Ook stervende sterren kunnen mogelijk nog planeten voortbrengen
Ook stervende sterren kunnen mogelijk nog planeten voortbrengen, zo blijkt uit onderzoek van internationale wetenschappers onder leiding van de KU Leuven. Tot hiertoe was enkel bekend dat planeten ontstaan rond jonge sterren. De ontdekking kan mogelijk leiden tot een grondige aanpassing van de huidige theorieën over planeetvorming.
Al vrij snel, minder dan tien miljoen jaar, na het ontstaan van de zon is de aarde gevormd. Ook andere planeten in ons zonnestelsel zijn relatief snel ontstaan. Er werd dus aangenomen dat planeten vanuit 'jonge' sterren tot stand komen. Dat betekent eveneens dat planeten doorgaans niet veel ouder zijn dan de sterren waar ze rond draaien.
Nu blijkt dat ook stervende sterren mogelijk planeten kunnen doen ontstaan. De onderzoekers hebben daarvoor gekeken naar zogenaamde geëvolueerde dubbelsterren in onze Melkweg. Geëvolueerde dubbelsterren zijn twee sterren die rond een gezamenlijk zwaartepunt draaien. Een van de twee sterren is een ster die aan het einde van zijn leven is. Wanneer een enkele ster sterft, katapulteert die het buitenste gedeelde van zijn atmosfeer de ruimte in, waarna hij langzaam uitdooft. Bij dubbelsterren zorgt de zwaartekracht van de nog levende ster er echter voor dat de uitgestoten materie van de stervende ster in een platte roterende schijf rond de twee wordt gedwongen. Die schijven lijken ook sterk op de schijven die astronomen rond jonge sterren elders in de Melkweg waarnemen.
In die platte schijven van de dubbelsterren vonden de onderzoekers ook tekenen van planeetvorming. De wetenschappers onderzochten 85 van zulke dubbelsterrenparen en vonden bij 10 procent een grote 'caviteit', wat betekent dat er een grote opening te zien is in de platte schijf. "Dat wijst erop dat er daar iets rondzweeft dat alle materie ter hoogte van de caviteit bijeen heeft geraapt", legt sterrenkundige Jacques Kluska (KU Leuven) uit. "Het lijkt erop dat dat het werk is van een planeet."
De onderzoekers zagen bovendien dat bepaalde elementen, zoals ijzer, slechts in beperkte mate aanwezig waren. "Dat doet vermoeden dat materiedeeltjes rijk aan deze elementen werden weggevangen door een planeet."
Huidige theorieën aanpassen
De ontdekking komt onverwacht, zegt Kluska. "We deden een inventarisatie van geëvolueerde dubbelsterren in onze Melkweg. Dat we deze hypothese kunnen formuleren, is bijzonder. Het zou betekenen dat de huidige theorieën over planeetvorming aangepast zouden moeten worden."
De astronomen willen hun hypothese zelf gaan verifiëren. Daarvoor zullen ze het tiental dubbelsterrenparen bestuderen waarvan de materieschijf een grote caviteit vertoont, met de grote telescopen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht in Chili.
De studie is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Astronomy & Astrophysics.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
HLN Shop
Op safari in de Benelux: vijf zinderende ervaringen om na te jagen
-
11
Schade klimaatverandering loopt volgens onderzoek in de biljoenen (en dat bedrag dreigt nog verder explosief te stijgen)
De gevolgen van klimaatverandering gaan de wereldeconomie biljoenen dollars per jaar kosten, becijferen onderzoekers van het Potsdam-Instituut voor Klimaateffectenonderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift ‘Nature’. Een deel van de hogere kosten door extreem weer, gezondheidsschade, lagere landbouwopbrengsten en verminderde productiviteit is nu al onvermijdelijk. Als de wereld de opwarming verder laat oplopen, kan de schadepost volgens de wetenschappers nog explosief stijgen. -
Berkenpollenseizoen is officieel begonnen: “Komende dagen kan het lokaal om zeer hoge hoeveelheden gaan”
Na het einde van het elzen- en hazelaarpollenseizoen is het berkenpollenseizoen officieel begonnen volgens AirAllergy, het nationaal aerobiologisch meetnet van Sciensano. De drempelwaarde voor berkenpollen van 80 pollen per m3 is nu al overschreden. Mensen die gevoelig zijn voor berkenstuifmeel lopen hierdoor het risico om allergische symptomen te ontwikkelen. -
-
PREMIUM
Neuroloog werpt licht op nieuwe studie over dementie: “Zo blijf je alle delen van je hersenen stimuleren”
-
PREMIUM
Astronomen zien hoe een zwart gat botst met iets wat eigenlijk niet kan bestaan
Wetenschappers hebben de botsing gezien tussen een zwart gat en een voorwerp dat eigenlijk niet kan bestaan. Wat dat ‘iets’ precies is, weet niemand. Zeker is dat het grofweg tweeënhalf keer zo zwaar moet zijn als de zon. -
Astronomen ontdekken voor het eerst gigantische planeet rond stervende ster
WD 1856 b is de naam van een nieuw ontdekte planeet die ongeveer even groot is als Jupiter. Het uitzonderlijke van deze exoplaneet is dat ze rond een stervende ster, een witte dwerg, cirkelt, terwijl ze zelf nog intact is. Het is voor het eerst dat astronomen zo’n vondst doen. -
Nog een maatje groter: zwarte gaten kunnen volgens astronomen ‘Stupendously’ zwaar worden
-
PREMIUM
Wind, wind en nog eens wind: waait het echt harder dan vroeger in België? En heeft dat gevolgen voor ons?
-
Independer
De waarde van je inboedel fout ingeschat? Dan riskeer je een financiële aderlating bij brand of diefstal
Wil je niet het risico lopen onderverzekerd te zijn, en bij brand of diefstal bijgevolg een te lage schadevergoeding uitbetaald te krijgen, dan moet je een juiste inboedelbeschrijving maken om de waarde van je bezittingen in te schatten. Maar hoe doe je dat precies? Independer.be geeft vijf onmisbare tips. -
PREMIUM
Warmt het klimaat echt veel sneller op dan verwacht?
2023 was wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten, met een afwijking van 1,48°C ten opzichte van het pre-industrieel gemiddelde. Voor veel mensen zijn de onverwacht hoge temperaturen een teken dat de opwarming van de aarde sneller gaat dan voorspeld. Maar klopt dat wel? Zijn de klimaatmodellen te conservatief in hun voorspellingen van opwarming, en wat betekent dit voor de toekomst? -
PREMIUM
“De lente is niet vandaag maar gisteren al van start gegaan”: waarom seizoenen niet altijd op de 21ste beginnen