Vroeger het walhalla waar iedereen binnen wilde, nu aan rand van afgrond: hoe is het zover kunnen komen met Makro?

De Duitse distributiegroep Metro zou zich willen terugtrekken uit België en India, Metro zou de 17 Belgische Metro- en Makro-winkels willen sluiten: vrolijk wordt het personeel niet van de geruchten die voorbije weken circuleerden. Gisteren waren er speculaties dat er duidelijkheid zou komen op een beleggersdag van het moederbedrijf, maar ook daar kwam niks van in huis. CEO Steffen Greubel hield het op de passe-partoutmededeling dat "we ons portfolio constant evalueren". 

De Makro-winkels zitten al jaren in de hoek waar de klappen vallen, bevestigde Gino Van Ossel, professor retailmanagement aan de Vlerick Business School, gisteren in "De wereld vandaag" op Radio 1. In het boekjaar 2019-2020 zat de Belgische poot 44 miljoen euro in het rood op een omzet van 714 miljoen euro. Het jaar daarvoor verloor het bedrijf in ons land 67 miljoen euro. 

"Het gaat ook niet goed met Metro, maar dat is eerder tijdelijk. Als je een groothandel bent die levert aan de horeca, die het moeilijk heeft in volle coronatijden, heb je daar ook last van. Maar bij Makro is het probleem structureel." Zowel bij de klanten als bij de concurrentie is er de voorbije decennia bijzonder veel veranderd, merkt hij op.

Makro landde in België in 1970 als groothandel, vertelt Van Ossel. "Dat was toen een winkel waar je alles vond. Dat was een walhalla als je er binnen kon geraken om te gaan shoppen. Je kon daar enkel binnen met een kaart, maar toen kreeg je die alleen als je een 'rechtspersoon' was. De slimme Belg kende altijd wel iemand die een café had of in een sportclub zat en geraakte altijd wel binnen."

"Als je voor professionelen verkoopt, bied je de grote verpakkingen aan, zoals de grote potten mayonaise die ze in de frituur hebben. Dat was allemaal spotgoedkoop voor consumenten. Voor hen was dat zo bijzonder dat zij de moeite deden om aan een kaart te geraken en tot daar te rijden."

"En dat was essentieel voor die winkels: ze zijn heel groot, ze hebben heel veel klanten nodig. Dat werkt enkel als die klant bereid is om van ver te komen. En de klanten deden dat. Wijnegem Shopping Center bestond nog niet. Dat was een uitje. Je mocht maar met twee op een kaart, kinderen mochten niet binnen, er was een kinderopvang voorzien. De jaren 70 en 80 waren de hoogdagen voor Makro."

Maar er is heel veel veranderd sindsdien, weet Van Ossel "Gezinnen zijn kleiner geworden. Waar mama en papa het destijds niet erg vonden om 4 flessen shampoo tegelijk te kopen of een hele grote pot mayonaise, zijn er nu meer alleenstaanden dan gezinnen met kinderen. Die zien die grote verpakkingen niet zitten."

"Ook is het aantal kruidenierswinkels en cafés gedaald, dus die professionele klanten verlies je. Daarnaast willen steeds meer restaurants aan huis beleverd worden. Daarom zijn ook de Metro-winkels geïntroduceerd in België, enkel voor de horeca. Maar daardoor gaan er natuurlijk nog minder mensen naar die gewone Makro-winkels."

Van Ossel zegt van wel. "Colruyt is altijd maar groter geworden en die garanderen de laagste prijzen. Vandaag is Makro nog altijd een goedkope winkel, maar de ketchup is daar echt niet goedkoper dan bij Colruyt. Waarom zou ik dan een half uur gaan rijden tot in die winkel, waar ik dan heel lang moet rondlopen? Je hoort al het verschil - 'mocht' rondlopen versus 'moet' rondlopen."

"Makro was ook bekend voor spotgoedkope aanbiedingen in de non-food. Veel mensen gingen daar vroeger hun ski- of sportmateriaal halen. Maar vanaf het jaar 2000 zijn er ook een aantal grote speciaalzaken bijgekomen, zoals een Decathlon. Die bieden ook skimateriaal aan, goedkoper bovendien. Of Media Markt, die ook veel tv's en aanbiedingen hebben. En bovendien: er zijn veel meer winkels van Media Markt of Decathlon dan van Makro."

Misschien wacht het moederbedrijf tot er een koper is voor de winkels, oppert Van Ossel. "Maar die panden zijn heel groot. Dat soort grote winkels gaat steeds minder op zoek naar zulke panden. Kijk naar Ikea: die gingen nog twee grote winkels openen in België, maar hebben uiteindelijk beslist om dat toch niet te doen."

"Je hoort soms ook de naam van Jumbo circuleren, die in Nederland grote winkels hebben. Maar sorry, zo'n Jumbo past 8 of 10 keer in de grootste Makro's. Dus die gaan dat zeker niet in hun eentje doen."

"Dus het is maar de vraag wie daarin geïnteresseerd is. En als er interesse is, bijvoorbeeld van bouwmarkten of doe-het-zelfzaken, gaan die dan ook geïnteresseerd zijn om het personeel over te nemen?" Of moeten de winkels omgevormd worden tot een soort minishoppingcenters? "Ook dat is voor het personeel slecht nieuws. En niet al die gebouwen zijn vergund om dat te doen: het zijn groothandels en sommige liggen op een industrieterrein waar dat zelfs niet mag."

"Ik denk dat dat een heel moeilijk verhaal is", zegt Van Ossel. "Je voelt bij iedereen, ook bij personeel en de vakbonden, de vraag: hoe krijg je dit opgelost? Want het management heeft wel degelijk al vanalles gedaan: elke consument krijgt een kaart, je mag met meer volk binnen, ... Ik denk dat dit verhaal op een bepaald ogenblik eindigt. We weten alleen niet precies wanneer."