Jill Peeters: ‘De generatie van Anuna wil niet werken voor een vuil bedrijf’

“De generatie van Anuna De Wever, die gaat niet meer willen werken voor een vuil bedrijf”, zegt Jill Peeters. De voormalige VTM-weervrouw zit in de inkom van het Celestijnenklooster in Heverlee en scheidt met sprekend gemak de managers van de studenten, al is die ene hippe bedrijfsvogel met gele Adidas-sneakers en een plooifiets ook niet bijzonder moeilijk. “Voor die studenten zou ons programma nochtans ook heel interessant zijn”, zegt Peeters. “Maar we mikken op de mensen met de macht om aan de knoppen te draaien. Die moeten we nu mee krijgen in het hele klimaatverhaal.”

Peeters is een van de drijvende krachten van het ‘sustainability leadership program’ aan de KU Leuven, een serie ‘masterclasses’ die bedrijven naar ‘meer positieve impact’ moet leiden. Het is terminologie waar een journalist gewoonlijk jeuk van krijgt - het zal wel, stelletje greenwashers! - maar de maker van de prestigieuze Canvas-reeks Wat houdt ons tegen geeft de lessenreeks een zekere credibiliteit.

Dat lijken ook de deelnemers aan te geven. Met 25 is het programma meteen volzet, ondanks een prijzig sommetje van 5.000 euro. “Er is een inflatie aan consultants, die mij allemaal via LinkedIn beloven een bedrijf duurzamer te kunnen maken”, zegt Maarten Milis, product manager bij bouwmaterialenbedrijf Etex. “Zijn we goed bezig? Dat wil ik graag toetsen, maar het is geen simpele vraag. Ook bij onze klanten of architecten merk ik dat ze om de oren worden geslagen met duurzame beloftes, zowel feit als fictie.”

Googelen

In het zaaltje in de nok van het klooster valt bij de kennismakingsronde op hoe divers het palet aan bedrijven is - niet te verwarren met het palet aan mensen, die zijn wit en overwegend mannelijk. Er zijn grote spelers zoals Decathlon of Colruyt, maar ook een bescheiden aannemer als Ivan De Broyer (Benotec) die merkt dat duurzaamheid “een hiaat is in ons ondernemingsplan”. Opvallend veel bouw- en vastgoedbedrijven, dat wel. “CO₂-uitstoot, afvalstromen, watergebruik, dat is allemaal skyhigh in de hele sector”, zegt Milis.

Onder de berg managementlingo zit best wat oprechte twijfel verborgen. Het is de hele reden waarom Peeters dit initiatief neemt, stelt ze. “Toen ik afscheid nam als weervrouw, liep mijn mailbox vol met vragen van ondernemers. ‘Ik voel dat ik iets moet doen, maar hoe begin ik eraan?’ Verder dan op Google zitten zoeken naar manieren om hun bedrijf te verduurzamen, raken de meesten vaak niet.”

‘Wetenschappelijk onderbouwde doelstellingen’, daar draait het om. Het is een saaie, technische boel, maar zo’n duizend ondernemingen slaagden tussen 2015 en 2019 op die manier wel om hun gezamenlijke uitstoot van broeikasgassen met een kwart terug te dringen. Wereldwijd is de uitstoot van energie en industriële processen in diezelfde periode echter met 3,4 procent toegenomen. Er moeten dus meer bedrijven mee.

“Het is geen kwestie van willen maar van moeten”, zegt Peeters. Eerst en vooral proberen overheden een keurslijf op te leggen. Zo stuurt Europa bedrijven de schone kant op door een steeds hogere prijs op CO₂-vervuiling en verleent Vlaanderen enkel nog bedrijfssubsidies aan wie een klimaatplan heeft. Loze beloftes worden bovendien steeds vaker door boze burgers of investeerders doorgeprikt. Denk maar aan Shell, vorig jaar veroordeeld in Nederland na een burgerzaak.

“Wij zijn vorige zomer ook geconfronteerd met de directe gevolgen van klimaatverandering”, vertelt Anton Theunynck, duurzaamheidsmanager bij TVH, grote speler in reserveonderdelen. “Door de overstromingen in Duitsland en België hadden wij plots geen leveringen, dat heeft onze werking sterk geïmpacteerd. Ik denk dat iedereen voelt dat dit verhaal over meer dan enkel winst gaat. Het is do or die.”

De boekhouding mag natuurlijk niet rood uitslaan, geeft Theunynck aan. Het is een van de pijlers van de lessenreeks: aantonen dat duurzaamheid geen rentabiliteit in de weg hoeft te staan. 

Duurzame dakdekker

De komende maanden moeten deelnemers een actieplan ontwikkelen voor hun bedrijf, met concrete doelstellingen - tegen 2024 maar evengoed 2122 - over groei of de impact buiten het bedrijf. Zo wil Gita Maebe, beleidsadviseur bij KBC, dat duurzaam ondernemen voor een zelfstandige even makkelijk wordt als een De Lijn-ticket bestellen in de mobiele app. 

Volgens gedragswetenschapper Jorn Craeghs, die mee het programma opzette, is het sowieso belangrijk dat bedrijven niet enkel de economische, maar ook de sociale balans opmaken. “We denken vaak: goede ideeën verkopen zichzelf. Dat is helemaal niet zo.” Verkopen, hoe vies dat ook klinkt, is belangrijk om partners of klanten mee te krijgen, en evengoed collega’s.

Die laatste groep is niet onbelangrijk. Roel Castelein, duurzaamheidscoördinator bij Colruyt, stelt onomwonden: “Ik voel me vaak heel eenzaam in deze strijd.” Het ligt niet per se aan de bedrijfsdoelen, die zijn volgens hem net ambitieus. Genoeg interne experts die vrachtverkeer, afvalstromen of verpakkingen verduurzamen. “Maar door kinderen te krijgen, ben ik heel erg beginnen nadenken over mijn persoonlijke keuzes. Voor veel mensen wenkt na de werkuren toch weer die dieselauto, een groot stuk vlees of drie vliegreizen per jaar. Ook daar start verandering.”