Bouw steekt horeca voorbij als sector met meeste faillissementen: "Corona, maar ook fraude speelt mee"
In 2021 gingen 1.437 bouwbedrijven failliet in België, blijkt uit cijfers van het data-en analysebedrijf Graydon. Dat is meer dan in de horecasector, die normaal de kroon spant. De bouwsector is "een stuk minder gesteund" in de coronacrisis, zegt Eric Van den Broele, directeur onderzoek en ontwikkeling bij Graydon. Maar de sector heeft ook een "iets hoger risico op fraude".
"Pano" gaat vanavond door op fraude in de bouwsector, en laat ook slachtoffers aan het woord. "Bouwbedrog", om 21u20 op Eén en VRT NU.
De laatste jaren worden er steeds meer nieuwe bouwbedrijven opgericht in België. Op vijf jaar tijd is het aantal nieuwe starters in de sector zowaar gestegen met ruim 60 procent. In totaal kent België nu zo'n 160.000 actieve bouwbedrijven. Tot 2020 zaten ook de faillissementen in de sector in de lift. Maar sinds de coronacrisis kwam er een knik in die stijging.
Zombie
"Dat heeft alles te maken met acties van de overheid in functie van de coronacrisis", zegt Eric Van den Broele, directeur onderzoek en ontwikkeling bij data- en analysebedrijf Graydon. "Heel wat faillissementen die hadden moeten plaatsvinden, hebben uiteindelijk nog niet plaatsgevonden", zegt hij. Economen spreken daarbij soms van "zombiebedrijven".
Minder faillissementen dan normaal dus, en toch spant de bouwsector met 1.437 failliete bedrijven in 2021 de kroon. De horecasector, die klassiek op één staat op vlak van faillissementen, telde er 'maar' 1.037 in 2021. "Er zijn heel wat bouwbedrijven die toch moeilijkheden hebben gehad, zeker in de beginperiode van de crisis. En die bedrijven zijn minder gesteund dan bijvoorbeeld de horeca", zegt Van den Broele. Toch is er meer aan de hand. Zo is de bouwsector ook fraudegevoeliger dan andere.
Drie jaar geleden stelde onderzoeksprogramma "Pano" al heel wat malafide praktijken in de bouw aan de kaak. Helen Goedgebeur legt uit waarom er de wantoestanden in de bouw blijven bestaan ("Het journaal"):
Fraude
"Een bedrijf oprichten, het een tijd laten leven, en het dan failliet laten gaan terwijl je al een nieuw bedrijf hebt opgericht. Dat is hoe het vaak gaat", zegt Van den Broele. Ook "Pano" kon vaststellen hoe aannemers zichzelf overkop laten gaan, en gezinnen achterlaten in een werf, met een lege rekening. Voordien maken ze van hun bouwbedrijf dan "een lege doos", en richten ze een nieuw bedrijf op. Uiteraard gaat het om een malafide groep binnen de bouwsector, en niet over de sector als geheel.
"Toch zien we dat binnen de bouwsector 5 procent van de bedrijven een zogenoemd 'medium' of 'hoog' risico op fraude vertoont. In andere sectoren is dat iets minder: ongeveer 3 procent", zegt Van den Broele. "Dat gaat dan om gedragspatronen die afwijken van de norm", klinkt het. "Dan versassen ze bijvoorbeeld de kapitalen en materialen naar een nieuw bedrijf, en bij frauduleuze gevallen zorgen ze dat er geen verband is tussen het oude bedrijf en het nieuwe bedrijf. Dat kan bijvoorbeeld door een stroman in je plaats te zetten als zaakvoerder."