Congo veroordeelt 51 mensen tot de doodstraf voor moord op VN-experts, nabestaanden blijven met vragen zitten
Een Congolese militaire rechtbank in Kananga, in de centrale provincie Kasaï, heeft 51 mensen veroordeeld tot de doodstraf. Het proces behandelde de moord op twee buitenlandse medewerkers van de Verenigde Naties in 2017. Zij onderzochten geweld tussen regeringstroepen en opstandige milities in Kasaï. Maar nabestaanden van de twee slachtoffers zeggen dat de echte verantwoordelijken niet zijn gestraft in dit proces.
De executie van de twee VN-experts in 2017 in de opstandige regio Kasai schokte destijds de diplomatieke wereld en de internationale hulpverleningsorganisaties.
De Amerikaan Michael Sharp en de Zweeds-Canadese Zaida Catalán verdwenen toen ze in opdracht van de VN onderzoek deden naar geweld tussen regeringstroepen en opstandige gewapende groepen in Kasaï. Bij dat bloedige conflict vielen ruim 3.000 doden en moesten tienduizenden mensen op de vlucht.
In maart 2017 werden de slachtoffers langs de weg tegengehouden door een groep gewapende mannen, in een veld weggeleid en terechtgesteld. Hun lichamen werden enkele weken later teruggevonden, Catalán bleek onthoofd.
De Congolese overheid legde de schuld in eerste instantie bij de Kamuina Nsapu-militie. Die zou gehandeld hebben uit wraak tegen de VN, die ze verweet niet te hebben ingegrepen in het conflict. Eerst werd gezegd dat er geen leden van het Congolese leger betrokken waren, maar later werden toch een kolonel en enkele militairen opgepakt die zich aan de zijde van de militie zouden hebben geschaard.
Kolonel krijgt tien jaar
Het proces tegen de vele betrokkenen, van wie er nog 22 voortvluchtig zijn, vergde ruim vier jaar. De aanklagers van het hof in Kananga eisten tegen 51 van de 54 beschuldigden uiteindelijk de doodstraf. Die wordt in Congo vaak opgelegd in moordzaken maar in de praktijk betekent dat sinds 2003 gewoonlijk levenslange gevangenisstraf.
Naast leden van de militie zijn uiteindelijk ook de legerkolonel en een lid van de Congolese immigratiedienst veroordeeld. Hij ontmoette Catalán en Sharp nog de dag voor hun executie. De kolonel kreeg tien jaar. Twee anderen werden vrijgesproken. De veroordeelden kunnen nog beroep aantekenen bij het Militair Hooggerechtshof in hoofdstad Kinshasa.
"Echte verantwoordelijken nog niet gevat"
Cataláns zus, Elisabeth Morseby, denkt dat er nog veel verantwoordelijken de dans zijn ontsprongen. De veroordeling van de kolonel dient als excuus om anderen te beschermen, zegt ze. "Om de echte waarheid te achterhalen zullen alle verdachten, ook degenen die hoger op de ladder staan, ondervraagd moeten worden. Dat is nog niet gebeurd", zegt ze.
Sharps moeder is tevreden dat sommige van de schuldigen zijn veroordeeld, maar vraagt zich af wie de orders gaf. "Dat moet toch iemand met een hogere positie geweest zijn", denkt ze. "We wachten hoe het nu verder evolueert." De aanklagers zeiden eerder dat ze werken met al het beschikbare bewijsmateriaal.