VS stuurt 3.000 militairen naar Oost-Europa om NAVO-lidstaten te beschermen in conflict Oekraïne-Rusland
De Amerikaanse president Joe Biden gaat duizenden militairen sturen naar Duitsland, Polen en Roemenië. Dat moet Rusland ontraden om Oekraïne binnen te vallen of NAVO-bondgenoten in Oost-Europa te bedreigen. De Nederlandse premier Mark Rutte waarschuwt op zijn beurt Rusland voor agressie tegen buurland Oekraïne. Dat zal niet zonder "serieuze consequenties" blijven, zei Rutte in Oekraïne.
Onlangs had het Pentagon -het Amerikaanse ministerie van Defensie- 8.500 militairen in staat van paraatheid gebracht. Vandaag heeft John Kirby, de woordvoerder van Defensie, bevestigd dat 3.000 extra militairen de komende dagen zullen vertrekken naar Duitsland, Polen en Roemenië.
Wij staan schouder-aan-schouder met onze bondgenoten
De volgende dagen zouden 2.000 Amerikaanse soldaten vertrekken van de basis Fort Bragg in de staat North Carolina naar Duitsland en Polen. Onder hen zouden troepen zijn van de elite-eenheid 82e Luchtlandingsdivisie. De meesten van hen zouden naar Polen gaan. Nog eens duizend andere militairen zouden van hun huidige bases in Duitsland worden overgebracht naar NAVO- en EU-lidstaat Roemenië. Daar zijn nu al 900 VS-militairen aanwezig. Dat zou de voorbije dagen zijn afgesproken met de regeringen van die landen.
Er gaan echter geen VS-troepen naar Oekraïne om te vechten. Woordvoerder Kirby sloot echter niet uit dat die troepen eventueel mensen uit Oekraïne zouden evacueren. Hij sloot zeker niet uit dat er de volgende dagen nog meer troepen worden gestuurd. Kirby verwees uitdrukkelijk naar het artikel 5 van het NAVO-verdrag waarin de bondgenoten elkaar bijstand beloven als een van hen wordt aangevallen.
De stationering van deze troepen is niet permanent, maar het gevolg van de huidige omstandigheden
Bedoeling is om een Russische agressie tegen Oekraïne of oostelijke lidstaten van de NAVO en de EU te ontraden. Woordvoerder Kirby maakte duidelijk dat het niet de bedoeling is om die extra troepen permanent in Oost-Europa te houden. Het gaat enkel om een reactie op de huidige omstandigheden. De troepen zullen voorlopig onder Amerikaans bevel blijven, maar de VS is wel tevreden over initiatieven van Europese bondgenoten over de versterking van de NAVO in Oost-Europa.
Eerder hadden de VS al F-15-gevechtsvliegtuigen gestationeerd in de Baltische republiek Estland en heeft Washington een vloot in de Middellandse Zee met het vliegdekschip USS Harry Truman onder NAVO-bevel geplaatst. Het is de eerste keer sinds het einde van de Koude Oorlog dat zoiets gebeurt. Ook andere landen doen een duit in het zakje. Het Verenigd Koninkrijk is ook bereid om troepen te sturen. Denemarken stuurt ook F-16's naar Litouwen en een marineschip naar de Baltische Zee. Frankrijk is bereid om troepen te stationeren in Roemenië en Spanje wil F-18-jagers stationeren in Bulgarije -een ook EU- en NAVO-land- en nog een aantal marineschepen sturen naar de Zwarte Zee. (Lees verder onder de kaart met extra VS-bewegingen in Europa in het blauw).
Amerikaans antwoord over Oekraïne aan Rusland gelekt: "Interessante ontwikkeling, want nieuwe opening"
NAVO is tevreden over VS-versterking
NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg reageerde vanavond tevreden op de Amerikaanse troepenbewegingen. Hij merkt wel op dat die bovenop bestaande plannen van de alliantie komen. Het gaat dus niet om de 8.500 militairen die de VS eerder in paraatheid hadden gebracht in het kader van de NATO Response Force (NRF). Dat is een snelle interventiemacht van ongeveer 40.000 militairen van de NAVO.
Scholz en Macron naar Moskou
De Britse premier Johnson heeft vanavond al persoonlijk gebeld met de Russische president Poetin. Volgens een woordvoerder heeft Boris Johnson zijn ongerustheid uitgedrukt. "Elke schending van Oekraïens grondgebied zou een tragische misrekening zijn" zou de premier gezegd hebben.
De Duitse kanselier Olaf Scholz liet weten dat hij binnenkort naar Moskou gaat, voor een ontmoeting met Vladimir Poetin. Wanneer precies is niet duidelijk. En ook de Franse president Macron zou later deze week in Moskou mogelijk zijn Russische collega Poetin ontmoeten. Volgens hem hangt dat af van de vorderingen de komende dagen. Macron telefoneert eerst nog met zijn Amerikaanse ambtgenoot Joe Biden.
Eerder vandaag kwam ook de Nederlandse premier Mark Rutte (VVD) in Oekraïne zijn steun uitgespreken voor dat land. Net zoals andere westerse toplui waarschuwde Rutte Rusland voor "serieuze consequenties" als dat land Oekraïne zou aanvallen. Wel hoopt hij dat een dialoog een conflict kan vermijden.
Poetin reageert voor eerst sinds lang openlijk op conflict met Oekraïne: "In Russische optiek is Westen bedreiging"
De Nederlandse steun aan Oekraïne blijft voorlopig wel beperkt tot ICT-experten die cyberaanvallen tegen dat land moeten helpen stoppen. Anders dan Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, Baltische republieken of andere landen stuurt Den Haag dus geen wapens naar Oekraïne.
Rutte zei een en ander op een persconferentie met de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Eerder had Rutte bloemen neergelegd aan een monument voor Oekraïense strijders en militairen die zijn gesneuveld op de Krim of in het oosten van het land. Voor Nederland heeft Oekraïne een belangrijke emotionele betekenis wegens het neerschieten van het Maleisische passagiersvliegtuig MH17 in 2014 door een Russische raket. Van de 298 inzittenden waren er 193 Nederlanders.
"Ik hoop dat de dialoog voortgaat zodat we een oplossing vinden, ook al is die niet gemakkelijk", zegt de Russische president Vladimir Poetin ("Het journaal" 02/02):
De Oekraiense president Zelenski probeert al dagen de internationale onrust over de crisis te ontmijnen. Ook op de persconferentie van vandaag herhaalde hij dat de internationale markten zich minder ongerust maken over Oekraïne en dat de munt, de hryvnia, opnieuw aan waarde wint tegenover de Amerikaanse dollar na een dip enkele dagen geleden.
Spanning aan Oekraïens-Russische grens: een woordje uitleg
Rusland heeft de voorbije weken tienduizenden soldaten samengebracht aan de grens met Oekraïne. Het Westen ziet dat als een vorm van agressie en vreest dat de Russische president Poetin Oekraïne wil binnenvallen.
Maar voor Poetin gaat het om een verdedigingsstrategie, omdat Rusland zich bedreigd voelt door de NAVO, het westerse militaire bondgenootschap dat de voorbije jaren alsmaar verder is uitgebreid naar het oosten, inclusief landen die voorheen tot de Russische invloedssfeer behoorden.
Rusland heeft schriftelijke garanties van de NAVO geëist dat landen als Oekraïne en Georgië nooit zullen toetreden terwijl ze die belofte wel kregen op een NAVO-top in 2008. Moskou wil ook dat de NAVO zich terugtrekt uit alle nieuwe lidstaten zoals Polen of de Baltische staten. De VS en de NAVO hebben die eisen afgewezen.
Er wordt al geruime tijd op verschillende niveaus druk diplomatiek overleg gepleegd tussen het Westen en Rusland om het conflict niet te laten escaleren. De NAVO is bereid om over Russische gevoeligheden te praten, zoals ontwapening in Europa, maar benadrukt dat Rusland niet kan bepalen wie wel of niet lid kan worden van het bondgenootschap.
Gaan we naar een militaire confrontatie op het Europese continent met als inzet Oekraïne? Poetin lijkt de sleutel in handen te hebben. Hij bepaalt uiteindelijk hoe ver Rusland wil gaan om zijn zin te krijgen. Het Westen waarschuwt dat Rusland zware sancties staan te wachten mocht het overgaan tot een militaire escalatie.