Als ‘onderaannemer’ van de overheid krijgen de ziekenfondsen jaarlijks ruim een miljard euro overheidsgeld om onze ziekteverzekering te runnen (26 miljard euro voor de terugbetaling van gezondheidszorgen en 7 miljard voor ziekte-uitkeringen). Volgens het Riziv boekten ze in de periode 2002-2011 samen een overschot van 253 miljoen euro (2,55% van de middelen die ze ontvingen). Wat de ziekenfondsen daarmee doen, staat hen volledig vrij.

Net zoals de vakbonden zijn de ziekenfondsen tot dienstenbedrijven verveld die bestaande leden tevreden willen houden en nieuwe leden met allerlei lekkers willen lokken. De geboortegeschenken, tussenkomsten bij saunabezoekjes en betaalbare jeugdvakanties zijn daar mooie voorbeelden van. In die zin verschillen onze mutualiteiten dus niet veel van de semi-intercommunales die nu zwaar onder vuur liggen. Naast hun kerntaken hebben ook die sexy nevenactiviteiten ontwikkeld.

In tijden waar de roep om transparantie en verandering regeren, moeten ziekenfondsen oppassen dat ze hun bestaansreden en verworven rechten niet als te vanzelfsprekend gaan beschouwen. Ze moeten zich meer dan ooit in vraag durven stellen, nog meer moderniseren en inzage in hun rekeningen geven. Zo niet zullen sommigen hen blijven afschilderen als duur, inefficiënt, overbodig, verstard en verzuild. Ze dreigen ook hun fantastische jeugdvakanties te moeten stopzetten, al behoort preventie tot hun takenpakket en hebben die vakanties zonder twijfel een positieve invloed op de ontwikkeling van die 50.000 jongeren.

Mag een ziekenfonds ruimer gaan dan zijn kerntaken? Dat is de hamvraag. Deze discussie uit de weg gaan zal de vraag naar privatisering alleen maar versterken. In Nederland weten ze daar alles van. De privatisering (2006) heeft de zorgmarkt daar aanzienlijk goedkoper gemaakt. Maar niet voor de burger. Die betaalt meer en is de zoektocht naar de juiste zorgpolis hartstikke beu.