Ook zorg kraakt nu onder uitval van personeel: Defensie springt bij

Opnieuw wordt er zorg uitgesteld in onze ziekenhuizen, opnieuw worden bedden afgebouwd vanwege corona. Dat komt, in tegenstelling tot eerdere golven, niet door de hoge toevloed aan patiënten met covid. Met 371 mensen op intensieve zorg zitten we nog ver van een kritieke bezetting. 

Wel dreigt ons zorgsysteem te kraken onder personeelsuitval door de vele infecties, quarantaines en ouders die moeten instaan voor kinderen die niet naar school of de crèche kunnen. Bovendien kampt de zorg na bijna twee jaar pandemie met heel wat langdurig afwezigen.

Het Ziekenhuis Oost-Limburg meldde gisteren dat het 200 bedden moest sluiten, nadat 220 personeelsleden ziek vielen of in quarantaine zitten. In het Ziekenhuisnetwerk Antwerpen werd het aantal bedden licht teruggedraaid. Het Universitair Ziekenhuis Antwerpen zit momenteel aan een absenteïsme van 10 procent, net genoeg om alles draaiende te houden.

Cijfers over het totale aantal afwezigen in de Belgische ziekenhuizen zijn er niet. Wel zijn er 196 van de ongeveer 2.000 bedden op intensieve zorg gesloten. Op de reguliere afdelingen zijn er meer dan 3.172 bedden die niet gebruikt kunnen worden, op een totaal van iets meer dan 50.000. “We zien dat de uitval van het personeel sterk toeneemt. Het is onduidelijk wat het effect straks gaat zijn”,  zegt Marcel Van der Auwera, topman bij de FOD Volksgezondheid.

Ook in de woon-zorgcentra begint de situatie nijpend te worden. Uit een partiële bevraging van het Agentschap Zorg en Gezondheid blijkt dat 10,5 procent van het personeel afwezig is. Bij de koepel Zorgnet-Icuro kampen 54 van de ruim 300 woon-zorgcentra met een absenteïsme boven de 10 procent, een viertal zit zelfs boven de 25 procent afwezigen. 

Assistentie van het leger

In zulke gevallen worden de noodplannen ingeschakeld. De provinciegouverneur wordt verwittigd, soms biedt het leger assistentie. Vrijwilligers worden opgetrommeld, het personeel draait langere shiften, en er wordt gekeken of thuisverpleegkundigen of personeel van naburige ziekenhuizen of woon-zorgcentra tijdelijk kunnen overkomen. De focus gaat naar de basiszorg. Soms worden mensen maar om de twee dagen gewassen in plaats van dagelijks of worden er diepvriesmaaltijden geserveerd. “De situatie is acuut”, zegt Nathalie Debast van de Vereniging voor Vlaamse steden en gemeenten (VVSG).

De federale regering komt intussen met maatregelen om de acuutste personeelsproblemen op te vangen. Specifiek voor de zorgsector zullen mensen in tijdskrediet of loopbaanonderbreking en in tijdelijke werkloosheid ingeschakeld kunnen worden, terwijl die 75 procent van hun uitkering behouden. Open Vld pleit ervoor om verder te gaan en bijvoorbeeld ook flexi-jobs in de zorg in te voeren.

Daarnaast beslissen de ministers van Volksgezondheid vandaag allicht dat de quarantainemaatregelen in het onderwijs versoepeld zullen worden, waardoor er minder ouders zullen thuisblijven om voor de kinderen te zorgen. “Dat zal enerzijds voor enige verlichting zorgen", zegt Margot Cloet, topvrouw bij Zorgnet-Icuro. “Anderzijds zullen de besmettingen daardoor ook toenemen. Ik hoop dat daar virologisch goed is over nagedacht.”