▶ ‘Het spijt me en ik zal het oplossen’: Brits premier Boris Johnson is volgens rapport ‘gefaald in leiderschap’

▶ Bekijk hier de volledige verklaring van Boris Johnson:

Premier Johnson begon zijn verklaring in het parlement met een verontschuldiging. “Sorry. Sorry voor de dingen die we verkeerd deden.” Maar sorry zeggen, is niet genoeg, aldus Johnson. “We moeten hiervan leren.”

Johnson is niet van plan op te stappen als premier. Wel wil hij hervormingen doorvoeren in Downing Street en zijn kabinet. “Ik begrijp de woede van de mensen. Ik begrijp het, en ik zal het oplossen.”

De premier kondigde enkele maatregelen aan, zoals het herzien van de gedragsregels voor ambtenaren, maar wees in zijn verklaring vooral op wat zijn regering verwezenlijkt heeft, zoals de brexit. “Ik weet wat de belangrijkste vraag is, het is of deze regering nog vertrouwen verdient. Ik zeg: ja, u kunt ons vertrouwen. We hebben aangetoond dat we dingen hebben verwezenlijkt die mensen onmogelijk achtten.”

‘Gefaald in leiderschap en oordeel’

De verklaring van Johnson volgde nadat eerder vandaag het rapport van topambtenaar Sue Gray over ‘Partygate’ gepubliceerd werd. Gray had van de premier zelf de opdracht gekregen om onderzoek te doen naar vermeende overtredingen tijdens de lockdowns.

Johnsons leiderschap heeft gebreken vertoond, staat in het rapport dat twaalf bladzijden telt. Het kabinet van de Britse premier en Downing Street hebben op verschillende momenten “gefaald in hun leiderschap en oordeel”. Het gedrag van de medewerkers is niet te rechtvaardigen en er moeten lessen worden getrokken die de regering onmiddellijk moet toepassen.

Volgens het rapport hadden meerdere bijeenkomsten van Brits overheidspersoneel in en rond de ambtswoning van premier Boris Johnson niet mogen plaatsvinden. “Tegen de achtergrond van de pandemie, toen de regering burgers verregaande beperkingen oplegde, is een deel van het gedrag rond deze bijeenkomsten moeilijk te rechtvaardigen”, valt in het rapport te lezen. Gray schrijft dat de mensen “in het hart van de overheid” maling hadden aan de normen die van hen verwacht mogen worden.

Het is een hard oordeel over het leiderschap van Boris Johnson, al stelt Gray nergens expliciet dat hij het parlement heeft voorgelogen. Het rapport is niet volledig openbaar gemaakt omdat de Londense politie ook onderzoek doet naar de bijeenkomsten. Die heeft gevraagd details uit het rapport van Gray achter te houden zodat het politieonderzoek onbevooroordeeld kan plaatsvinden. 

Parlementsleden vragen ontslag

Tijdens het debat dat volgde na Johnsons verklaring, vroegen verschillende parlementsleden aan de premier om op te stappen. Onder hen Labour-voorzitter Angela Rayner: “Boris Johnson moet gaan. Het is verschrikkelijk en verbazingwekkend. Het is niet eens het volledige rapport, het ergste hebben we nog niet gelezen.”

Labour-leider Keir Starmer: “Door zijn eigen regels routinematig te overtreden, toonde de eerste minister zich onbekwaam. Nu valt hij terug op zijn gewoonlijke uitvlucht: het is iedereens schuld, behalve de zijne. Zij gaan, hij blijft. Eerste minister, de Britten zijn geen idioten, ze hebben er nooit een woord van geloofd. Ze vinden dat de eerste minister het enige juiste moet doen: opstappen. Maar natuurlijk zal hij dat niet doen, want hij is een man zonder schaamte.”

Ook oud-premier Theresa May haalde scherp uit naar haar partijgenoot en opvolger: “Of hij heeft de regels niet gelezen, of hij snapt ze niet, of hij denkt dat ze niet gelden voor Downing Street. Welk van de drie is het?”

Onder vuur

Johnson ligt vanwege partygate zwaar onder vuur, ook binnen zijn eigen Conservatieve Partij. Het is de vraag of hij na de publicatie van Grays bevindingen nog als regeringsleider kan aanblijven. Het wordt Johnson zeer kwalijk genomen dat hij en zijn medewerkers zich meermaals niet aan strenge coronaregels zouden hebben gehouden, terwijl die wel voor de rest van het land golden. Hij heeft naar eigen zeggen geen wet overtreden en is zelf niet van plan af te treden. 

Wel bood hij al verschillende keren excuses aan voor de gebeurtenissen en de indruk die die gewekt hebben, ook al had hij het steeds over 'werkbijeenkomsten’. Zo werden twee feestjes op de vooravond van de begrafenis van de vorig jaar overleden prins Philip hem bijzonder kwalijk genomen. Over een ander feestje zei Johnson dan weer dat niemand hem gezegd had dat de bijeenkomst “tegen de regels was”. Dat excuus werd op hoongelach onthaald aangezien zijn regering de regels zelf had gemaakt.

De mogelijke misstanden kwamen in de afgelopen maanden via Britse media aan het licht. Johnson was voor zover bekend bij enkele ‘sociale bijeenkomsten’ op Downing Street 10. Dat is niet alleen de plek waar de premier woont en werkt, maar ook waar vele andere overheidsmedewerkers hun kantoor hebben.