tarweveld legden Britse wetenschappers acht proefveldjes aan. Ze pompten ozon en de uitlaat van een dieselgenerator (rijk aan stikstofoxiden) tussen de planten op zes proefveldjes, twee veldjes bleven onbezoedeld ter controle. Vervolgens turfden de wetenschappers geduldig hoe vaak en welke insecten over de vloer kwamen.

De luchtvervuiling deed het aantal insecten dat ze op bloemen zagen met 60 tot 70 procent afnemen. Ook het aantal bloemen dat één insect bij een passage aandeed daalde spectaculair, met 80 tot 90 procent. Dat was vooral het geval voor diverse bijen, zweefvliegen en vlinders. Op kevers, wantsen en bladluizen was er nauwelijks een effect. Luchtvervuiling hindert de bestuiving van planten door insecten, besluiten de onderzoekers.

Voortplanting

Dat heeft mogelijk een negatieve impact op de opbrengst van sommige landbouwgewassen en het voortbestaan van wilde planten die van bestuiving afhankelijk zijn, maar ook op de insecten zelf. “Wanneer deze effecten zich op landschapsschaal voordoen is luchtvervuiling wellicht een belangrijke factor in de achteruitgang van bestuivende insecten, die tot dusver over het hoofd is gezien”, licht onderzoeker James Ryalls (University of Reading) toe.

Ryalls wijst erop dat geuren insecten niet alleen helpen om bloemen te vinden. “Ze gebruiken geur onder meer om een partner te zoeken. Als ook die communicatie verstoord raakt, kan dat meer verstrekkende gevolgen hebben.”

Tot dusver zochten wetenschappers de verklaring voor het achteruitboerende insectenbestand vooral in het gebruik van pesticiden, het verlies aan leefgebied en de daling van de plantendiversiteit. Onderzoek naar de impact van luchtvervuiling was tot dusver beperkt en gebeurde vooral in het lab.

“Dit onderzoek toont mooi aan hoe luchtvervuiling de perceptie van insecten verstoort”, zegt bioloog Hans Van Dyck (UC Louvain). “Uiteraard moeten we voorzichtig zijn bij het extrapoleren van de impact hiervan, op basis van één studie. Maar het zijn belangrijke resultaten die verder onderzoek verdienen en zeker relevant zijn voor een regio als Vlaanderen, met zijn dichte wegennet dat vaak natuurgebieden doorkruist.”

Bioloog Thomas Merckx (VUB) schrikt van de grootte van het effect. “Dit zou een belangrijk deel van de puzzel kunnen zijn. Positief is wel dat deze luchtvervuiling makkelijk aan te pakken is. Als dit een relatief grote rol speelt, zal de vergroening van ons wagenpark een positieve impact hebben op insecten en bloeiende planten.”