Europa blijkt te verdeeld om in Oekraïne-crisis één front tegen Rusland te vormen

Het is nu aan Poetin. Dat, in het kort, was de kern van de boodschap na het topoverleg in Berlijn van gisteren. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken sprak daar met zijn Duitse, Britse en Franse ambtgenoten over een mogelijke Russische invasie van Oekraïne. Na afloop probeerden Blinken en zijn Duitse collega Annalena Baerbock te laten zien dat de VS en Europa een verenigd front tegen Rusland vormen.

Eerder deze week onthulde de Financial Times dat Europese lidstaten het oneens zijn over wat precies de drempel moet zijn voor Europese sancties. “Sommige EU-landen vinden dat er pas sprake is van ‘agressie’ bij een bijna algehele invasie, andere willen dat allerlei hybride acties hier ook onder vallen”, stelt een bron betrokken bij informeel overleg in Parijs.

De VS waarschuwden vorige week dat Rusland een false flag-operatie voorbereidt. Russische agenten zouden in dat geval een aanval op pro-Russische rebellen in Oekraïne uitvoeren, waarna Moskou de Oekraïense regering in Kiev aanwijst als de schuldige partij. Dat zou Rusland een excuus geven om het oosten van Oekraïne binnen te vallen om de pro-Russische rebellen aldaar te ‘beschermen’.

De openbare missie van Blinken in Berlijn was dan ook duidelijk: toon eenheid. Hij benadrukte dat de VS en Europese bondgenoten een complete set reacties overeengekomen zijn op alle soorten aanvallen die Rusland in zijn ‘playbook’ heeft. “We zijn hierover heel duidelijk geweest”, zei Blinken. “Zodra Russische troepen de grens overgaan om nieuwe daden van agressie tegen Oekraïne uit te voeren, volgt daarop een snel, verenigd antwoord van de VS en onze bondgenoten en partners.”

Eenheid

Het is zeer de vraag of Poetin onder de indruk is van het gezamenlijke optreden. Met name de Duitse minister blonk uit in algemeenheden. Opvallend was ook dat het duo niet één keer concreet de potentiële sancties benoemde. Ze zeiden slechts dat het gaat om zeer zware “economische, politieke en strategische consequenties”.

Duitsland zelf staat onder grote druk van de VS om de omstreden gaspijpleiding Nordstream 2 niet in gebruik te nemen als Rusland daadwerkelijk Oekraïne aanvalt. De pijpleiding voert gas direct van Rusland naar Europa, en omzeilt daarmee Oekraïne. Zo kan Rusland de verwarming in Oekraïne uitzetten zonder dat het inkomsten uit gasverkoop aan de EU verliest. De Duitse regeringspartijen zijn het oneens over wat te doen met Nordstream 2, maar tot nu toe leidt dat niet tot openlijke frictie.

Hulp VK aan Oekraïne

Duitsland, de op drie na grootste wapenexporteur ter wereld, weigert ondanks steeds heviger smeekbedes van Oekraïne om het land te voorzien van defensieve wapens. Ondertussen stuurde Groot-Brittannië dinsdag antitankwapens naar Oekraïne om het land te helpen zich te weren tegen een eventuele Russische invasie. Woensdag kregen ook Letland, Litouwen en Estland van Washington toestemming om door de VS geproduceerde wapens naar Oekraïne te transporteren. Daarbij gaat het om antitankraketten en luchtafweerraketten die door individuele militairen kunnen worden afgevuurd. De VS sturen al langer wapens naar Oekraïne.

Vandaag spreekt Blinken in Genève met de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov. Dan moet volgens hem blijken of er nog een diplomatieke weg uit de crisis is. “Wij hebben duidelijk gemaakt wat de opties zijn”, zegt Blinken. “Enerzijds dialoog en diplomatie, anderzijds conflict en consequenties. Maar uiteindelijk is het aan Poetin om te besluiten welk pad hij neemt.”