Week van de waarheid voor Boris Johnson: rapport over lockdownfeestjes in Downing Street komt eraan

Het lijkt wel of het politieke lot van de Britse premier in handen ligt van ambtenaar Sue Gray. De ex-kroegbaas zal naar verwachting deze week haar bevindingen over de vermeende party’s in Downing Street tijdens de lockdown indienen, al is er geen precieze datum gegeven.

Voormalig adviseur van Johnson, Dominic Cummings, liet vandaag weten dat hij schriftelijke bewijzen heeft overgemaakt aan Gray, maar dat hij haar niet persoonlijk zou ontmoeten. Eerder zei William Wragg, Conservatief lid van het Hogerhuis, dat parlementsleden die Johnson willen afzetten, werden “gechanteerd” door zogeheten ‘whips’ van de regering die ervoor moet zorgen dat parlementariërs in het gareel blijven. Hij raadde collega’s die zich bedreigd voelden aan dat aan te geven bij de politie en stapt zelf ook naar de politie. Wragg wil een eventueel onderzoek overlaten aan “deskundigen” in plaats van aan Downing Street nummer 10, de ambtswoning van de premier. Daar zeiden ze dan weer geen bewijs te hebben gezien van de vermeende chantage.

Volgens de BBC is het nakende verslag van Sue Gray de “grootste bedreiging” voor het premierschap van Boris Johnson in deze belangrijke week. Vele parlementsleden zouden de bevindingen van Gray als het cruciale bewijsmateriaal beschouwen om te beslissen of ze Johnson al dan niet aan de kant willen schuiven.

Premier Johnson zelf lijkt geen graten te zien in zijn gedrag en klampt zich vast aan zijn post als eerste minister, maar sommige partijgenoten zien dat anders. Tot nu hebben zes Conservatieven - onder wie William Wragg - zich openlijk uitgesproken tegen hem. Zij stuurden een brief naar het 1922 Committee, de groep van alle conservatieve backbenchers, om Johnson door zijn eigen partijleden te laten afzetten. Naar verwachting zouden al meer Tories zo’n brief hebben geschreven waarin ze het vertrouwen in Johnson opzeggen. De voorzitter van de commissie die over deze procedure binnen de Conservatieve partij gaat heeft strikte geheimhoudingsplicht. Als 54 van de 359 Conservatieve afgevaardigden dat doen, kan er een vertrouwensstemming worden gehouden.

Dat is niet de enige bezorgdheid van Boris Johnson. Dit weekend kwam er nog bij dat het Conservatieve parlementslid Nusrat Ghani beweerde dat een van de redenen voor haar ontslag als minister in 2020 was dat ze een moslima is. Dat zou gezegd zijn door een ‘whip’ Mark Spencer. De premier laat die aantijgingen onderzoeken. Spencer zelf ontkent “het gebruik van die woorden”.

Er doken inmiddels al vermoedens op van zestien bijeenkomsten die tijdens de lockdown zouden hebben plaatsgevonden in Downing Street 10 en op andere departementen van de regering. Bewakingsagenten die toen dienst hadden, zouden zijn ondervraagd, maar daar communiceert de London’s Metropolitan Police niet over.

Een van de feestjes die Sue Gray onderzoekt, is een drink in de tuin van Downing Street op 20 mei 2020, toen er strikte coronamaatregelen golden in het Verenigd Koninkrijk. Volgens Johnson betrof het een “werkgelateerd event”, waar hij maar 25 minuten op aanwezig was.

Twee andere party’s vonden plaats op 16 april vorig jaar, de avond voor de begrafenis van de Duke of Edinburgh, beter bekend als prins Philip, de man van koningin Elizabeth II. Daarvoor heeft de premier zich al bij het koningshuis verontschuldigd.

Gray moet nagaan wat de bedoeling en de aard van de bijeenkomsten was, én wie ernaar toeging, “met betrekking tot de naleving van de maatregelen die op dat moment van kracht waren”. Gray zal haar verslag overmaken aan premier Johnson zelf, die het interne onderzoek had bevolen.