Btw-verlaging op elektriciteit en premie van 100 euro: zo pakt de regering de hoge energiefacturen aan
De topministers van de federale regering hebben na uren vergaderen een akkoord bereikt over maatregelen die de torenhoge energiefacturen moeten milderen. Het gaat om een combinatie van ingrepen die vanaf 1 maart effect moeten hebben. Kostprijs: ruim een miljard euro.
"Ik denk dat we een goed akkoord hebben." Daarop hield vicepremier en minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke (Vooruit) het bij het buitenkomen, vannacht om half 3. Het akkoord bevat dan ook - zoals gebruikelijk - elementen van de voorstellen van de verschillende Vivaldi-partijen:
- Zo komt er een verlaging van de btw van 21 procent naar 6 procent op elektriciteit. Die verlaging wordt voorlopig beperkt in de tijd tot vier maanden. Ze zal gelden vanaf 1 maart tot 30 juni. CD&V, Vooruit en Groen waren de voorbije dagen de pleitbezorgers van een belastingverlaging. Voor een gemiddeld gezin komt dat neer op een besparing van 65 euro. Voor gas blijft 21 procent btw gelden.
- Er komt ook een verwarmingspremie van 100 euro per aansluiting. Dat was de oplossing waar Open VLD op inzette. Dankzij die premie is er ook een tegemoetkoming voor wie op gas of stookolie verwarmt. De premie kan normaal snel worden verrekend via de voorschotfactuur voor energie.
- Verder wordt er nog gewerkt aan de hervorming van de accijnzen, eventueel met een cliquetsysteem. Dat systeem laat toe dat de accijnzen stijgen zodra de brandstofprijzen onder een bepaald niveau dalen, en omgekeerd. Op die manier is de consument beschermd bij een stijging van de prijzen, maar wordt het verlies aan inkomsten voor de overheid beperkt zodra de prijzen stevig zakken. Tegen de begrotingscontrole van 1 maart moeten de bevoegde ministers van Financiën en Energie, Vincent Van Peteghem (CD&V) en Tinne Van der Straeten (Groen), een voorstel uitwerken.
- Het sociaal tarief, dat voor ongeveer een miljoen gezinnen het goedkoopste energietarief waarborgt, wordt verlengd tot 30 juni.
1,1 miljard euro
Alle maatregelen samen kosten 1,1 miljard euro. Dat is meer dan de meeropbrengst op btw door de hoge energieprijzen, die zo'n 550 à 600 miljoen euro bedraagt. "We geven daarmee een duidelijk signaal", zegt minister Van Peteghem. "We geven de meeropbrengsten die we ontvangen door die hogere energiefactuur integraal terug aan onze gezinnen." Dat beaamt ook premier De Croo: "We willen de koopkracht van de mensen beschermen en versterken op een moeilijk moment."
Intussen wordt er verder gewerkt aan een "diepere hervorming van de energiefactuur", zo bevestigen ministers Van Peteghem en Van der Straeten. "We willen bekijken hoe we structureel kunnen omgaan met prijsstijgingen: hoe kunnen de accijnzen dienen als schokdemper en regelaar op die factuur?"
Wekenlange discussie ging aan akkoord vooraf
Omdat de energieprijzen al maanden stijgen, waren maatregelen onvermijdelijk geworden. Voor sommigen is de factuur verdubbeld of zelfs verdrievoudigd. Daarom had de federale regering vorig jaar het sociaal tarief uitgebreid, zodat 1 op de 5 gezinnen hun factuur enigszins zagen milderen.
Vorige maand bleek dat dat niet voldoende zou zijn omdat ook de lagere middenklasse moeite krijgt om de hoge facturen te betalen. Daarop legde minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) een voorstel op tafel om de btw op gas en elektriciteit tijdelijk te verlagen van 21 naar 6 procent. Daarmee plaatste hij zijn partij op de lijn van coalitiepartner Vooruit. Ook Groen was daar voorstander van. Maar Open VLD was een koele minnaar van een btw-verlaging en een pleitbezorger voor een energiepremie, waardoor een akkoord lang uitbleef.
Bekijk hieronder de persconferentie met toelichting door politiek journalist Bart Verhulst en energie-expert Luc Pauwels in VRT NWS Live:
Moeizame gesprekken
De onderhandelingen van vannacht verliepen aanvankelijk erg moeizaam, zo vertelt Wetstraatjournalist Johny Vansevenant in "De ochtend" op Radio 1. "Urenlang kreeg ik berichten met de boodschap dat het 'muurvast zit' en dat 'iedereen bij zijn eigen standpunt blijft'."
Maar tegelijk waren er geen signalen dat ze zouden stoppen, merkt hij op. "Woensdagochtend zouden 3 ministers naar het Midden-Oosten vertrekken met de koning en vanaf vandaag moest de verlenging van het sociaal tarief geregeld zijn, want consumenten moeten twee maanden op voorhand een brief krijgen als dat niet verlengd wordt. Iedereen maakte ook de analyse dat de premier donderdag tijdens het vragenuurtje in de Kamer afgeslacht zou worden als hij voor de vierde keer op rij moest zeggen dat er geen akkoord was. Ze moesten dus wel slagen vannacht." Om kwart over 2 vannacht bleken de plooien gladgestreken.
Iedereen maakte de analyse dat de premier in de Kamer afgeslacht zou worden als hij voor de vierde keer op rij moest zeggen dat er geen akkoord was
Vansevenant ziet aan het akkoord dat "iedereen een beetje zijn zin heeft gekregen". "CD&V, Vooruit en Groen wilden een btw-verlaging. Ze hebben er een gekregen, voor vier maanden, maar alleen op elektriciteit. Open VLD wilde een premie van 100 euro voor iedereen. Die hebben ze binnengehaald, maar ze moesten wel een btw-verlaging slikken." Groen-minister van Energie Tinne Vanderstraeten had zelf geopperd om de btw alleen voor elektriciteit te verlagen en niet voor gas, omdat dat een fossiele brandstof is.
"Gemiddeld levert die btw-verlaging een gezin zo'n 65 euro op", rekent Vansevenant uit. "En dan is er die premie van 100 euro. Dus in totaal spreek je over 165 euro. Er wordt mij verteld dat dat te vergelijken is met de maatregelen die in Oostenrijk genomen zijn."