‘Factcheckers’ worstelt, als je het ons vraagt, met een identiteitsprobleem

Elf jaar geleden is het ondertussen dat het Woestijnvis-programma Basta Vlaanderen in rep en roer zette. De reden? Het programma was undercover gegaan in de wereld van de belspelletjes en had haarfijn het bedrog daarachter blootgelegd. Discussies in alle media en in het parlement, VTM in paniek, belspelletjes die in de prullenbak verdwenen... Zelden had een tv-programma zo’n impact.

De herinnering aan Basta borrelde op bij het item van Factcheckers waarin Britt Van Marsenille zich aanmeldde voor een jobje als helderziende. Voor ze het wist kon ze als telefonische consult aan de slag; in al haar naïviteit snapte ze zelfs niet dat haar cv niet werd gefactcheckt. Wellicht had ze ook een praktijktest wichelroedelopen verwacht. Maar nee dus. Alles en iedereen is welkom bij de astrolijnen, zolang het maar geld in het laatje brengt. En dus mocht Van Marsenille wanhopige zielen hun toekomst voorspellen, een toekomst waarin ze het alvast met minder centen moeten doen na hun telefoontje naar de dure 0907-nummers.

Dan heb je goud in handen, denk je, en al zeker als blijkt dat de astrolijnen die 0907-nummers zelfs niet mogen gebruiken. Duik onder in die wereld, leg hun systeem bloot, klaag ze aan en zorg dat het stopt. Helaas, driewerf helaas. Een boos telefoontje naar de verantwoordelijke van de astrolijn en de zaak was afgehandeld. En dan vlug over naar Jan Van Looveren, die een schoen moest opeten omdat hij een weddenschap had verloren. Kwestie van de Eén-kijker toch met een goed gevoel naar bed te sturen.  

Factcheckers worstelt, als je het ons vraagt, met een identiteitsprobleem. Wil het nu een kritisch consumentenprogramma zijn of een jolig entertainmentprogramma? Al te vaak stopt het wanneer het interessant dreigt te worden. Bij de astrolijnen, maar ook bij het item over fake kamers verhuren via Airbnb. Dat kan zelfs met foto’s van een poppenkamer, toonden ze aan. Maar wat doet Airbnb tegen zo’n oplichterij? Hoe ben je als huurder beschermd? Dat zullen we maar zelf factchecken.

Nee, liever verbeuzelt men hun en onze tijd met goedkope paniekzaaierij - het item over de nauwelijks bestaande gevaren van draadloos betalen - of lichtgewicht items. Zoals onderzoeken - sorry, factchecken - of soep echt zuur wordt als het bliksemt. Thomas Vanderveken trok daarvoor met Van Looveren met de Radio 2-mobilhome richting de Ardennen, hopend op een bliksemschicht. Die kwam er niet, en dus moest Van Looveren de tocht later overdoen. Met zijn BMW, zijn moeke en drie potten soep. 

Veertien minuten vlotjes gemonteerde televisie later kwam je dan toch te weten of deze volkswijsheid op enige grond van waarheid rust. Spoiler alert: nee, soep wordt niet zuur als het bliksemt. Maar als het bliksemt, is het doorgaans warm en zwoel. Wat meteen kan verklaren waarom soep zuur wordt. Een zucht van verlichting klonk door menig Vlaamse huiskamer. Goed dat die volkswijsheid de wereld uit is geholpen.

Factcheckers, elke dinsdag op Eén