‘Mijn volgende droom is astronaut worden’: Zara Rutherford (19) na haar solovlucht rond de wereld

Zara Rutherford vertrok in augustus 2021 vanop de luchthaven Kortrijk-Wevelgem en landde daar vijf maanden later, na tussenstops in meer dan 50 landen op 5 continenten en met meer dan 50.000 kilometer op de teller opnieuw op woensdag 20 januari. Haar grootste ambitie? De genderkloof verkleinen. “Ik wil vrouwen aanmoedigen om piloot te worden of STEM-richtingen te studeren”, vertelt ze een week na haar thuiskomst. Haar wereldrecord is daar het voorbeeld van. De vorige vrouwelijke recordhoudster, Shaesta Waiz, was 30 jaar op moment van haar soloreis. Zara heeft het verschil met de jongste man die solo rond de wereld vloog kunnen verkleinen van 11 naar 1 jaar.

Eerst maar even een beleefdheidsvraag. Hoe gaat het met u na die lange reis?

Zara Rutherford: (glimlacht) “Goed, dank je. Ik ben zeer blij terug thuis te zijn en om mijn familie weer te zien. Het meest bizarre op dit moment is dat voor het eerst in maanden mijn leven niet meer door het weer wordt gecontroleerd. Ik kan opstaan, zien dat het slecht weer is en ik hoef me daar geen zorgen over te maken.”

Waarom wil iemand solo rond de wereld vliegen? 

“Ik heb er eigenlijk mijn hele leven van gedroomd om rond de wereld te vliegen. Ik dacht gewoon dat het nooit mogelijk zou zijn. Ik dacht altijd dat het te gevaarlijk, te moeilijk en te duur was. Toen ik vorig jaar aan het afstuderen was, dacht ik: nu heb ik eindelijk tijd voor mijn plan. Ik wou een sabbatical tussen middelbaar en universiteit plannen. Ik heb nagedacht over de route, heb het aan mijn ouders verteld en ben op zoek gegaan naar sponsors. Dat was nog het moeilijkste onderdeel en heeft ook vrij lang geduurd. Uiteindelijk ben ik met een Bulgaars webhostingbedrijf (ICDSoft, ERA) in contact gekomen. Zij waren mijn eerste grote sponsor. Vervolgens ben ik dan in augustus vertrokken.”

“Met mijn plannen voor mijn solovlucht merkte ik opeens dat ik veel media-aandacht kreeg. Toen dacht ik: ik kan die gebruiken om meer meisjes te betrekken en proberen aan te moedigen om te beginnen vliegen en in de luchtvaart- en STEM-sectoren te gaan werken. Op dit moment is slechts 5 procent van de commerciële piloten vrouw. Slechts 15 procent van de computerwetenschappers is vrouw. Ik hoop dat het er in de toekomst meer zullen zijn.”

Was piloot worden altijd een droom? 

“Ja, maar niet zomaar piloot op commerciële vluchten. Ik wou kleine vliegtuigjes besturen. Ik droomde en droom er ook nog altijd van om astronaut te worden. Maar ook hier dacht ik weer dat dit nooit zou gebeuren. Het is pas nu, na mijn reis, dat ik denk: als ik met deze gedachte doorga, dan zal ook dat me ooit echt lukken. Ik mag niet blijven denken dat het te moeilijk is, want dan zal het nooit gebeuren. Nu denk ik: oké, ik doe mijn best om astronaut te worden en dan zien we wel waar ik ooit geraak.” 

Hoe bereidt u zich voor op zo’n vlucht? 

“Ik heb al mijn hele leven gevlogen. Mijn vader is een ferrypiloot. Hij brengt kleine vliegtuigjes over de Atlantische Oceaan. Als iemand uit Amerika bijvoorbeeld een vliegtuig uit Europa koopt of in Europa wil laten herstellen of omgekeerd, dan zorgt mijn vader voor het transport. Omdat het kleine vliegtuigjes zijn, kunnen die niet meteen over de Atlantische Oceaan vliegen. Ze moeten over Canada, Groenland en IJsland gaan en dan zo naar Europa. Met mijn vader heb ik ontzettend veel vluchten gedaan, dus ik heb wel ervaring met over de Atlantische Oceaan vliegen. Dat heeft me ontzettend hard geholpen.”

“Voor mij was het vliegen over Alaska en Siberië een unicum. Het was zeer koud toen ik daar was, maar het desolate landschap heeft me met stomheid geslagen. In België en Europa zijn er ontzettend veel mensen. Het is zeldzaam om in 2022 nog plaatsen op de wereld tegen te komen waar er enkel natuur is. Overal zie je mensen of een menselijk spoor. Al is het maar een wandelpad. Maar toen ik over Alaska en Siberië vloog zag ik in een omtrek van 1.000 kilometer niets. Geen dorpen, huizen of wegen, helemaal niets. Het was ontzettend mooi. Het was meteen ook een van mijn spannendste vluchten, want mocht er iets met de motor van het vliegtuig gebeuren, dan was ik ook zeer ver weg van een reddingsteam.”

U scheerde rakelings langs het Noord-Koreaanse luchtruim. Dat had ook goed fout kunnen lopen.

“Ik vloog van Rusland naar Zuid-Korea. Dat was een zeer lange vlucht. Mocht ik over Noord-Korea hebben kunnen vliegen, dan had het maar zo’n tweeën­half uur geduurd, maar nu was het een vlucht van zes uur. Halverwege moest ik over de oceaan vliegen. Op dat punt was ik twee uur verwijderd van Noord-Korea, drie uur van Japan, vier uur van Rusland en vier uur van Seoel. Dan hoop je heel hard dat er niets misgaat, maar op een gegeven moment begonnen er wolken op te zetten. Wolken zijn slecht nieuws. Ze zijn zeer gevaarlijk voor mijn ultralight vliegtuig. 

“Op dat moment moest ik afwegen wat ik zou doen. Zou ik toch niet over Noord-Korea vliegen? Of zou ik terug naar Rusland vliegen? Misschien verandert het weer ook daar op mijn terugweg. Of vlieg ik naar Japan? Daar had ik het weer niet gecheckt. Ik vroeg aan mijn team of het oké was om een klein hoekje door het Noord-Koreaanse luchtruim te vliegen, maar ze antwoordden mij onmiddellijk dat ik dat zeker niet mocht doen. Gelukkig trokken de wolken tegen dan weer op en was het uiteindelijk geen probleem om door te vliegen naar Seoel.”

Vertel eens wat meer over dat vliegtuigtype.

“Ultralight vliegtuigen kunnen niet door wolken vliegen en ook niet ’s nachts. Ik ben op zoek gegaan naar de beste optie en kwam uit bij een Slowaaks model (Shark Aero ultralight, ERA). Het is een zeer snel, zeer goed uitgerust en zeer veilig vliegtuig. Ik kan er 200 kilometer per uur mee vliegen. Er is een parachute voor het hele vliegtuig. Mocht mij iets overkomen, dan kan ik dat gebruiken om alsnog veilig te landen. Technisch gezien zouden dan de vleugels van het vliegtuig afvallen en blijft er een parachute over. Het vormde een back-up van een back-upplan, maar gaf me toch een veilig gevoel. Zo ben je dan toch meer op je gemak.”

“Het enige probleem was over water vliegen. Met de meeste vliegtuigen kun je wel vrij veilig op het water landen, maar de uitdaging is dan om niet te verdrinken. Je moet wachten op het reddingsteam, zorgen dat je warm blijft en hopen dat je niet verdrinkt. Boven water heeft een parachute minder effect, dus over de zee vliegen was altijd wat gevaarlijker.”

U heeft een ontmoeting gehad met Richard Branson, de oprichter van Virgin, op zijn privé-eiland. 

“Het was zijn dochter Holly Branson die met mij in contact was gekomen om me te melden dat ze me wilde helpen bij mijn solovlucht rond de wereld. Ze stelde ook voor dat Virgin sponsor zou worden. Ik was daar ontzettend blij mee. Toen ik in Florida was, moest ik naar Colombia vliegen, maar dat was onmogelijk zonder een tussenstop te maken. Richard Branson was toen op zijn privé-eiland in de Britse Maagdeneilanden en heeft me uitgenodigd voor een lunch. Het was zeer cool om hem te ontmoeten. Hij is naar de ruimte gevlogen en heeft de Atlantische Oceaan met een luchtballon overgestoken. Het was leuk om daarover te praten.”

Hoe zit het met voeding tijdens het vliegen? 

“Ik dronk eigenlijk niets in het vliegtuig en eten deed ik ook amper. Er is natuurlijk geen toilet en als je eet krijg je ook al snel dorst. Daarom at en dronk ik vooral voor en na mijn vluchten. Dat klinkt heftiger dan het is. De meeste vluchten duurden zo’n vijf uur. Mijn langste vlucht duurde acht uur, maar dat was slechts één keer. Dat redde ik wel.”

Wat was het gevaarlijkste moment?

“Dat was toen ik van Mumbai naar Dubai vloog en ik in een storm terechtkwam boven Dubai. Net die vlucht duurde acht uur en was grotendeels over water. Ik was zeer moe toen ik eindelijk boven land kwam. Op dat punt had ik pas weer radiocontact en kon ik spreken met mensen uit Dubai. Die waarschuwden me dat de windsnelheid in Dubai op dat moment 45 knopen (83 kilometer per uur, ERA) bedroeg. Bij zo’n windsnelheid kon mijn vliegtuig onmogelijk landen. Ik ben toen naar Al Ain moeten vliegen, zo’n 100 kilometer verderop. Daar was de wind wat minder sterk, maar uiteindelijk nog steeds zo’n 50 kilometer per uur. Niet cool, maar uiteindelijk is het wel gelukt.”

Als jongste vrouw ooit die zo’n soloreis rond de wereld heeft gemaakt, bent u nu in het bezit van een wereldrecord.

“Ik vind dat wel speciaal, maar anderzijds zijn er ook zeer veel wereldrecords. Ik ben niet zeker hoe uniek ze allemaal zijn, maar ook mijn record zal op een dag door iemand anders gebroken worden. Ik hoop dat dit niet te lang zal duren. Dat zou echt leuk zijn. Ik heb nooit de ambitie gehad om rond de wereld te vliegen louter en alleen om het record te doorbreken. Het was vooral voor het avontuur en de ervaring zelf. Het wereldrecord heeft me media-aandacht gegeven en daarmee kan ik nu meer meisjes aanmoedigen om te beginnen vliegen. Daar is het mij om te doen. Het record zelf: daar heb ik in feite geen interesse voor.”

Ik heb gehoord dat een ander gezinslid nu dezelfde dromen koestert.

“Ja, mijn broer. Hij wil hetzelfde doen, maar we zullen nog wel zien.”

U  droomt ervan om meisjes te inspireren. Wat is uw boodschap voor hen?

“Als je iets wilt doen, doet het dan nu. Mijn hele leven dacht ik dat het onmogelijk was om rond de wereld te vliegen, om astronaut te worden, om dit te doen of om dat te doen. Door mijn reis heb ik beseft dat zolang je denkt dat iets onmogelijk is, je er ook niet aan zal beginnen. Ik zeg dus nu: just go for it. Begin en zie wat het brengt. Misschien zal het niet werken, maar dan heb je het toch geprobeerd. Dus doe je best en wie weet slaag je erin om ontzettend speciale ervaringen te beleven.”