VS en Rusland botsen hard in Veiligheidsraad over Oekraïne: ‘Moskou bedreigt ook Europa’

De felle aanvallen over en weer in de Veiligheidsraad kwamen terwijl de ministers van Buitenlandse Zaken van beide landen, Antony Blinken en Sergei Lavrov, zich opmaakten voor nieuw telefonisch overleg op dinsdag. Het is hun tweede onderhoud in korte tijd. Ook sprak de Franse president Emmanuel Macron maandag met de Russische president Vladimir Poetin om een invasie van Oekraïne te voorkomen.

Hoewel de spanningen over het Oekraïne-conflict al maanden oplopen, was het voor het eerst dat de Veiligheidsraad zich boog over een dreigende Russische invasie. Dit was op verzoek van de VS, die hoopten dat Moskou nog verder onder druk zou worden gezet. “Dit is de duidelijkste bedreiging voor vrede en veiligheid die we ons kunnen voorstellen”, zei de Amerikaanse VN-ambassadeur Linda Thomas-Greenfield over de samentrekking van zo’n 127.000 Russische militairen aan de Oekraïense grens.

Thomas-Greenfield: “De agressie van Rusland bedreigt niet alleen Oekraïne en Europa maar ook de internationale rechtsorde. Wat zou het voor de wereld betekenen als vroegere grootmachten een vrijbrief hadden om met geweld gebied terug te eisen? Dit zou ons op een gevaarlijk pad brengen.”

Ze waarschuwde dat Rusland door blijft gaan met het versterken van de troepenmacht aan de grens. “Dit zijn gevechtstroepen en speciale eenheden die zijn voorbereid om offensieve acties in Oekraïne uit te voeren”, aldus de ambassadeur. “Dit is de grootste - hoor mij duidelijk – mobilisatie van troepen in Europa in decennia. En op dit moment stuurt Rusland nog meer troepen en wapens om zich bij hen aan te sluiten.”

Misleiden

Rusland beschuldigde de VS ervan de wereld te misleiden over de Russische bedoelingen en over het precieze aantal militairen aan de grens. “Zij jagen zelf de spanningen aan en lokken escalatie uit”, sloeg de Russische VN-ambassadeur Vasily Nebenzya terug. “Je wil dat het gebeurt”, zei hij richting zijn Amerikaanse collega over een mogelijke Russische inval. “Je wacht totdat het zal gebeuren omdat je wil dat je woorden werkelijkheid worden.”

Nebenzya trok ook de schattingen van de Amerikaanse inlichtingendiensten in twijfel dat er minstens honderdduizend Russische militairen zijn gestationeerd langs de grens met Oekraïne. Volgens het Oekraïense leger zijn het er zelfs meer, zo’n 127.000. “Waar heeft u dat cijfer vandaan van honderdduizend?”, vroeg de ambassadeur. “Wij hebben dat cijfer nooit genoemd. Wij hebben dat aantal nooit bevestigd.” Nebenzya zei later tegen de media “dat er helemaal geen Russische troepen aan de Russisch-Oekraïense grens zijn”.

De Russische ambassadeur haalde ook fel uit naar de Oekraïense regering. Volgens hem wordt het buurland sinds 2014, toen de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj na demonstraties moest vertrekken, geregeerd door “nationalisten, radicalen, anti-Ruslandgezinde krachten en pure nazi’s”. Hij liep demonstratief weg toen de Oekraïense ambassadeur aan het woord kwam.

‘Cruciale stap’

Rusland wilde dat de Veiligheidsraad zich achter gesloten deuren zou buigen over de spanningen rond Oekraïne. Een meerderheid van de vijftien leden wees dit echter af. Een resolutie waarin het Russische handelen wordt veroordeeld maakt weinig kans omdat Rusland, als permanent lid van de Veiligheidsraad, vetorecht heeft. Ook China, dat Moskou maandag steunde, heeft vetorecht. 

De VS hadden erop aangedrongen dat de Veiligheidsraad maandag nog bijeenkwam omdat Rusland vanaf dinsdag de hele maand voorzitter is van de raad. De Amerikaanse president Joe Biden zei dat de vergadering “een cruciale stap was om de hele wereld zover te krijgen zich met één stem uit te spreken” tegen een mogelijke Russische inval. 

Hij benadrukte dat de VS de komende dagen zullen blijven proberen om een oorlog tussen Rusland en Oekraïne te voorkomen. “Maar wij zijn in gereedheid, wat er ook gebeurt”, dreigde hij. “De VS en de bondgenoten blijven zich voorbereiden op elk scenario.” Washington wil Moskou met zware economische- en financiële sancties straffen als het Oekraïne binnenvalt. Biden: “Als Rusland besluit de diplomatie de rug toe te keren en Oekraïne aanvalt, zal het hiervoor de verantwoordelijkheid dragen. Het zal dan snel de ernstige gevolgen ondervinden.”

Volg alle ontwikkelingen rond Oekraïne in onze liveblog.