Ons land bestelt 3,9 miljoen vaccins tegen omikronvariant. Heeft dat nog wel zin?

“Nee”, zegt professor Dirk Ramaekers, hoofd van de Taskforce Vaccinatie. “Maar dat is ook niet de bedoeling. Laten we om te beginnen eerst al afwachten of dit vaccin beter werkt dan de huidige. Je hoopt dat altijd en het zou ook logisch zijn, maar de klinische studies zijn nog maar net begonnen.”

Pfizer en BioNTech hebben inderdaad pas dinsdag aangekondigd dat ze begonnen zijn met het testen van een omikron-specifiek COVID-19-vaccin bij gezonde volwassenen. Die klinische studie gebeurt bij ruim 1.400 mensen, verdeeld in drie groepen. De ene groep bevat mensen die zijn gevaccineerd met twee doses van het huidige vaccin en die een of twee doses van het nieuwe omikron-vaccin zullen krijgen. Een andere groep degenen die gevaccineerd en geboost zijn met het Pfizer-BioNTech-vaccin en die een vierde dosis van het bestaande vaccin of een dosis van de omikroninjectie zullen krijgen. 

De laatste groep zijn niet-gevaccineerden die drie doses van het omikronvaccin zullen krijgen. Aan de hand van de resultaten kunnen onderzoekers de vergelijking maken tussen mensen die momenteel gevaccineerd zijn en die één of twee doses van het omikronvaccin krijgen en zij die een boost hebben gekregen met het huidige vaccin en daarbovenop één dosis van het omikronvaccin krijgen.

“Indien het variant-specifieke vaccin voordelen heeft en goedgekeurd wordt, dan zullen we het later op het jaar inzetten als booster”, zegt Ramaekers. “Eerst voor immuungecompromitteerden en de meest kwetsbaren. De rest van de bevolking volgt dan in het najaar.”

Zal dat nog nodig zijn? Sommigen zeggen dat er na omikron niets meer zal komen.

“Ik zou zeggen, des te beter in dat geval. Maar dit staat lang niet vast. Omikron is een ‘raar beestje’. Je kan het krijgen kort na een besmetting met delta, je kan — zo leert recent Deens onderzoek — zelfs kort na elkaar besmet worden met twee verschillende subvarianten van omikron. Het is dus beter het zekere voor het onzekere te nemen.”

Is 3,9 miljoen dosissen dan niet wat weinig, in het geval de hele bevolking zo’n prik moet krijgen?

“Dat is net als het antwoord op de vraag of er nog iets komt na omikron: daarvoor moet je over glazen bol beschikken”, zegt Dirk Ramaekers. “In augustus vorig jaar hadden we voor het eerst meer leveringen dan we nodig hadden. Sindsdien is het een continu afwegen: niet te veel bestellen, maar ook niet te weinig. En toch liever te veel dan te weinig. Wat teveel is, gaat via het Covax-programma naar de ontwikkelingslanden. Wij hebben zo al negen miljoen dosissen gedoneerd. In sommige van die landen verlopen de inentingsprogramma’s erg goed, elders is het redelijk moeilijk.”

De prijs van het aangepaste vaccin ligt “in dezelfde grootte-orde als wat al bekend is”. Dankzij een blunder van staatssecretaris voor begroting Eva De Bleeker lekte uit dat de eerste bestellingen van Pfizer/BioNTech 12 euro per dosis kostten. In augustus 2021 berichtte de Financial Times dat de prijs verhoogd werd tot 19,5 euro. “De prijs van het vaccin is niet grootste kost, wel de hele organisatie,” zegt Dirk Ramaekers. “Wat niet wil zeggen dat ik achter de prijs per dosis sta.”