OVAM haalt uit naar eigen minister Demir: ‘Verklaringen zijn zonder enige feitelijke grondslag’

Huidig minister van Leefmilieu Demir verscheen afgelopen maandag in de afsluitende hoorzitting van de PFOS-onderzoekscommissie. Daarin had ze het onder meer over een “systeemfalen”. Demir verklaarde onder meer dat haar eigen administratie, afvalstoffenmaatschappij OVAM, niet alle documenten volledig en tijdig had overgemaakt. Hoewel al veel eerder duidelijk was dat er zich in de omgeving van de 3M-fabriek in Zwijndrecht PFOS bevond, werd de vervuiling pas sinds afgelopen voorjaar ernstig genomen.

OVAM pikt de verwijten niet en stuurde gisteren een aangetekende brief aan commissievoorzitter Anaf “om formeel te protesteren tegen gegeven voorstelling van zaken”. Via een omweg belandde de brief, gedateerd op 26 januari, ook op onze redactie. Hij werd ondertekend door topvrouw Henny De Baets en enkele OVAM-toppers, die allen eerder zelf door de commissie waren opgeroepen. “De verklaringen van de minister zijn volstrekt zonder enige feitelijke grondslag”, schrijven ze. Harde taal van Demirs eigen topambtenaar. 

Verklaringen op drie punten ontkrachten

Concreet wil OVAM de verklaringen van Demir op drie verschillende punten ontkrachten. Zo weerlegt de organisatie met klem het rapport van toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven) te hebben achtergehouden of onvolledig te hebben doorgestuurd. In dat rapport uit 2017 werd een risico-inschatting voor omwonenden gemaakt, met onder meer de aanbeveling geen eieren te eten van kippen uit eigen tuin. Van zodra de minister naar het rapport vroeg in 2021, kreeg ze dat, klinkt het. 

Een tweede element: dat het Agentschap Zorg niet voor 2021 werd verwittigd, komt omdat er lang vanuit gegaan werd dat er geen risico voor de mens was. Niet uit onwil van OVAM, zoals Demir suggereerde. Tot slot: dat er geen bijkomend onderzoek kwam in 2017, toen de vervuiling op het hoogste politieke niveau werd besproken, kwam net omdat de politiek geen verdere initiatieven nam. OVAM claimt al het nodige te hebben gedaan, in tegenstelling tot wat Demir zei. Om haar punt te bewijzen bouwt OVAM een argumentatie op van vijf pagina’s in de brief.

Het zit er al langer bovenarms op tussen De Baets en Demir. Al van bij het uitbreken van het schandaal wijst de minister met een beschuldigende vinger naar haar administratie. Via de aangetekende brief bijt die nu formeel van zich af. Het is overigens niet de eerste aangetekende brief die OVAM stuurt om verklaringen van andere getuigen aan te vullen of tegen te spreken. De Baets gaat later dit jaar met pensioen en heeft weinig te verliezen.

Voorzitter Anaf zal de brief komende maandag binnen de commissie bespreken en wil er voorlopig nog geen conclusies aan verbinden. Demir reageert fel. “De stelling dat ik zelf om een onderzoekscommissie vroeg om ze vervolgens voor te liegen, is amusant mocht ze niet zo droevig zijn", zegt ze. “Het is hemeltergend gezien de lange staat van dienst van mevrouw De Baets, dat ze nog altijd niet wil inzien dat het dossier van 3M op een andere manier aangepakt had moeten worden.” Ze zegt ter beschikking te staan voor een eventuele confrontatie.