Belgische Staat en Fedasil veroordeeld voor slechte aanpak opvangcrisis

De rechtbank heeft ook een dwangsom van 5.000 euro opgelegd voor elke werkdag dat “minstens één persoon een verzoek tot internationale bescherming wil indienen (...) en dat recht niet kan uitoefenen”.

De organisaties die het kort geding hebben aangespannen, klagen de verzadiging van het opvangnetwerk aan en de weigering, gedurende verschillende weken eind vorig jaar, om het merendeel van de asielaanvragen in het centrum van aankomst in het Klein Kasteeltje te registreren. De ondertekenaars zijn onder meer Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Artsen Zonder Grenzen, Dokters van de Wereld en Coordination et Initiatives pour les Réfugiés et les Étrangers (CIRÉ). 

“Het is aan de Belgische staat om te zorgen voor passende structuren om het hoofd te bieden aan stijgingen van het aantal aanvragen die als zodanig niet buitengewoon zijn en steeds terugkeren”, aldus de rechtbank in de ordonnantie. “Het is voldoende aangetoond dat personen die hun verzoek tot internationale bescherming niet konden indienen, herhaaldelijk de nacht buiten hebben doorgebracht, bij temperaturen onder het vriespunt en zonder enige zorg of aandacht van de bevoegde autoriteiten, zodat de schending van het recht op een waardig leven prima facie (Latijn voor “op het eerste gezicht”, juridische term, red.) is komen vast te staan.”

“Wij hopen dat de Belgische overheid en Fedasil de ernst van de situatie inzien en eindelijk hun verplichting zullen nakomen om de grondrechten van asielzoekers te eerbiedigen”, zegt Joost Depotter, coördinator beleid en ondersteuning van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. “Indien de situatie zich binnen de komende zes maanden herhaalt, zullen we ons kunnen beroepen op deze uitspraak om een daadkrachtiger beleid af te dwingen.”

Fedasil kreeg ook een dwangsom van 5.000 euro opgelegd per werkdag dat “minstens één persoon een verzoek tot internationale bescherming wil indienen en dat recht niet kan uitoefenen”.

Die dwangsom kan door elke benadeelde partij worden gevorderd. De rechtbank heeft echter het maximumbedrag per verweerder beperkt tot 100.000 euro. “De financiële druk is hoog op de Belgische Staat en Fedasil, omdat het bedrag kan oplopen tot een miljoen euro. Dat zou hen moeten motiveren om hun verplichtingen na te komen”, zegt Sotieta Ngo, directrice van CIRÉ, die schat dat er momenteel dagelijks 30 tot 200 mensen op straat aan hun lot worden overgelaten.

De rechter heeft de werking van de ordonnantie afhankelijk gemaakt van de inleiding door één of meer eisers van een procedure ten gronde binnen de zes maanden. Zo’n procedure zou de overheid ertoe kunnen dwingen meer geld uit te trekken voor asiel, zodat ze aan haar verplichtingen kan voldoen. 

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) benadrukt vrijdag in een persbericht dat er de afgelopen maanden veel opvangplaatsen extra zijn gecreëerd en dat de grens van 30.000 plaatsen is overschreden. “Daardoor konden we de voorbije weken iedereen opvangen”, aldus Mahdi. “Bovendien opent Fedasil de komende periode nog nieuwe opvangcentra, zoals in Dilbeek, Boom en Molenbeek. Ondanks al onze inspanningen blijft het aantal asielaanvragen echter toenemen, is het netwerk compleet verzadigd en zijn de diensten overbezet. Dat is een onhoudbare situatie.”

Volgens het kabinet-Mehdi dreigt er de komende dagen opnieuw een tekort aan opvangplaatsen omdat de instroom hoog blijft en te veel mensen geen gevolg geven aan de beslissing dat ze naar een ander land van de Europese Unie moeten om hun asielprocedure daar voort te zetten. “Het is niet correct dat asielzoekers die al in een ander land recht hebben op bed, bad en brood een plek in ons opvangnetwerk bezet houden, ten nadele van andere asielzoekers”, klinkt het. “Er zijn daarom maatregelen nodig om deze secundaire stromen aan te pakken.”