Poetin aan Macron: "Westen houdt geen rekening met ons belang, maar we zetten dialoog voort"
Een telefoongesprek tussen de Franse president Emmanuel Macron en zijn Russische collega Vladimir Poetin heeft bestaande standpunten bevestigd. Poetin vindt dat het Westen geen rekening houdt met zijn veiligheidsbelangen, maar wil de dialoog voortzetten. Eerder had de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov ontkend dat zijn land een oorlog met Oekraïne wil, maar tegelijk herhaalt hij dat Moskou niet zal toestaan dat zijn belangen geschaad worden.
De spanningen rond Oekraïne blijven ook vandaag onverminderd aanhouden, net als de diplomatieke contacten daarover. Een telefoongesprek tussen de presidenten Macron en Poetin vanmiddag heeft ook geen doorbraak opgeleverd.
Na afloop deelde het Kremlin mee dat "het Westen geen rekening houdt met onze fundamentele belangen". Toch zal president Poetin de westerse antwoorden op zijn eisen blijven bestuderen vooraleer een beslissing te nemen over verdere stappen. Dat ligt in de lijn van eerdere verklaringen van zijn woordvoerder Dimitri Peskov en zijn minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov.
Het Elysée vat in een mededeling het gesprek als volgt samen: Macron en Poetin zijn het eens over de noodzaak van een de-escalatie van de spanning. President Macron heeft Poetin gevraagd om "de soevereiniteit van zijn buurlanden te respecteren" en zegt dat Frankrijk op dat vlak solidair is met Oekraïne.
In "De wereld vandaag" op Radio 1 zei professor Rechtsgeschiedenis aan de VUB Frederik Dhondt dat Macron geen wig zal laten drijven tussen Europa en de VS. Traditioneel heeft Frankrijk relaties met iedereen en onder president Charles de Gaulle stond op het zijn autonomie tussen oost en west. Dat is nu wel anders geworden, aldus Dhondt. Parijs bemiddelt, maar staat ook achter de internationale rechtsorde en die heeft Rusland geschonden door de bezetting van de Krim in 2014. De uiterst-rechtse presidentskandidaten Le Pen en Zemmour en de uiterst-linkse Mélanchon zijn dan wel meer pro-Russisch, de publieke opinie lijkt het buitenlands beleid van Macron te steunen, aldus professor Dhondt.
President Macron belt met president Poetin over Oekraïne: wat kan hij betekenen als bemiddelaar?
Minister Lavrov: "Wij willen geen oorlog, maar..."
"Wij willen geen oorlog", zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov eerder vandaag, maar hij herhaalde ook "dat zijn land niet zal toelaten dat de belangen of veiligheid geschaad worden".
"Als het van Rusland afhangt, komt er geen oorlog", zegt de Russische minister Lavrov:
Lavrov verweet het Westen dat het niet flexibel is: "Als zij hun standpunten niet aanpassen, zullen wij dat ook niet doen. En in dat geval zie ik geen ruimte voor een compromis". Hij vindt het wel positief dat het Westen wil praten over een beperking van raketten voor de middellange afstand, militaire oefeningen, en afspraken om de kans op botsingen tussen vliegtuigen en schepen te verminderen. (Lees verder onder de foto).
Rusland kan wel op steun rekenen vanuit buurland Wit-Rusland. Russische troepen houden daar militaire oefeningen samen met Wit-Russische soldaten. Omdat Wit-Rusland ten noorden ligt van Oekraïne bekijkt het Westen die Russische militaire aanwezigheid daar als een mogelijke springplank voor een inval in Oekraïne.
De Wit-Russische leider Aleksander Loekasjenko ziet dat anders: hij denkt niet dat er een oorlog zal komen, maar als Rusland wordt aangevallen, zal hij dat land mee verdedigen of omgekeerd, dreigde Loekasjenko. Die staat zelf op ramkoers met het Westen na zijn erg omstreden "herverkiezing" vorig jaar en door de steun van het Westen aan de democratische protestbeweging in Wit-Rusland.
NAVO bereid om meer troepen naar Oost-Europa te sturen
NAVO-topman Jens Stoltenberg zegt intussen dat de alliantie bereid is om meer troepen naar de Oost-Europese lidstaten te sturen als antwoord op de Russische militaire aanwezigheid in Wit-Rusland. Daar zijn nu duizenden gevechtsklare Russische soldaten met raketten en vliegtuigen, aldus Stoltenberg.
Hongarije en Slovakije praten met de NAVO over bijkomende troepen. Eerder waren er al Amerikaanse en Deense jachtvliegtuigen gestationeerd in Litouwen en Estland, en Roemenië is bereid om extra Franse troepen binnen te laten. Hongarije, Slovakije en Roemenië grenzen niet aan Rusland, maar wel aan Oekraïne. Frankrijk ontplooit ook marineschepen in de Zwarte Zee, net als Spanje dat vliegtuigen zou sturen naar Bulgarije.
VS zoekt aardgas voor Europa
In een gemeenschappelijke Amerikaans-Europese verklaring kaarten de VS en de EU de aardgasleveringen aan. Beiden vrezen dat Rusland -een belangrijk leverancier van gas aan Europa- de leveringen zou onderbreken als drukmiddel.
Amerika heeft als alternatieve leverancier al gas aan de EU geleverd en zoekt nu naar andere bronnen. Daarbij wordt gepraat met de Golfstaat Qatar, met Saudi-Arabië, Algerije en Noorwegen. De Kaukasische republiek Azerbeidzjan is bereid om extra gas te leveren aan Europa via een pijpleiding doorheen Georgië, Turkije, Griekenland en Italië. Langs daar zou ook uit Turkmenistan kunnen ingevoerd worden.
Probleem is dat die vaak langetermijncontracten hebben en hun gas dus al beloofd hebben aan staten in het Verre Oosten. Omdat de nood aan gas in Azië nu minder is dan gewoonlijk, zou een deel van die bevoorrading naar Europa kunnen worden afgeleid.
Spanning aan Oekraïens-Russische grens: een woordje uitleg
Rusland heeft de voorbije weken tienduizenden soldaten samengebracht aan de grens met Oekraïne. Het Westen ziet dat als een vorm van agressie en vreest dat de Russische president Poetin Oekraïne wil binnenvallen.
Maar voor Poetin gaat het om een verdedigingsstrategie, omdat Rusland zich bedreigd voelt door de NAVO, het westerse militaire bondgenootschap dat de voorbije jaren alsmaar verder is uitgebreid naar het oosten, inclusief landen die voorheen tot de Russische invloedssfeer behoorden.
Rusland vraagt nu schriftelijke garanties aan de NAVO dat landen als Oekraïne en Georgië nooit zullen toetreden terwijl ze die belofte wel kregen op een NAVO-top in 2008. Moskou wil ook dat de NAVO zich terugtrekt uit alle nieuwe lidstaten zoals Polen of de Baltische staten.
Er wordt al geruime tijd op verschillende niveaus druk diplomatiek overleg gepleegd tussen het Westen en Rusland om het conflict niet te laten escaleren. De NAVO is bereid om over Russische gevoeligheden te praten, zoals ontwapening in Europa, maar benadrukt dat Rusland niet kan bepalen wie wel of niet lid kan worden van het bondgenootschap.
Gaan we naar een militaire confrontatie op het Europese continent met als inzet Oekraïne? Poetin lijkt de sleutel in handen te hebben. Hij bepaalt uiteindelijk hoe ver Rusland wil gaan om zijn zin te krijgen. Het Westen waarschuwt dat Rusland zware sancties staan te wachten mocht het overgaan tot een militaire escalatie.