Over trots en kalkoenen: waarom Turkije zijn Engelstalige naam verandert van "Turkey" naar "Türkiye"
De opmerkzame koper heeft het misschien al opgemerkt: op producten uit Turkije zie je steeds vaker "Made in Türkiye" staan. Dat heeft alles te maken met de poging van de Turkse president Erdogan om de Engelstalige naam voor Turkije te veranderen van "Turkey" naar "Türkiye". Hij wil de naam voor zijn land zelfs officieel bij de Verenigde Naties laten aanpassen. "Het is een waanidee. Niemand kan "Türkiye" fatsoenlijk uitspreken", zegt RTL-correspondent in Istanbul Olaf Koens.
Zeg niet langer Kanye West tegen Ye, niet langer Facebook tegen Meta en niet langer Sp.a tegen Vooruit. Mensen, bedrijven en politieke partijen veranderen regelmatig van naam om hun imago op te frissen. Ook landen veranderen soms van naam, om allerlei redenen. Zo is Perzië nu Iran, heet Ceylon nu Sri Lanka en staat Birma tegenwoordig bekend als Myanmar. Turkije hoopt dat rijtje binnenkort te vervolledigen, al is de naamsverandering die het land voor ogen heeft minder drastisch.
Türkiye, zo wil Turkije gaan heten. Türkiye betekent simpelweg "Turkije" in het Turks, maar de Turkse president Erdogan wil dat het ook de officiële, internationale benaming voor zijn land in het Engels wordt. De Turkse overheid gebruikt "Türkiye" al enkele maanden in haar Engelstalige communicatie, sinds kort doen ook de Turkse staatsmedia Anadolu en TRT World mee.
President Erdogan wil niet dat Turkije zich aanpast aan de lingua franca van dit moment, het Engels
Kalkoenen en trots
"Als je "Turkey" typt in Google, krijg je afbeeldingen van kalkoenen", zo verdedigt TRT World de keuze van de Turkse overheid. Dat het Engelse woord voor Turkije hetzelfde is als dat voor de niet al te slimme vogel die Amerikanen met Thanksgiving op het menu zetten, heeft dus mogelijk meegespeeld bij de beslissing van de Turkse president.
"Dat wordt wel eens gezegd", lacht RTL-correspondent in Istanbul Olaf Koens. Al heeft de naamsverandering volgens hem meer te maken met city-marketing. "Het gaat over de uitstraling van Turkije naar de buitenwereld toe, maar dan wel vooral voor een binnenlands publiek. "Türkiye" moet inspelen op de Turkse trots", weet Koens. "President Erdogan wil niet dat Turkije zich aanpast aan de lingua franca van dit moment, het Engels. "Laat het Engels zich maar aanpassen aan ons", is zijn redenering. Achter de naamsverandering schuilt ook nationalisme: het idee dat Turkije zijn wil oplegt aan de rest van de wereld, en niet andersom."
Achter de naamsverandering schuilt nationalisme: het idee dat Turkije zijn wil oplegt aan de rest van de wereld, en niet andersom
Puntjes op de ü
Al voegt Koens daar meteen aan toe dat Turkije weinig te willen heeft en niet zomaar kan veranderen hoe bijvoorbeeld Amerikanen naar Turkije verwijzen. "Het is een waanidee. Niemand kan "Türkiye" fatsoenlijk uitspreken. Landen, steden en rivieren hebben nu eenmaal verschillende eigennamen in verschillende talen. Taal is vrij en laat zich niet zomaar door autoritaire regimes inperken. Al is het heel typisch voor autoritaire regimes om dat toch te proberen. Ze willen op alles grip hebben, liefst nog op het weer als het even kan."
Taal is vrij en laat zich niet zomaar door autoritaire regimes inperken
Wat Turkije dan weer wel kan doen, is bij de Verenigde Naties een officiële naamsverandering indienen. Dat zou het land de komende weken dan ook van plan zijn te doen. "Het enige probleem is de umlaut, de twee puntjes op de letter "ü". Die letter bestaat niet in het Latijnse alfabet dat de VN hanteert", weet Koens. "De Turken hopen daar een mouw aan te passen en alsnog de twee puntjes mee te kunnen smokkelen."